Drie in een

Over pech gesproken...

In de bierkroeg ging het gesprek aan de tapkast over het intrigerend feit dat sommige mensen altijd geluk hebben, terwijl anderen juist voor tegenslag geboren schijnen te zijn. Het was een vruchtbaar motief, waaraan ieder wel een paar treffende voorbeelden wist bij te dragen.

Toen het onderwerp verbruikt scheen, zei een bleke man met krullend haar, die tot nu toe had gezwegen: ‘Over pech gesproken. Ik heb toch laatst met de paasdagen een pech gehad...’

Hij floot door zijn voortanden.

‘O ja?’ vroeg ik, open voor het verhaal.

‘Ik sta met handel op straat,’ sprak hij. ‘Nou weet je, wij die met handel op straat staan, wij worden getrapt. Door het publiek. En door de politie. Je hebt binken die speciaal op ons lopen. Die geven je om de haverklap een bon. Omdat je dáár staat, of daar juist niet staat. Affijn, we worden nou eenmaal getrapt.’

Hij zweeg om een enorme slok bier te nemen, die zijn dorst leste en de mijne verschroeiend opwekte.

‘Die boetes betaal ik natuurlijk niet,’ zei de man. ‘Dat hou je niet over, aan eerlijke handel. Dus een paar keer per jaar ga ik de hechtenis uitzitten. Je kunt die dagen opsparen, tot je er een stuk of tien hebt, en die neem je dan in één ruk op.’

Hij had dit alles gezegd op een toon of het ook voor mij een overbekende materie was, maar nu veranderde zijn dictie, omdat hij er een persoonlijk element in ging brengen.

‘Nou heb ik al jaren de gewoonte m'n hechtenis op te nemen met de feestdagen. Met Pasen. Of met Pinksteren. Of met de Kerst. Want in de eerste plaats krijg je dan bijzonder eten, in de lik. Paaseten. Of kersteten. En dan is er altijd een zeker divertissement. Er wordt een mooie film vertoond. Of er treedt de een of andere artiest op. Dus met de feestdagen zit je op fluweel. En alles wordt je nagedragen. “Bewaker, geef me eens een glaasje water.” Of: “Bewaker, mag ik een vuurtje.” En dan komt hij an. Die jongens moeten de hele dag voor je klaar staan. 't Zijn een soort staatskelners. Ik heb wel eens met ze te doen, weet je dat? Want wij gaan er na een poosje uit, maar zij hebben allemaal levenslang.’

[p. 99]

[p. 100]

Hij maakte het achteloos handgebaar, dat in alle kroegen ter wereld leidt tot het vullen van een glas en vervolgde: ‘Maar omdat we het nou hebben over pech, hè. Vlak voor de Pasen koop ik een nieuw kostuum. Een heel mooi kostuum. Kamgaren. Zwart. Maar 't was effe boven m'n begroting, dus ik had geen cent meer over. Nou weet je hoe het gaat met feestdagen in zo'n stad. Je bent een man alleen, je maakt eens een paar deuren open en het kost allemaal geld. Dus ik denk: “Nou Kees, jij gaat zitten met de Paas.” Ik had gelukkig nog een goeie week staan, dus ik laat me de dag voor Pasen insluiten. Ik hoorde meteen al van de andere jongens - we zouden fijn eten krijgen en een film die ik nog niet gezien had, dus ik was lekker onder de pannen voor noppes. Maar wat denk je dat er gebeurt?’

Ik had er geen flauw idee van.

‘Diezelfde dag voor Pasen komt er een vent in de lik en die moest vier maanden uitzitten,’ zei hij. ‘Ja, geen hechtenis. Gevangenisstraf. Hadkachel achter het stuur gezeten, al voor de zoveelste keer. Was al meer dan eens voor hetzelfde in de lik geweest. Een wilde jongen. Nou is die vent rijk. Hij komt de bajes binnen en moet, net als iedereen, alles afgeven wat hij in z'n zak heeft. Z'n geld ook. Vijf gulden zetten ze voor je op de kantine. Kun je sigaretten voor kopen. Of jam. En de rest bewaren ze voor je. Nou hád die goser zó'n boek met geld in z'n zak. En een borreltje op, als je het mij vraagt. Dus wat doet hij? Hij legt vijf meier op de toonbank en zegt: “Hier - een rondje boete. Stuur maar een stelletje jongens naar huis.” Want dat kan. Als die boete maar betaald wordt - door wie laat ze koud. Maar ik stond vijf minuten later mooi op de keien. De dag voor Pasen. Zonder een cent.’

Hij knikte zorgelijk.

‘Over pech gesproken,’ zei hij.