|
| |
Wel-Rymens Wet.
I.
Brief aen N.N.
Zang: La volette.
Of: Nu leef ick in etc.
MYn vriendt, die van my eyscht dat ick mijn oordeel vel
Van uwe Rijmery, en Rijmens wetten stel:
Ontfang (doch stoor dy niet, vindt ghy yet hardts daer in)
Ontfang van beyderley, in korte re'en, mijn zin.
2 'k Verneder en verhef, ick laeck en prijs u Dicht:
De Konst, daer in, vermaeckt; de stof, daer in, ontsticht.
| |
| |
Ach! reden-rijcke geest, dien 't aen geen gaef ontbreeckt,
U Penne is te e'el dat ghyz' in modder steeckt.
3 Wat batet of een schoon (gelijckmen nu vast ziet
Dat, alhoewel noch dun, van zonnigh geest geschiedt)
Een rijm-dicht schrijven kan, dat rond is en beknopt,
Vol-mondigh, kort en klaer, indringend', ongestopt?
4 Dat, matelijck geciert, scherp, aerdigh, zoet en net,
En op gewisse Maet en Voeten neer-gezet,
Met onverkrachten stijl bevallighlijcken vloeyt,
En zelden hort of gaept, of 's Lezers oor vermoeyt?
5 Dat geen versleten vischt, geen onduytsch woordt en wraeckt,
Als 't door gewoont en tijdt tot Duytsch al is gemaeckt:
Daerm' in gespell' of woordt geen viezen angst en speurt,
En niet neuswijzelijck op leuren ziet gekeurt?
6 Dat evendrachtigh loopt; dat woord' na zaken leydt.
En houdt zich binnen 't perck van 's dings betaemlijckheydt:
Dat nergens is gevult met muffe lymery,
En nooyt, door al te veel, de Y maeckt tot een Fy?
7 Dat nergens met Latijnsch' of Griecksche g'leertheydt praelt,
En geen gezocht gezwets ooyt voor den dagh en haelt:
Dat namen van Goddinn' en Goden stadigh mijdt,
Met al wat onze tael en 't Ne'erlandtsch oor niet lijdt.
| |
| |
8 Dat rechte sneed en klem, dat standtsel heeft een pit:
Dat steedts wel past en slaeght op's Dichters stof en Wit:
Daer niet verwreeckts, niet mancks, niet lafs, niet hardts in is,
Maer Eenvoud^t en Natuer heeft tot zijn beeltenis?
9 Dat spraeck- en spreuck-rijck is, dat zin en zenu heeft,
En, wat de konst betreft, wel waerdt is dattet leeft?
Wat batet? (zeg ick we'er) wat is 't (helaes!) wat is 't
Als een zoo schoonen lijf een deege ziele mist?
10 Als 't loffelijcke rijm, door d' inhoudt als verra'en,
Voor yeder oor en oogh niet durf ten toone staen?
Daer feyl is van goe stof en waerdigh oogen-merck,
Hoe meerder geest en konst, hoe schadelijcker werck.
11 De stof is in 't gemeen of vunsche zotterny,
Of geyle minne-klacht en venus-janckery,
Of fieltsche aerdiche'en, of and're ydelheydt
Die licht ondeuchde teelt of 't padt daer toe bereydt.
12 't Is waer, daer koomt somtijdts een Rijmer voortgetre'en
Die stichten wil, (zoo 't schijnt) en bruyckt veel wijze re'en:
Maer mengter, onder des, zoo veel by van den Zot
Dat hy, in daedt en kracht, zelfs met zijn wijsheydt spot.
13 Hy prijst en roemt de Deucht. doch zoo gezocht en blau,
Dat die 't maer half en is wordt licht in Deuchdt heel lau:
| |
| |
Hy laeckt en doemt het quaedt, maer zoo, dat, t^wijl hy laeckt,
Hy 't hert meer heet daer toe, dan van afkeerigh maeckt.
14 In 't kort: hy maket zoo, dat, heeft zijn Dicht yet goedt,
't Vlieght vruchteloos daer he'en, en schampt voor by 't gemoedt;
Maer 't quaedt daer hy 't me'e speckt en zoet door wil doen zijn,
In 't hert, of min of meer, uytschiet van zijn venijn.
