Stichtelycke rymen, om te lesen ofte singhen
(1647)–Dirk Rafaelsz. Camphuysen–
Auteursrechtvrij
[pagina 233]
| |
Stichtelycke rymen. Derde deel.Ghewillighe Patientie. Ofte: Lijdens Remedie.Het gedicht spreeckt:
GEzwets, of Woorden-pronckery,
En vint gy, Lesers, niet in my:
D'Autheur acht sulcks voor nutsbeletsel;
En heeft, al had hy 't schoon vermocht,
Niet dat, maer kracht van stof gesocht:
't Natuyrlijck schoon hoeft geen blancketsel.
Ga naar margenoot+GEtrouwe herten, die nu lijdt,
En wacht mis-schien noch swaerder strijdt:
Daer al de Werelt 't oog op heeft,
En, hoe-wel kleyn en slecht, voor beeft:
Die vast tot noch toe hebt geweest,
En 't quaedt, doe 't ver was, niet gevreest:
Een ding hebt gy voor al van doen,
Daer hert en sin sich na moet spoen:
Gedult, een schoon en e'el Kleynoodt,
Van Prijs gering, in krachten groot,
Daer al des Werelts beste goet
Ver in waerdy voor wijcken moet:
Dat, als 't in 't hert wel is geraeckt,
In ongeluck geluckig maeckt;
En als 't eens vast sit in 't gemoet,
In druck geen druck gevoelen doet:
't Welck yeder niet verstaet die 't noemt,
En elck niet heeft die daer op roemt.
Dit is 't daer u dit Dicht van spreeckt,
Op dat gy 't soeckt, soo 't u gebreeckt;
Of soo gy 't hebt, sorg-vuldig houdt,
En vaste Ziel-rust daerop bouwt.
Geduldt is een gewilligheyt
Om al te lij'n wat God opleyt;
Door een oprecht Geloof gebaert,
En in een Ziel vol hoop bewaert:
Een onaf-roovelijcken schat;
Een steun-staf op der deuchden padt;
| |
[pagina 234]
| |
Een toom van eygen sinlijckheyt;
Een muyr van onverwinlijckheyt;
Een bed waer op de swackheyt rust;
Een water dat quae lusten blust;
Een deugt, daer wan-hoop door verteert,
Die 't angstig murmureren weert,
Die 'twaerde Woort, Gods edel saet,
Niet leven-loos in 't hert en laet.
Dees is 't waer met men sich voor-sien
En alle lijden 't hooft moet bien.
Nu is het dat den strijdt begint:
Wie best verdraegt, wie meest verwint.
Geen leedt moet u te rug doen gaen.
Ist groot: dringt dies te stercker aen.
De deughdt krijgt nu haer rechte stoff:
Hoe swaerder deucht, hoe meerder loss:
Ist konst te zeylen voor de windt?
Verwindt hy die geen vyandt vindt?
Vindt hy oock vyandt dien 't wel gaet.
En al-tijdt blijft in eenen staet?
Sa, nu ist lijden voor de deur,
Lijdt wel of qualijck, gy hebt keur.
Die mensch lijdt wel die sonder schult,
Sijn lijden af-lijdt met gedult.
Geern lijden maeckt het lijden min,
En God heeft meerder lust daer in.
Maer soo m' onwillig lijdt en swicht,
't Walgt God, en 't noo doen maeckt niet licht.
Wie willig is, wie vrees verswackt:
Wie ongeern doet (wie licht slabackt.
Goe wil, maeckt kloeck, en kloeck neemt toe:
De blood' is in 't begin al moe.
De kloeck', hoe-wel van buyten ang,
Heeft ruymt' en rust in 's herts bevang:
De bloode (onvast in 't Geloof,)
Die geern wel 't lijden van sich schoof,
Maer toont hem als die 't niet en doet.
Mist troost by elck, en in 't gemoet.
Waer toe in 's strijdts begin dan mat?
Het Eng' is doch het Zalig padt.
Gedenckt waer voor gy wort geacht.
Van and'r en van u selfs gedacht.
