Ik lieg de waarheid. De beste Kronkels

[p. 80]

Kroketten

In het gebouw waar ik binnentrad om een lezing te houden, kwam een koloneske figuur op mij af en vroeg zonder inleiding: ‘Hoe laat is het pauze?’

Vroeger verwonderde zo'n ontvangst me nog wel, maar in de loop der jaren heb ik geleerd dat in ieder bouwwerk waar sprekers iets ten beste geven of toneelstukken worden opgevoerd, altijd één man aanwezig is die zich uitsluitend en alleen interesseert voor de pauze, omdat hij de buffetten heeft gepacht. Zijn levensroeping moet zich dus voltrekken in één kwartiertje per avond, een compacte prestatie, waarvoor hij zich de hele dag in geestelijke starthouding staat op te winden.

‘'t Zal mij benieuwen,’ sprak de man, toen ik hem de verlangde inlichtingen had verschaft, en hij keek sceptisch naar de binnendrentelende bezoekers. Omdat hij blijkbaar aan mijn gezicht zag hoe weinig ik ervan begreep, vervolgde hij: ‘'t Is een gok hoor, dat vak van mij. Ik doe het nu meer dan twintig jaar, maar ik kan er nog steeds geen hoogte van krijgen. Van de consumpties, bedoel ik. Neem de toneelavonden. Dan heb ik vierhonderd mensen in huis, dus mag ik rekenen op tweehonderd koppen koffie. Dat is meestal safe, als er op toneel maar niet gegeten of gedronken wordt, want dan zet ik het dubbele om. Hoe gaat het nietwaar, de mensen zien iets nuttigen, ze krijgen trek en ze gaan in de pauze om sprits vragen en om gevulde koeken, dus dat wordt al na vijf minuten nee-verkopen. Erop rekenen kan niet. Als je vooruit wist wat zo'n stuk behelst, zou ik zeggen: ja, maar hoe kom je erachter of er op toneel gegeten en gedronken wordt? En neem je voor alle zekerheid honderd spritsen in huis, dan krijg je misschien een drama en dan kun je ze de volgende dag aan de poes opvoeren, want na iets droevigs eten ze niet, dan verkoop je in zo'n hele pauze acht of tien spritsen. En neem de kroketten. Ik heb hier verenigingsavonden, meneer, daar zet ik toesjoer honderd kroketten voor de pauze klaar en die gaan schoon op. Dat is al jaren zo. Maar wat gebeurt me vorige week? Ik heb de mensen weer in huis, dus laat mijn slager honderd kroketten brengen. Er is een lezing. Van een dokter. Mooi, maar wat doet die man? Die man gaat

[p. 81]

me daar over allerlei ziektes staan te praten en die vertoont er lichtbeelden bij van vreselijke gezwellen. Nou, daar gaan me kroketten, dacht ik. Dus wat doe ik? Ik loop achter de coulissen en ik zeg zachtjes tegen die spreker: “Meneer, denkt u een beetje aan mijn zaak?” Maar hij praat gewoon door, een eigenzinnig tiep, wat wilt u? En wéér een zweer op dat doek en wéér een buil. Ik zeg tegen die kelner van mij: “Doe het vuur onder de kroketten maar uit, Jan.” Nou, ik verkocht er acht, met allebei mijn handen! Dus ik had er tweeënnegentig over. En wat doe je daarmee? Die slager neemt ze niet terug. En zelf opeten? Meneer, ik kom uit een restaurateursgezin en mijn vader was nu niet zó handig met inkopen, dus ik weet nog precies hoe dat was, zo'n hele week slaatjes of broodjes rosbief eten, het kwam je de strot uit ten slotte en daar ga ik mijn eigen jongens niet aan wagen... Ik gooi de boel liever weg. Daarom zeg ik - het zal me benieuwen, vanavond...’

Toen ik hem na de pauze vragend aankeek, antwoordde hij opgelucht: ‘Alle honderd weg.’ En op een vreemde manier voelde ik me gevleid.