Dagboek van Cornelis en Philip van Campene, behelzende het verhaal der merkwaardigste gebeurtenissen, voorgevallen te Gent sedert het begin der godsdienstberoerten tot den 5en april 1571

[p. 255]

Mey.

Den III^en hebben de jonghers van M^r Willem vanden Steene,⁺ f^s Jans, ghespeelt int Latijne, de hijstorie vanden pacienteghen Thobias, sachternoens, welck spel was ghemaect upde maniere van een tragedie, welcke M^r Willem overleedt den XXI^en Maerte vanden jaere 1570.

Den VI^en zijn ghearriveert binnen Meeriekercke, prochie voysijne⁺ van deser stede, sommeghe ruuters te peerde, die daer gheteert hebben ten coste vande insetenen, halende vijetaelghen uutter stede, zulcx alst den ruuters beliefde.

Den VIII^en was met een trompet gheboden vande heeren⁺ weghen, dat alle vremdelinghen uuter stede vertrecken zouden, die zekeren tijdt van jaren hier binnen niet ghewoont en hebben, ende de ghone, die de ordonnantien vande catholijcken niet en willen onderhouden.

Den IX^en, ontrent den VIII hueren smorghens, es ghegaen⁺ naer tcloostere van sente Claren binnen deser stede, de dochtere van M^r Jacop de Blasere, wijlent president vanden Raedt van Vlaenderen, gheassisteert met haren vrienden, als joncheeren Jaques Bets, Jan Bets, Pieter de Vos, M^r Jan de Blasere, raedtsheere van Mecchelen, ende meer andere. De dochtere was ghecleedt in wit sattijn met een roosenhoygen⁽¹⁾ up haer hooft, ende haer volghde een andere dochtere, ooc bloodt ende cierlick ghehabitueert met haren vrienden, als (hare) moedere ende andere. De bisschop heeft ooc ter deser feeste ghenoot gheweest. Binnen desen jare zijn noch diverssche andere dochters gheweest, die haer begheven hebben totte zelve religie, als onlancx twee baghinghens, een weerlicke dochtere ende andere.

+ Tobias.

+ Ruuters.

+ Vremdelinghen uutgheseyt die gheen vier jaren tijdts ghewoont en hebben binnen deser stede.

+ De dochtere van M^r Jacop de Blasere.

(1) Roosenhoygen, rozenhoedje.

[p. 256]

Den X^en zijn de wethouders deser stede vernieut.

⁺ Den XI^en, up een eylandt in de Schelde, jeghens overe de groote poorte vanden nieuwen casteele, was eenen vanden zelven casteele ghepuniert metten viere, ter causen vande boggherie bij hem bedreven met eenen jonghen knecht ofte mosaetsche, smorghens voor de noenent. Ende de jonghe, die tvuel faict ghedoocht hadde, wierdt ontcleedt, ende met een gloyende panne ghesmeten up zijn eersbillen, ten ansiene van eenen yeghelicke present wesende, ende also uuten casteele ghebannen.

⁺ Den XIIII^en, wesende Sinxen, heeft de bisscop, prekende in zijne cathedrale kercke, smorghens, te kennen ghegheven dat hij bedrouft was, dat hij als hedent niet en mochte publieren tpardoen ende gracie van sPaus ende sConijncs weghen, ghelijc hij nochtans den XXIII^en van April upden preecstoel hadde gheseyt, dat men als hedent de gracie soude ghemanifesteert hebben, maer want de excellentie vanden Hertoghe van Alve wilt, dat men dit pardoen up éenen dach alomme binnen dese sConijncs Nederlanden sal openbaren, ende dat in sommeghe bisdommen noch eenich beledt es, zo es dese openbaringhe uutghestelt tot eenen bequamen tijdt, die corts commen sal. Voorts gaf te kennen, dat hij den tweesten Sinxendach inden croght soude confereren den jonghers tsacrament vanden voormsel ende confirmatie, ghemerct dat in desen tijdt de apostelen naer den doop ontfinghen den heleghen gheest, die hemlieden verstercte omme voor coninghen ende princen onvervaerlic ende zonder vreese tevangelie ons liefs Heeren Jesu Christi te vercondighen. Ende dat niet ghenouch en es den doop ontfaen thebbene, maer dat ooc tvoornomde sacrament van noode es, werdt betoocht uuten VIII^en capitele vande wercken der apostelen, daer ghenarreert staet, hoe dat die van Samarie ghedoopt wesende, ende de apostelen tselve verstaen hebbende, zo es danwaerts ghegaen Pieter ende Jan, die, haerlieder handen up hemlieden legghende, hebben voor hemlieden ghebeden, updat zij ontfaen zouden den heleghen gheest, dwelck nu ooc ghebruuct de catholijcke Roomssche kercke, daer de bisscoppen dit sacrament confereren. Tselve

+ Justitie.

