Een Hollander in Parijs

[p. 57]

Een beetje herfst

Parijs glimt van de regen. Op de hoek van de rue de l'Ancienne Comédie en de boulevard St. Germain ligt een man op de jaren des onderscheids, dwars over het trottoir. Het is kwart over zeven des namiddags - een bedrijvig tijdstip. De veronderstelling dat de man daar zou zijn gevallen of gestorven komt bij aandachtige beschouwing niet in aanmerking, want hij heeft zich, lang voor ik kwam aandrentelen, op een zorgvuldig uitgespreide aflevering van Radar neergelaten. Op zijn rug ligt hij, de handen in de schoot, het hoofd wat achterover, zoals iemand die een massage of een maagoperatie moet ondergaan. Hij slaapt. En het regent.

‘Is hij dronken?’ vraag ik aan de kelner van het café aan de overkant.

‘Nee, hij is moe,’ antwoordt deze, ‘hij ligt daar wel meer.’

De man heeft een zeer indirecte tragiek, want zijn verloederde staat mist de nodige onbevangenheid. Hij ligt niet deplorabel neergestort aan de kant van de weg, doch polemisch opgebaard, dwars over de stoep. ‘Hier ben ik, harteloze wereld,’ meldt hij geluidloos. ‘Stap maar over me heen, als je durft.’ En Parijs durft - het is niet bang voor zo'n inktspet in de marge. Je zou nét zo goed kunnen proberen, een wolvenkuil aan 't schreien te brengen met een gedichtje van Alice Nahon.

[p. 58]

Een uur lang zit ik in het café en kijk als een belangstellende provinciaal wat een échte wereldstad zoal doet met een man die languit ligt te slapen op het trottoir. Het antwoord valt verre van bemoedigend uit. Een volksoploopje heeft Parijs niet voor de man over. Niemand staat stil en van de tien mensen die passeren, laten vijf hem niet eens tot hun netvlies toe. Soms gaat er een voorbij die kijkt of hij zeggen wil: ‘ja, daar lig je wel geriefelijk.’ Alle jonge mensen lachen - zij huilen alleen bij films. En de ouden van dagen knikken zo'n beetje, onder het verder strompelen, alsof de horizontale man een pessimistische conclusie in beeld brengt, die zij zelf al lang hadden getrokken.

Het regent harder als de klok half acht slaat. Daar komt de agent. Het is een jonge knaap met de pet wat achterover en de slentertred van een boulevardier. Een vriendin van mij, die in een voorstad van Parijs woont, vertelde eens, dat ze, 's avonds laat, altijd zo'n last had van de wijkagent, die haar dan wilde zoenen. Dit pleit voor een volk. Er zit iets in van: ‘Politie? Kom nou. Ik ben gewoon een verklede vent.’ En dat is cultuur.

Déze agent komt neer op een gekostumeerde zazou-jongen uit de buurt. Hij staat stil bij het levende lijk en krijgt iets van: ‘hemeltje, daar ligt-ie weer in me wijk.’ Vervolgens kijkt hij weerloos glimlachend om zich heen, of hij wil zeggen: ‘jullie denken zeker dat je me tuk hebt!’ Langzaam zakt hij dan op de hurken en schudt eens.

Nu wordt de man wakker en gaat overeind zitten, zich rekkend als iemand die het ontbijt met het zachte eitje op de schoot geschoven krijgt.

[p. 59]

[p. 60]

‘Zou je niet eens doorlopen?’ stelt de agent voor. Hij bedoelt: mijn wijk uit.

‘Straks... straks...’ zegt de man, in zijn haar woelend.

Dat is alles. De agent kijkt nog even toe met de schattende blik van een verhuizer die overweegt of hij een zwaar stuk zal dragen of takelen. Dan draait hij zich gedesinteresseerd om en slentert weer weg.

Nog geruime tijd blijft de man op kleermakersmanier met gekruiste benen zitten en produceert een reeks van aanstekelijke geeuwen. Hij is zo mager als een duig en heeft een wit, smal, volkomen leeg gezicht. De winkel achter hem sluit en verschanst zich voor de nacht achter ratelende rolluiken. Zeer duister is nu het kleine rijk van de man. Hij rekt zijn armen. Zijn krabbende hand vindt overal een taak. Dan gaat hij weer liggen, wentelt zich op zijn zij en trekt de knieën op. Het is vijf minuten over acht. En het regent.