Drie in een

Néé

Voor de welvoorziene etalage van een wijnhandel stond ik naast een kleine, oude man en onze blikken staarden wat dromerig naar al die goede flessen, zoals honden een slagerij binnen kijken.

‘Da's een beste Bourgonje,’ sprak de oude man wijzend. ‘Een fijn drinken. Op die Rosé heb ik het niet zo. Wel fruitig natuurlijk. Een wijntje voor de dorst. Maar zonder echte diepgang.’

[p. 9]

[p. 10]

‘U hebt er verstand van,’ zei ik eerbiedig.

‘Ja, ik heb zeven jaar in een grote wijnhandel gewerkt. Als botteliersknecht. Nou spreek ik van rond de eeuwwisseling.’

‘Dan moet u knap oud zijn,’ stelde ik vast.

‘Zevenentachtig,’ antwoordde hij achteloos, ‘maar tóén was ik nog een jonge kerel. En ik had aanleg voor het wijnvak, hoor. De oude meneer zei altijd: “Arnold, zonder jou zou ik deze zaak niet kunnen drijven.” Want ik had een zeer fijne tong. Als er wijn gekocht moest worden, liet de oude meneer me altijd op kantoor komen, om de blinde monsters te proeven. En als ik dan zei: “Dat is-ie, meneer, met permissie,” dan werd díé wijn gekocht en geen andere. Trouwens, ik bottelde ook goed. Ik zat dan in de stikdonkere kelder aan het fust met een kaarsje, en bij het licht van dat kaarsje zag ik hoe de wijn die in de fles liep flonkerde - een prachtig gezicht. Maar opgepast, want als je dat flonkeren zag verminderen moest je stoppen, want dan zat je op het moer. Dat is het bezinksel onder in het fust. Zo'n dikke laag. 't Is een raar praatje, maar als je eens een moeilijke stoelgang had en je nam daar één hapje van, dan was 't meteen verholpen. Dat moer filtreerde ik. Door beenzwart. Hè? Beenzwart was een menselijke knokel die we van het kerkhof kregen. Een dij of een scheen, dat donderde niet, want 't werd toch verpulverd tot een zeer fijn, zwart poeder. En als je daar je moer doorheen haalde, kreeg je wéér prachtig fonkelende wijn. Ah - een mooi vak. Ik heb het zeven jaar met plezier gedaan.’

Hij keek weer verliefd naar al die flessen.

‘Maar waarom is u er dan mee opgehouden?’ vroeg ik.

‘Ach ik was getrouwd en ik had kinderen,’ vervolgde hij, ‘nou verdiende ik daar in die wijnzaak acht gulden per week. Niet veel, maar toen meer dan het nou lijkt. Op een dag kreeg ik een aanbieding om op een laboratorium te komen werken, voor een tienje 's weeks. Twee gulden meer. Dat betekende wat, in die dagen. Dat kon je niet afwijzen zonder een dief van je huishouden te worden. Dus ik stap naar de oude meneer en ik vertel het hem, rechtuit. Nou, hij was geschokt, hè. Hij zei maar telkens: “Jij bij me weg, Arnold, jij?!” En ik zei: “Ja, meneer, ik doe het ook niet voor me plezier, maar voor me huishouden en als u óók tien gulden geeft, dan blijf ik met liefde.” Maar dat kon niet. Ach, ach, ik weet nog die laatste dag. Op het kantoor ging ik mijn getuigschrift halen. 't Was het mooiste getuigschrift dat ooit iemand heeft gehad. En de oude meneer zei: “Arnold, 't is of ik een kind verlies.” En met zijn arm om mijn schouder liep hij met me door de winkel naar de deur - een heel eind, want 't was een kapitale winkel. En hij huilde, de oude meneer. En ik ook.

[p. 11]

[p. 12]

Daar durf ik rustig voor uitkomen. “Arnold,” riep hij telkens, “Arnold.” En ik zei huilend: “Maar geeft u dan óók tien gulden, meneer, dan blijf ik.” En ik hoor hem nog, zo door zijn tranen heen zeggen: “Néé.” En toen ging ik.’ Hij keek me aan met vochtige ogen.

‘Ach, op dat laboratorium deed ik mijn werk ook uitstekend,’ zei hij, ‘maar één ding zat me er dwars. Er was een holle zoldering en daardoor kregen alle geluiden een galm en dan moest je telkens vragen: Wat zég je? - als een dove. En daar had ik een hekel aan. Ik dacht vaak aan de kelder terug. En aan het flonkeren van de wijn. Dat was de mooiste tijd. Toen, na zo'n jaar of twee ging de oude meneer dood. En ik naar de begrafenis, alles eerste klas natuurlijk, want 't waren rijke mensen. Nou, na de plechtigheid stapte ik naar de jonge meneer toe, om hem naar behoren te condoleren. En hij was ontroerd, de jonge meneer. Hij zei: “Arnold, nou papa gestorven is kom je toch zeker wel terug?” En ik was ook ontroerd en ik zei: “Als u óók tien gulden geeft, kom ik morgen.” En ik hoor het nog. Hij riep, met zo'n verstikte stem tegen me: “Néé.”’