Dwaasheden

[p. 102]

De straat

Vanmiddag ben ik weer eens - doodtoevallig - in de straat geweest, waar ik als kind heb gewoond en gespeeld. 't Is er veranderd: het oude stadsdeel, waarin mijn straat ligt, sterft langzaam maar zeker uit. Er werd een verkeersweg dwars doorheen geboord en daarover snellen de auto's in grote haast. De mensen vergeten mijn straat en de kromme steegjes, die erop uitkomen; dáárom hebben de winkeliertjes, die er vroeger aardig boerden, zoveel zorgen.

Zo'n weerzien na jaren heeft een merkwaardige bekoring. In je herinnering was de straat breder en reikten de huizen hoger. Eigenlijk is het maar een armzalige boel, dat kun je nu moeilijk ontkennen.

Op nummer 15 woont de notaris en daar vlak tegenover had vroeger de visboer zijn winkel. Het is niet uit gebrek aan gevoel voor verhoudingen, dat ik die twee in één adem noem, want ze hebben wel degelijk iets met elkaar uitstaande. De notaris was namelijk voorzitter van de straatvereniging, die één maal per jaar een bewijs van leven gaf, door een winkelweek te organiseren. Dan werden alle huizen versierd met armetierige vlaggetjes, alle huizen, behalve dat van de visboer, die in een vergadering te kennen had gegeven, het bestuur te beschouwen als een groepering van profiteurs, die de contributies als ‘een zuipcentje’ gebruikten. Deze uitspraak maakte hem tot een paria. Hij werd niet langer als bewoner van onze straat beschouwd en zijn pui bleef van vlaggetjes verschoond, terwijl zijn uitstalling met sprotjes, zoetzuur en haring niet mededong naar de fraaie prijzen, welke met de etalagewedstrijd te winnen waren.

De visboer woont allang niet meer in mijn straat, want

[p. 103]

zijn huis is opgeslokt door de fabriek. Toen ik nog klein was gold de fabriek reeds als een soort goudlegende. Je kon er je huis aan verkopen, want ze hadden grond nodig voor uitbreiding. Rustig stelde je eisen, je kreeg wat je vroeg, ze moesten je tóch hebben! Zo luidde het praatje. De visboer heeft zijn slag geslagen, zijn huis werd afgebroken en op de plaats waar hij vroeger, dwars en kwaaddenkend, zijn scholletjes verkocht, staat nu een nieuwe, massieve hoek van de fabriek.

Ons huis is er nog altijd. Ik heb er lang voor gestaan en nieuwsgierig naar boven gekeken, tot een vreemde vent, bezig zijn brood te kauwen, een gordijntje opzij schoof en met een karakteristieke hoofdschok informeerde of ik soms wat most.

Dan loop je natuurlijk door en passeert de lederwinkel van L. Holders op nummer 35 en die van J. Holders op 29. Daar zit een familietragedie, een soort religieuze worsteling aan vast. De katholieke weduwnaar van nummer 35 huwde met een niet-katholieke vrouw en toen richtte broeder J. Holders, uit woede over deze ketterij, een zaak op in perceel nummer 29, teneinde zijn familielid dood te concurreren. Het is hem niet gelukt en ze zitten er nog altijd allebei en verdienen waarschijnlijk geen van tweeën wat.

Op nummer 70 is de papierwinkel en op de deur van het bovenhuis lees ik de naam, die ook de ruit van de wijnzaak op 115 siert. U zegt dat niets, mij veel, want ik weet nu, dat het huwelijk tussen de zoon van de wijndetaillist en de dochter van de papierman tóch nog is doorgegaan. Indertijd, toen ik hoepelde in die buurt, had het er niet veel van, dat een echtverbintenis tussen deze verloofden ooit een feit zou worden, want meestal hadden ze ruzie. Dan wierp zij de geschenken, welke hij in de loop der tijden had aangesleept, uit het venster, terwijl hij, scheldend op de stoep, al dat fraais bijeenzamelde om de hele collectie in een mandje terug te brengen, zodra het weer goed was.

[p. 104]

[p. 105]

[p. 106]

Dat zijn zo de histories van een oude straat. Mijn vriendje Jan, in wiens gezelschap ik vroeger vaak bij de melkboer ging vragen of Pietje buiten mocht, omdat wij er lust in hadden hem te mishandelen, mijn vriendje Jan, staat, uitgegroeid tot een pafbleke man, achter de toonbank van de fruitwinkel zijns vaders. Ik koop een reep chocolade bij hem en zeg: ‘Weet je nog hoe we, als je ouders uit waren, moesten oppassen dat je zuster niet ging dansen in de stad? We lieten ons dan omkopen door haar jongen en dan ging ze toch...’

Jan knikt verlegen.

‘Ja,’ zegt hij, ‘zoiets was het wel, geloof ik. Nog iets anders van uw... van je dienst?’

Ach, Jan is veranderd, de straat is veranderd, we leven snel.