Stichtelycke rymen, om te lesen ofte singhen
(1647)–Dirk Rafaelsz. Camphuysen–
Auteursrechtvrij
[pagina 208]
| |
Wel-riimens wet.
| |
[pagina 209]
| |
En selden hort of gaept, of 's Lesers oor vermoeyt?
5.
Dat geen versleten vischt, geen onduytsch woord en wraeckt,
Als 't door gewoont en tijd tot Duytsch al is gemaeckt:
Daer m' in gespell' of woord geen viesen-angst en speurt.
En niet nieus-wijselijck op leuren siet gekeurt?
6.
Dat even-drachtig loopt; dat woord na saken leyd.
En houd sich binnen 't perck van 's dings betamelijckheyd:
Dat nergens is gevult met muffe lymery,
En noyt, door al te veel, de Y maeckt tot een Fy'
7.
Dat nergens met Latijnsch' of Griecksche g'leertheydt praelt,
En geen gesocht geswets oyt voor den dag en haelt:
Dat namen van Goddinn' en Goden stadig mijd,
Met al wat onse tael en 't Ne'erlandsch oor niet lijd.
8.
Dat rechte sneed en klem, dat standsel heeft een pit:
Dat steeds wel past en slaegt op 's Dichters stof en Wit:
Daer niet verwreeckts, niet mancks, niet lafs, niet hards in is.
Maer Een-voudt en Natuur heeft tot sijn beeltenis?
9.
Dat spraeck-en spreuck-rijck is, dat sin en zenu heeft,
En, wat de konst betreft wel waerd is dat'et leest?
Wat batet? (seg ick we'er) wat is 't (helaes!) wat is 't
Als een soo schoonen lijf een deege ziele mist?
10.
Als 't loffelijcke rijm, door d'in-houd als verra'en,
Voor yeder ooren oog niet durf ten toone staen?
Daer feyl is van goe' stof en waerdig oogen-merck,
Moe meerder geest en konst, hoe schadelijcker werck.
11.
De stof is in 't gemeen of vunsche sotterny,
Of geyle minne-klagt en Venus-janckery,
Of sieltsche aerdiche'en, of and're ijdelheyt,
Die licht Ondeugde teelt of 't pad daer toe bereyd.
12.
't Is waer, daer komt som-tij ds een Rijmer voort-getre'en
Die stichten wil, (soo 't schijnt) en bruyckt veel wijse re'en:
Maer mengt'er onder des, soo veel by van den Zot,
Dat hy in daed en kracht, selfs met sijn Wijsheyd spot.
13.
Hy prijst en roemt de Deugd: Doch soo ghesocht en blau,
Dat die 't maer half en is word licht in Deugd heel lau:
Hy laeckt en doemt het quaed: maer soo, dat, t'wijl hy laeckt,
Hy 't hert meer heet daer toe, dan van af-keerich maeckt
14.
In 't kort: hy maket soo, dat, heeft sijn Dicht yet goed,
't Vliegt vruchteloos daer he'en, en schampt voor by 't gemoed;
Maer 't quaed daer hy 't me'e speckt en soet door wil doen zijn,
In 't hert, of min of meer, uyt-schiet van sijn venijn.
15.
Het quade dichtens stof komt uyt 't quaed oogen-wit
En d'ijdelheyt die meest elcks Dichters hert besit.
't Gemeene oogen-merck, is, lof en roem van konst,
Het dwase oor-gejeuck, de wind van menschen gonst.
16.
Niemand bekent dit gaern, elck seyt sich hier van verd',
Niet by de luyd' alleen, maer by sijn eygen hert.
Vergeefs doch maeckt men sich uyt enckel, dubbel sot:
Haer eygen werck en doen verraed-se al te bot;
17.
Diet' mall' en blinde volck te passe kouten sal,
| |
[pagina 210]
| |
Richt niets ter werelt uyt, of hy moet selfs aen't mal
Of in het Wijs en Goed dat hy te voor-schijn brengt,
Moet Wijs en Goed met Quaed en Sotheyt zijn ghemengt.
18.
Gemengt? Neen, dat alleen en is noch niet genoeg.
Hy moet sien dat hy 't Wijs en 't Sot soo t'samen voeg,
Dat yeder voelen kan dat hy het Sot meest meent,
En 't Wijs', om wel-staens wil, de tong of pen maer leent.
19.
Soo gaet het, waerde Vriend: Beweegt u 't geen ick seg:
Soo kies, (noch is het tijd) soo kies een beter weg.
Schrijft anders, anders niet dan dat in Deugde sticht.
Hou voor de ijdelheyt al-tijd u Dichten dicht.
20.
Rijm noyt yets ongerijmts. Gebruyckt in alle saeck,
Door onvergifte pen, onsondelijck vermaeck.
Weest steeds u selfs gelijck, hou een wit, dat gy schiet.
Verhuer de ed'le konst den sotten ooren niet.
21.
De Deucht heeft schoons genoeg: sy hoeft geen pronck uyt quaet:
De wijsheyt soets genoeg. Sy hoeft geen sot cieraet.
Bly-geestig, aengenaem, bevallig, kluchtig, soet:
Kan wel de reden zijn, en dat noch al in 't goet.
22.
Scherp, aerdig, senuig, soet-vloeyend', en so voort,
Kan 't sijn, al heeft het Dicht niet een aen-stoot'lijck woort.
Behaegt gy 't volckjen niet: 't en zy u gants geen pijn:
God en uw eygen hert sult gy behaeglijck zijn.
23.
Ga naar margenoot+Met wien had gy, ô mensch, het liefste wel te staen:
Met die, daer ware vreuchd en droef heyt komt van daen;
Of dat, 't welck nut noch scha', 'twelck eer noch schande geeft
Dan slechts door eygen waen die elck inwendig heeft?
24.
Een VVijse soeckt gheen eer, oock als sich stof aen-biedt.
Meest volgt de eer van selfs den genen die-se vliedt.
Maer dat-se, ongesocht, sal volgen, moet in 't hert
't Niet-soeckens wit niet zijn. Die doling liep te vert.
25.
Die soo vloot, socht-se meest; doch met een schoonder schijn,
d'Eer-sucht sou' eenderley, de weg slechs anders zijn.
De eere volg of niet, het eenig oogen-punt
Zy 't stichtelijek Vermaeck dat gy u naesten gunt.
26.
Voor al (meest als u naem by uwe schriften gaet)
Soo doe selfs eerst het geen dat gy een ander raet.
Die prijst, en selfs niet doet, (wat konst hy oock bewijst,
Wat ernst sijn schrijven heeft) mis-prijst meer dan hy prijst.
27.
Wat batet of de pen veel schoone reden quist,
Als in den schrijver selfs, de Leser 't wel-doen mist?
Wat is het of de tong veel wijse woorden maeckt,
Wanneer het doen, so 't schijnt, detonge leugê-wraeckt?
28.
Daer hebt gy mijn verstant. Door-grondet, spoortet naer,
(De saecke is 't wel waert) en volg het, voelt gy 't waer.
Daer hebt gy dat gy eyscht. Dicht-loon begeer ick geen
Dan dat u hert hier in met 't mijne sich vereen.
| |
[pagina 211]
| |
Idolelenchvs. 't Israëlijtsche volck, verlaet den Heer der Heeren,
En 't Kalf gemaeckt, van Goudt (aenbiddende) gaens' eeren.
O grouwel! Moysis quam, van Godt met grammen moet,
En deed' hun went'len, elck in 's and'ren Broeders bloet.
|
