Stichtelijcke rijmen
(1660)–Dirk Rafaelsz. Camphuysen–
Auteursrechtvrij
Zang: Valsche hert waer is dijn zweeren. met 4. regels.
| |
[pagina 269]
| |
[U]w bestaen (ick kan 's niet veynzen) streckt zich wijder dan mijn hoop'.
[2.] Wie durf dencken dat de Werelt werelt laten zal te zijn?
[Z]elden viert het quaedt van 't quade, dat gedwongen, of in schijn.
[d'] Ongeneuchelicke Waerheydt, meest te spade op de baen,
[R]eptze maer: de heele Werelt zal terstont in't harnas staen.
[3.] d'Hardt-geneckte Dwingelanden, Volght-lust, Wenst, en d'oude Meen
[Z]ijn flux met een gantschen leger tegen Waerheydt op de been.
['t] Was ooyt zoo, en zal zoo wezen: (maeckt geen ander rekening)
Waerheydt is en blijft op aerden een veracht en onwaerdt ding.
[4.] ('t Malen! ey, wie kan dat wraken zonder algemeyn oproer?
['t] Malen is der ydelheden algemeyne malle Moêr.
[W]aer is schier of konst of ambacht, in dees zoo verquanste tijdt,
[(]Hoe eenvuldigh in voortijden) dat zich zonder Malen lijdt?
[5.] Slaet op huyzen, huysraet, kleêren, en al om, uw oogen he'en:
[V]an graveren, trecken, malen hangt de heele Wer'lt aen een.
[S]edert dat vertaerde quellust is op noodtdrufts stoel geraeckt
[N]eemt men Mael-konst tot voltooyster van al wat de handt schier maeckt.
| |
[pagina 270]
| |
6. 't Malen is't gewoonte lock-aes voor 't verzeeuwerd' hert vol keurs,
Dat (in spijt van noodts behoeven) 't geldt ontgoochelt uyt de beurs:
't Malen schijnt de saus van alles wat uyt menschen herssens spruyt:
't Malen is de potsemaker in des Werelts zotte kluyt:
7. 't Malen, voort-geteelt uyt 't mallen van het wispelturigh breyn,
Is den dwazen oogen-lusten een steedts-bloeyende fonteyn.
't Malen, maeghschap van 't vermommen, past de Werelt. en waerom?
't Kluchtigh spreucken zal't ons zeggen: Al de Werelt gaet voor mom.)
8. O! die aen wilt tegen 't Oude, en haer van hun rust berooft
Die noch gaern een poos boeleerden met de zonde, wacht uw hooft!
Dat men u voor Nau-gezette, Mugge-zifster, Waen-wijs, acht;
Voor een Neuswijs, Schijn-deughdt, Vieze, Iool, Fantast, dat's noch al zacht.
9. Broedtsche Nar, en zoo vast henen, krijght ghy in de zelfe koop;
Loopt'er dan een Ketter onder, dat's noch toemaet op den hoop.
Dan tot hier toe zijn 't maer woorden. woorden gaen niet in het lijf.
Waerd'er tijdt en macht tot meerder, 't bleef by woorden noch gekijf.
10. 't Is wel zoo, daer's menigh Dichter die des Werelts vuyl ontdeckt,
| |
[pagina 271]
| |
[E]n haer zotte schand'lijckheden met een stoute pen af-treckt,
[D]ie nochtans door 't vrye schrijven, noch haer eer noch gunst en derft:
[W]el gezeyt. maer waerheydts eenvoudt heeft het licht by haer verkerft.
[11.] In 't verdragen van straf-nepen heeft de Werelt vry al keur.
[S]teken scheelt van slap'rich klouwen; meynen, van gemaeckte sleur.
[T]effens straffen en oock streelen, dat is recht des Werelts vly:
[G]aerne wilz' haer onwil hooren, maer daer moeten plaesters by.
[12.] 'k Zagh 't gemaeckt, waert ghy een Dichter die me'e 't oude deuntjen zong,
[E]n beneffens vele and're, maer gemeyne sprongen sprong.
['t] Baert geen haet, 't geen zelfs de Werelt quaedt noemt, en nochtans niet laet,
[A]ls men slechs, op ouder wijze, zenuwloos daer tegen gaet.
[13.] Nieuw' en gaern-verholen wonden op te bijten, ay! dat smert!
['t] Smerten doet de straffer haten in een ongehoorzaem hert.
[V]alsch-gegronde rust moet wijcken door de kracht van klare re'en:
[E]lck hoe boos, is nochtans gaerne met zich zelven wel te vre'en.
[14.] 'k Zagh 't gemaeckt, waert ghy een Dichter als 'er nu zijn alle daegh,
[D]ie, terwijlze d'ondeughdt laken, maken 't hert tot ondeughdt graegh:
| |
[pagina 272]
| |
Wiens af-wijzen, is, aen-wijzen; tegen-ma[k]en, 's vleesch vermaeck;
Die door smakelijcke woorden, 't quaedt-doen plegen met een smaeck:
15. Die 't gebreck wel me'e ontplaest'ren, dan doch geven 't zoo een kreuck
Dat de stank der zonde-wonden in-vliegt voor een zoeten reuck:
Die door laffe tegen-reden laten 't onwijs hert onwis
En in twijffel dat al't preken meer uyt ze'e dan waerheydt is.