Gy voert den hoogen naem van Christ
Hebt gy op lijden niet gegist:
Soo heeft u breyn maer windt gevat,
En letters sonder sin gehadt.
Wilt gy zijn 't geen gy wort genaemt:
Of lijden past op u, of schaemt.
Hier lijden, soo gy trouwlijck dient:
Voor God schaemt, wort gy 's Werelts vrient.
Soeckt hoe gy wilt; kijckt om end' om:
Lij'n is de Ziel van 't Christendom.
Sijt gy een lit van Godes Kerck:
Veel lijden is u meeste werck.
Gods Kerck is een gedultsaem huys,
Sy maeckt het noyt, maer draegt wel kruys.
Verschuyft dan 't lijden niet t'onty:
Veel beter eeuwig dan vroeg bly.
Ontsluypt het niet door snoo geveyns.Ga naar margenoot+
Vermijd het niet door bloo gedeyns.
Versmaekt het niet, (hoe seer gevercht,
Hoe seer genoodt-perst en getergt,
| |
[pagina 235]
| |
Hoe schoonen kans sich daer toe biedt,
Hoe schoonen schijn gy daer toe siet)
Versmackt het niet (ach! Christen, neen)
Door dreigement en laster-reen,
Noch daedt lijckheyt noch tegen-weer:
Maer wacht tot dat de Hoochste Heer,
Of selfs sijn pijl ter wrake scherp,
En 't jock van uwen hals af-werp;
Of u, als een uyt-nemend knecht,
Ter doodt toe laet in sijn gevecht.
Den last neemt niemand tijdig af,
Dan die hem eerst te dragen gaf.
Die sekerst weet waer-om, waer toe;
Weet alder-best hoe lang en hoe.
Van God is geen geduldt begeert
Dan willig en ongeforceert.
Als God ons lijdens stoff bescheydt,
En 't padt van lijdsaemheyt in-leydt;
Die dan wel lijdt, maer geern niet wou,
En soo hy kon, niet lijden sou:
Draegt 't kruys niet dat een Christen draegt
En willig schort alst God behaegt.
Dat kan, ja moet, elck wie hy zy,
Hoe snoodt en boos, soo wel als hy.
Dat doet wel die na 't Aerdsch heel haeckt
En in 'tgemoedt van wraecke blaeckt,
Dat doet (en moet wel door de noodt)
Die vast in 't hert zijn vyandt doodt.
Maer gy, O Christen, niet alsoo;
Die ofschoon hoop en tijdt sich boo;
Om 't quaedt door 't quade te verho'en
En 't lijden uyt te weeg te doen,
Veel liever u God-hoorig stelt,
En onder 't pack van 't lijden smelt.
Kort af; hoe lang, waer, en van wien,
Daer heeft ons oog niet op te sien:
D'uyt-kip van bly of droevig lot
Staet niet aen ons maer heel aen God.
Soo oock de keur van 't Instrument,
Waer door hy ons het lijden sendt.
Ons over-leg en Aerdsch verstandt,
Als 't lijden komt, moet aen een kant.
God in sijns Soons hooch-waerdig woordt,
Moet steets en alleen zijn gehoort.
In 't lijden geen uyt-vlucht, dan vlucht,
Om-sicht, Gebedt, en Noodt-gesucht.
Soo gy dit wapen-tuyg gebruyckt,
En noch in lijden blijft soo duyckt,
En denckt dat van Gods laeffenis
De tijdt noch niet voor handen is.
Dit is de les. Nu hoort de re'en:Ga naar margenoot+
Die 't lijden oyt geern lijden de'en,
Waer door in 't hert de kracht sich stort,
Waer door m' in 't lijden lijdsaem wort.
Gods waerde Soon, 't onschuldig Lam,
Dat door de doodt den doodt ontquam,
En, door sijn lijden dat hy droeg,
Het lijden eeuwig van hem joeg.
Dat 's 't Oorlogs-teycken van ons Vaen,
Daer wy 't gesicht op moeten slaen:
De Ster, die ons voor-heenen licht,
En maeckt eens reen en klaer gesicht:
| |
[pagina 236]
| |
De Pilaer die ons onder-stut,
En alle lijden maeckt te nut.