15 Het quade dichtens stof koomt uyt 't quaedt oogen-wit
En d'ydelheydt die meest elcks dichters hert bezit.
't Gemeene oogen-merck, is, lof en roem van konst,
Het dwaze oor-gejeuck, de windt van menschen gonst.
16 Niemandt bekent dit gaern, elck zeyt zich hier van verdt,
Niet by deluyd' alleen, maer by zijn eygen hert.
Vergeefs doch maecktmen zich uyt enckel, dubbel zot:
Haer eygen werck en doen verraedtze al te bot;
17 Die 't mall' en blinde volck te passe kouten zal,
Richt niets ter werelt uyt, of hy moet zelfs aen 't mal:
Of in het Wijs en Goedt dat hy te voorschijn brengt,
Moet Wijs en Goedt met Quaedt en Zotheydt zijn gemengt.
18 Gemengt? Neen, dat alleen en is noch niet genoegh.
Hy moet zien dat hy 't Wijs en 't Zot zoo t' samen-voegh
Dat yeder voelen kan dat hy het Zot meest meent,
En 't Wijz', om welstaens wil, de tong of pen maer leent.
| |
| |
19 Zoo gaet het, waerde vriendt. Beweeght u 't geen ick zegh:
Zoo kies, (noch is het tijdt) zoo kies een beter wegh.
Schrijft anders, anders niet dan dat in Deuchde sticht.
Hou voor de ydelheydt altijdt u Dichten dicht.
20 Rijm nooyt yet ongerijmts. Gebruyck in alle zaeck,
Door onvergifte pen, onzondelijck vermaeck.
Weest steedts u zelfs gelijck. hou een wit dat ghy schiet.
Verheur de ed'le konst den zotten ooren niet.
21 De Deuchdt heeft schoons genoegh. zy hoeft geen pronck uyt quaedt:
De Wijsheydt zoets genoegh. zy hoeft geen zot cieraet.
Blij-geestigh, aengenaem, bevalligh, kluchtigh, zoet
Kan wel de reden zijn, en dat noch al in 't goedt.
22 Scherp, aerdigh, zenuigh, zoet-vloeyend', en zoo voort,
Kan 't zijn, al heeft het Dicht niet een aenstoot'lijck woordt.
Behaeght ghy 't Volckjen niet: 't en zy u gants geen pijn:
Godt en uw eygen hert zult ghy behaeghlijck zijn.
23 Met wien hadt ghy, o mensch, het liefste wel te staen:
Met die, daer ware vreuchdt en droefheydt koomt van daen;
Of dat, 't welck nut noch scha', 't welck eer noch schande geeft
Dan slechs door eygen waen die elck inwendigh heeft?
24 Een Wijze zoeckt geen eer, oock als zich stof aenbiedt.
Meest volght de eer van zelfs den genen dieze vliedt.
| |
| |
Maer datze, ongezocht, zal volgen, moet in 't hert
't Niet-zoeckens wit niet zijn. die doling liep te verdt.
25 Die zoo vloodt, zochtze meest; doch met een schoonder schijn,
D' eerzucht zou' eenderley, de wegh slechs anders zijn.
De eere volgh of niet, het eenigh oogen-punt
Zy 't Stichtelijck Vermaeck dat ghy u naesten gunt.
26 Voor al (meest als u naem by uwe schriften gaet)
Zoo doe zelfs eerst het geen dat ghy een ander raedt.
Die prijst, en zelfs niet doet, (wat konst hy oock bewijst,
Wat ernst zijn schrijven heeft) misprijst meer dan hy prijst.
27 Wat batet of de pen veel schoone reden quist,
Als in den schrijver zelfs, de lezer 't wel-doen mist?
Wat is het of de tong veel wijze woorden maeckt,
Wanneer het doen, zoo 't schijnt, de tonge leugen-wraeckt?
28 Daer hebt ghy mijn verstandt. Doorgrondttet, spoortet naer,
(De zake is 't wel waerdt) en volgh het, voelt ghy 't waer.
Daer hebt ghy dat ghy eyscht. Dicht-loon begeer ick geen
Dan dat u hert hier in met 't mijne zich vereen.
|
|
Auteursrechtvrij