+ Predicatie.

[p. 257]

wierdt ooc te kennen ghegheven in andere prochiekercken deser stede van Ghendt.

Den XIX^en heeft men tOnse Vraubroeders ghehouden thuudtvaert⁺ van mer Antheunis Hille, ruddere ende commissaris inden Raedt van Vlaenderen, die over VI zo VII daghen deser weerldt overleden es, ende heeft zijn sepulture totte voornomde broeders inden choor vercoren. Desen voornomden Anthuenis heeft hier voortijts greffier gheweest bijden lieutenant civil, ende daernaer advocaedt inden Raedt, ende hendelinghe commissaris sConijncs ons gheduchts heere in zijnen voornomden Raedt.

Ten zelven daghe was op scepenhuus vander Kuere collatie⁺ ter causen vande exorbitante petitie, die de hertoghe was doende up tlandt van Vlaenderen, omme thebbene VI jaeren lanc ghedurende jaerlicx VI^c duusent guldens ofte den thienden penninc van alle coopmanscepen, ende den XX^en penninc vande vercoopinghe van huusen ende erfven, metgaders int sevenste jaer wederomme den honderdsten penninc, ghelijc in tvoorgaende jaer bij sommeghe staten gheconsenteert es gheweest ende naderhandt ter inninghe gheprocedeert over tderde in Sporkele (zo hier vooren ghenarreerdt staet) niet alleene in Vlaenderen, maer elders oock.

Den XXI^en, wesende sondach naer Sinxen, heeft de bisschop⁺ van Antwerpen, ghenaempt Sonnius, mede ghegaen inde processie ende ommeganc vande besnidenisse Christi voor zijn eerste reyse, want hij maer onlancx aldaer zijn residentie ghenomen heeft, bij ende present wesende de Hertoghe van Alve. Dese Zonnius, wesende doctuer inder Godheyt, heeft wijlent pastuer gheweest van sint Jacops binnen Leuven, naderhandt heeft hij inquisituer des gheloofs gheweest in Westvrieslandt ende circunvoysine landen. Ende ontrent de laatste emotie zo es hij bedeghen bisschop van sHertoghenbos ende nu van Antwerpen. Ende in sHertoghenbos es eenen anderen ghestelt in zijn stede, die voor zijn pensioen heeft de abdie van Tongherloo, ende Sonnius (die van) sinte Bernaert, bij Antwerpen. Hij es gheestimeert voor een sachtmoedig man ende niet straf over de

+ Mer Anthuenis Hille.

+ Collatie.

+ Sonnius, bisschop.

[p. 258]

ghonen, die peniteren willen van huerlieder quade opinien. Alzo es ooc binnen desen jaere gheordonneert gheweest bisschop⁺ tot Brugghe, eenen Remigius Drusius, doctuer inde rechten, ende van te vooren raedtsheere van Mechelen, die ghesuccedeert es inde plaetse van M^r Pieter Curte, doctuer inder Godheyt ende wijlent pastuer van sinte Pieters te Leuven, die voorsien es gheweest mette proostie van sint Donaes. Insghelijcs hebben die van Ypre huerlieder bisschop. Die van Middelburgh in Zeelandt zijn ooc voorsien, ende die van Groeninghen, met meer andere steden, die den meerderen deel alle gheordonneert zijn gheweest tot tvoornomde officie tsichtent IIII zo V jaren herrewaert.

⁺ Den XXV^en, wesende Sacramentsdagh, heeft men bij advijse vanden bisschop van Ghendt ghehouden een generale processie vande baguinen, prochiekercken, de muenicken van sinte Pieters, vier orden ende andere gheestelicke persoonen. De bisscop droech de ciborie; hem volghden de raedsheeren, advocaten, procureurs, beede wetten deser stede met huerlieder suppoosten, als guldens ende ambachts neeringhen. De vergaderinghe was inde cathedrale kercke; van daer ghinghen zij naer de Cautere, over de Freumineuren brugghe, voorbij de Preecheeren, sinte Michiels, duer de Drapstrate, voor tgulden Appel, over de Veerleplaetse, Vischmaert, Langhemunte, Vriendachmaert, Santberch, Hoochpoorte, naer tBeelfroot, over sint Jans strate, ende alzo wederomme naer de kercke. Alle tortsen, diemen pleecht particulierlick in elcke prochie te draghen, die wierden in dese processie ghebrocht ende mede ghedreghen, ende daer en tusschen schoten de Spaignaerden sommeghe groote ende cleene sticken af ter eeren vanden feestelicken Sacramentsdach.

⁺ Den XXIX^en heeft men bijder stede uutghelesen diverssche voorgheboden, concernerende de accijsen vanden coorne, biere ende anderssins, up zekere boeten jeghens de overtreders.

+ Remigius Drusius.

+ Sacramentsdach.

+ Voorgheboden.