Hy Veld-Heer is voor uyt getreen,
En heeft sijn lijden door-geleen:
Ons was ons deel oock wech-geleyt:
Nu is 't ons beurt. Weest nu bereyt.
De Meester selfs is voor-gegaen:
Hoe derff de Leerlinck blijven staen?
Noyt blijckt des Dienaers trouw soo seer
Dan als hy lijdt met sijnen Heer.
Wat Oorlogs-man (ten zy versaegt
En die na trou of eer niet vraegt)
En leedt niet geern al wat hy mach
Soo hy maer op sijn hooft-man sach
Wie is'er die met recht verflouwt,
Wanneer hy IESUM, 't Hooft, aen-schouwt,
Wie houdter noch een duyster oog,
Als hy bemerckt wat hem bewoog?
Sijns Ziels natuyrlijck neygen haets,
Gaf hy sijn eygen wil geen plaets:
Maer God, wiens wil sijn Lijden wou,
Gaf hy sijn wil, en was getrou.
Des levens glorieuse Kroon
Blonck oock in sijn gesicht soo schoon
Dat hem al 't quaedt geen quaedt geleeck,
En, doe hy kon, voor 't quaed niet weeck.
Op 't Eeuwig was sijn oog gevest;
En daer-om koos hy 't quaedst als best.
Ga naar margenoot+Wel op dan Christen, kloeck Soldaet,
Siet hoe u Hooft ten sttijdt-waert gaet.
Denckt, als hy dacht, lijdt als hy leedt,
Soo leyt sijn Kroon u oock gereedt.
Denckt: Wat God wil, daer moet ick aen,
Veel liever geern als noo gedaen.
Lijdt, al waer God van lijden spreeckt.
Buygt ras. Al wat niet buygt dat breeckt.
Niet maeckt den last soo goet en soet
Als geern te lijden wanmen moet.
Dan moeten wy, als 't God ons geeft:
Dan geeft het God, wanneer men 't heeft:
Dan heeft men 't recht, en op sijn tijdt
Wanneer men, als een Christen lijdt;
Wanneer men sijnes doens gewis,
Onschuldig en verduldig is.
Verdrijft dan, eer 't de Ziel vervuylt,
Al 't ongeloof dat in u schuylt.
Verjaegt het uyt u, is 'er yet
Dat anders wil, als God gebiedt.
Maeckt u geen wil als Godes wil:
Soo lijdt gy willig, wel, en stil.
Een hert dat willig lijdt, is e'el;
't Siet slechs waer-om en niet hoe veel.
En of 't niet wist waer-om 't verdroeg,
Gods wil waer hem waer-oms genoeg.
Hoe willig moet het dan geschien
Nu God soo veel waer-om laet sien?
Soo veel waer-om, die sulcken kracht
Wel eer in Gods-Beminde wracht,
Dat sy, selfs in de hoochste pijn,
Stil en doorduldig konden sijn.Ga naar margenoot+
God send ons 't quaedt. Maer om wat saeck?
Op dat hy ons te stercker maeck.
| |
[pagina 237]
| |
Hy heeft geen sterckt, die noyt en leedt.
Noyt hielt hy 't veldt, die noydt en streedt.
Noyt streedt hy strijdt, dien, sonder moeyt,
Het leven na sijn wenschen vloeyt.
't Is eygentlijck, wat God op-legt,
Geen ongeval, maer slechs gevecht.
Geen ramp; maer uws krijgs avontuyr,
Som-tijdts wat soet, somtijdts heel suyr.
Geen ware rusts ofheyls verlies;
Maer vrucht-rijck arbeyts uyt-gekies.
Geen ware goeds of lusts af-breck:
Maer manlijck loopen in het steck
Na 't prijs-stuck dat God selfs op-hangt,
En die kloeck loopt, alleen ontfangt.
Naeckt u dan lijden, houdt u koen;
God wil u daer met eer aen doen;
Hy stelt u op sijns lijdens Veldt;
Verdraegt gy wel: gy zijt een Heldt.