16. O vermomde Satans Bode! die de Ziel zoo schalck bekruypt
En in d'onbedreven herten zoo schijn-heyligh binnen sluypt:
Wijs en zaligh die u kennen, en verstaen dat ghy, in schijn
Van heylzame wonde-drancken, schenckt een droevigh ziel-venijn.
17. Wegh verlepte vijge-bladen daer zulck vuyl me'e wordt bedeckt.
Valsche zang wordt niet recht-toonig, wat register datm' oock treckt.
Vuyligheden zijnder, waer van niet alleen 't doen niet betaemt,
Maer oock onder heyl'ge zielen niet eens mogen zijn genaemt.
18. De vermeynde medecijne die men (rechts) daer neven geeft,
Is een tegen-gif (ach armen!) dat dan kleyne krachten heeft
Als door 't quaedts aenminnigh voorstel 't hert de wondt zoo diep ontfangt
| |
[pagina 273]
| |
[D]at'et meest, in plaets van vlieden, na meer zulksgelijcke janckt,
[19.] Deftigh straff', en meynloos schertsen, hebben al te wijden scheel.
[A]ch! laet ons geen onkruydt zaeyen: 't wast van zelfs niet dat te veel.
[d']Ongewisse teere ziele vindt zoo licht 't geen haer verzeert.
[D]oor het slechte hooren-noemen wordt somwijlen 't quaedt geleert.
[20.] 'k Zag't gemaeckt, waert ghy een Dichter die maer gonst en voor-deel zocht,
[O]f (als menigh) om een eertjen uwe konst te voorschijn broght;
[D]ie de stof naemt om de woorden, niet de woorden om de stof;
[E]n uyt eenen zelven rocken wist te spinnen fijn en grof:
[21.] Die uyt eene zelve borne zoet en bitter water schonckt;
[E]n vandaegh ter eer van Christus, morgen we'er van Bacchus zongt:
Die, als strenge Wijsheydts-liever, deughdt en heyl'ge zeden dreeft,
En strax met de zelve penne zotte minne-ranken schreeft.
[22.] Ach! wat tijden! waer in Wijsheydt, Deughde, Godt en 't Eeuwigh goedt
Eens verwaenden Werelt-minners Pen- en Mondt-stof wezen moet.
Doch vergeefs bespotmen Godt niet. Dies, of uwe Pen ne'er leght;
Of, wilt ghy van deughde reedden, meynt en doet eerst 't geen ghy zeght.
| |
[pagina 274]
| |
23. Lijdelijcker is't en nutter dat men altijdt zotheydt schrijft,
Dan zijn Penne wijs laet wezen als men zelfs noch onwijs blijft.
Waer is stercker tegen-tuyge en meer leerlings-hindernis
Dan daer of gemoedt of wercken roepen dat 'et leugen is?
24. Grondt by mondt. en daedt by praet. want waer men anders doen dan zeydt
Wordt de Waerheydt schelmsch verraden van de Man wiens tong haer vleydt.
Vrucht'loos preeckt men van de Deughde, zoo lang 't leven tegen preeckt.
Uyt, en In, moet eenigh wezen. Schijn voor Zijn, bouwt niet, maer breeckt.
25. 'k Zagh 't gemaeckt, waert ghy een Dichter, die, na 't straffen van het quaedt,
Zelfs beleedt geen kans te weten tot des Ondeughdts tegen-daedt;
Of ten minst', om 't quaedt te mijden beter raedt niet geven kondt,
Dan, onreyn van buyten zijnde, reyn te blijven in zijn grondt:
26. 't Quaedt uytwenigh me'e te volgen, doch met pijn en tegen-lust.
Dat 's een Meereminne zanckje! dat's een kussentje dat rust!
Zou' dat zoo? Neen. goede dingen lever 's herten goede schat.
Quade vrucht koomt van qua' Boomen. 't Wijngaerdt-hout geeft Druyven-nat.
27. Ziel en Lijf moet eenigh wezen. 't Deuchdig hert haet zond', en vliedt.
| |
[pagina 275]
| |
T' onrecht kan men deuchdigh lijcken. met de ondeughdt is 't zoo niet:
Alle deughdt-schijn is geen deughde: (dickwijls ziet men dat'et mist)
Maer die, door 't quaedts lijf'lijck plegen, quaedt voor d'oogen lijckt, die is't.
[28.] Zulcke Dichters mogen dichten, mogen met de Werelt me'e:
Maer voor u en uw's gelijcke leyt de pees en klippel ree.
Zulck gedicht heeft geur op tonge, klanck in heel van alle man:
Die de Wer'lt te danck zal praten, moet met haer me'e in 't gespan.
[29.] Nochtans, schoon uw ed'le penne t'onrecht ongeëdelt blijft,
En op 't hert in quaedt verzopen, geen of kleyne kracht bedrijft,
Zal dit klare waerheydts toonen (wensch en hoop' ick) altemet
Een Godt-waerde Ziele treffen, die, door onkund van Godts Wet,
30. In't verborgen quaedt onzondigh heeft gedoolt: maer dan (met leet
Over 't quade) vreuchdt in 't goede) 's Heeren wil graegh welkom heet.
Veel gedaen, die in een eeuwe daer men nau geloof in merckt,
Alwaer 't slechs in een Ziele, 's Heeren werck met vruchten werckt.
|
|