Een Heldt, dien Godt met vreuchden toont
Aen 't Hemelsch volck dat met hem woont.
Een Heldt: dien God met lof verhoogt,
En voor sijn heylig heyr op boogt.
Ons treft by wijlen tegen-spoedt:
Wy achten 't quaedt, God acht het goet.
Waer-om? hy wil dat 's weelds gebreck
De Werelt ons al bet ontreck.
Op dat wy vry sijn voor 't gevaer
Van na 't verderf te gaen met haer.
Wat schaedt het doch al wort men quijt
't Beletsel van sijn hoogst profijt?
Wat batet oock, all outmen 't lief
't Welck dijdt tot eeuwig ongerief?
Merckt slechs in alle quaedt op 't endt:
Soo is 't geen quaedt al wat God sendt.
Daer is voor 't vroon en lijdsaem hert
Soo swaer niet dat niet licht en wert.
Dies dubbelt hy sijn lijden dan
Die deynst en niet ontgaen en kan.
Daer-om ist 't een waerachtig woort,
Uyt een Onchristen mondt gehoort:
Toont my een mensche die wijsheyt heeft,
Ick toon u een die lijdsaem leeft.
Wat doet hy die gedult verwerpt
Dan dat hy 's lijdens wee verscherpt?
En, suchtend om vermindering,
Krijgt minderings verhindering.
Oock, als men Gods getrouwen raedt
Met dieper ernst ter Ziel in-laet,
Wiens lijden, als hy lijdt, is 't meest?
Dien d'ongedult raeckt in sijn geest.
Wiens lijden, als hy lijdt, is 't minst?
Die 't willig lijdt, en achtet winst.
Wie achtet winst? Al die 't wel vaet.
Wie vaet het wel dien 't eynd verstaet.
Wie is des eynds gants wijs en wis?
Die wel weet wat een Christen is.
Wie weet dat wel? die 't oog af-treckt,
En verder dan op de Aerde streckt.
Bekent slechs, Christen, wat gy zijt;
Soo is 't u niet al wat gy lijdt.
Hier is geen Canaan voor dy,
Daer aerdtsche weeld en vreuchd in zy:
| |
[pagina 238]
| |
Daer gy in mackelijcke lust,
In vleeschelijcke sachte rust,
In uyterlijcken over-vloedt
Ga naar margenoot+Soud leven sonder tegen-spoedt.
Hier is voor dy geen sulcken standt.
Hier is voor dy geen sulcken landt
Dat waerd zy dat'er 't hert aen-kleef,
Of dat men voor 't verliesen beef:
Dat waerd zy datm'er slag om sla,
Of immer in 't geweer om sta:
Dat gy met forts beschermen moet,
En houden 't in door menschen bloedt.
O neen: dit 's u noch toe-geleyt,
Noch van God seker toe-geseyt.
Dat was voor 't volck van d'oude Wet,
Dien 't eeuwig niet was voor-geset.
Haer was een landt van saligheyt
Op dese Werelt toe-bereyt:
Een saligheyt en seeker lot,
Als 't leven was na 's Wets gebodt:
Een saligheyt van God vergost,
Maer die nochtans eens eynden most.
Heel anders, Christen, ist met u:
Want doe was doe, en nu is nu.
Doe was het nacht, nu licht den dag;
Nu siet men datmen doe niet sag;
Nu heeft het schadu-werck heel uyt;
Nu slaet Gods stem een nieu geluyt;
Nu heeft het kinder-doen een endt
't Oud zy dan 't Oud: merckt wat gy bent.
Gy bent een vreemde gast op Aerd
Hier vreemt: hier lastig en onwaerd.
Hier vreemt: hier niet dat u behoort.
Hier Pelgrim: hier gestadig voort.
Den Hemel is ons eygendom.Ga naar margenoot+
Hier gaetm' als vreemde met ons om.
Wat oorsaeck dan van veel verdriet?
't Heyl dat wy soecken is hier niet.
Geen schat: geen angst: geen winst: geen scha.
Al 't geen ons komt, komt eerst hier na.
VVat doet hy dan, die, als hy siet
Dat sich nu lijdens stof aen-biedt,
Voor 't lijden ongeduldig schroomt?
Hy wacht hier meer dan hem hier koomt.
VVat doet hy oock, die, als hy vast,
Begint te voelen 's lijdens last,
In 't lijden sich te seer bedroeft?
Hy soeckt hier meer dan hy hier hoeft.
Als 's VVerelts quaedt is hem geen quaedt,
Die al des VVerelts goet versmaedt.
Het quaedt heeft op sijn hert geen macht,
Die hier op Aerd geen goedt verwacht.
VVat noodt is 't dat hy 't quaedt seer vliet,
Die geen verlies van goedt en siet?
't Verlies van eygen doet maer seer:
't Verlies van 't Vreemde geeft geen deer.
Schroomt gy nochtans voor 's lijdens pijn?
Ten kan niet meer als 't quaedste zyn.
Maeckt u het alder-quaedste bang?
Het alderquaedste duyrt niet langh.
Al wat m'hier lijdt, is lijdelijck:
Waerom? 't is al t' saemtijdelijck:
| |
[pagina 239]
| |
't Is kleyn wat hier geleden wort:
VVaer-om? 't Is tijdelijck en kort.
Ga naar margenoot+Allencken mindert u de smart,
En door veel hardens wort men hart.
Hoe meer gequels en droeffenis,
Hoe meerder vreuchd als 't over is:
Hoe eerst meer last, hoe na meer lust:
Veel arbeyds, volgt de sachte rust.
't Quaedt dat men lijdt, is eens gedaen:
't Goedt daer m' om lyt sal noyt vergaen.
Dit heeft ons Hooft en Heer gedacht,
En daer-om heeft hy 't al veracht:
Nu heeft hy 't eeuwig dat hy socht,
En draegt de Kroon daer hy om vocht.
Soo u dees reden 't hert soo raeckt
Dat gy daer van de kracht wel smaeckt:
Soo acht gy 't Aerdsche min dan min,
En 't lijden wort u een gewin.
Heyl-loose VVerelt, die ons dringt.
En noch hoe lang hoe meer bespringt:
Die u verstand tot listen spitst,
En 't hert tot nieuwe wreedheyt ritst,
Die op d'onnoos'le woedig raest,
En vuyr en dreigementen blaest:
Verdruckt, vervolgt, doet wat gy wilt:
Geduldt is ons een Scheut-vry Schilt.
Noyt was een hert voor quaet verveert,
Dat al begeert wat Godt begeert.
Hengt God het quaedt niet dat gy denckt:
VVat is'er doch dat ons dan krenckt?
Geeft God verlof tot u geguel:
Doet wat gy wilt, het is ons wel.
't Is niet, al wat gy op hem tracht,
Die 't lijden voor geen lijden acht.
VVat hebt gy met de quelling voor.
Gy meynt gy doet ons druck daer door.
Vergeefs brengt gy ons in den druck:
Druck is den in-gang van geluck.
Voor druck een weynig tijdts besuyrt,
VVijckt ongeluck, dat eeuwig duyrt:
Voor vreuchd, een weynig tijdts gederft,
Komt vreuchde, die men eeuwig erft.
Vergeefs bestrijdt gy onsen naem;
Vergeefs schendt gy ons goede saem;
Vergeefs soo stelt gy ons de spot:
Daer is geen eer als eer voor God.
Vergeefs beneemt gy haef en goedt;
Vergeefs soo dorst gy na ons bloedt:
VVat vraegt hy na 't bederffelijck,
Die 't oog heeft op 't Onsterffelijck?
Vergeefs is al 't bedroch en list
Dat Satan uwe Prins oyt wist,
En uyt des boos heyts af-grond haelt:
Ons hert is met gedult verstaelt.
Maer gy ô God, die 't nu behaegt,
Dat u Gemeynte veel verdraegt:
Is lijden dan het rechte padt
Na uwe groote vreuchden-stadt:
Laet dan geduldt ons al-tijdt by,
Dat s' op dien weg ons teergeldt zy,
En breng als trouwe leyderin,
Al lijdend' ons ten Hemel in.
|
|