Stichtelijcke rijmen
(1660)–Dirk Rafaelsz. Camphuysen–
Auteursrechtvrij
[pagina 262]
| |
Zang: La volette. Of:
| |
[pagina 263]
| |
Ach! reden-rijcke geest, dien 't aen geen gaef ontbreeckt,
Uw Penne is te e'el dat gyz' in modder steeckt.
3. Wat baet'et of een schoon (gelijk men nu vast ziet
Dat, alhoewel noch dun, van sommig geeft geschiedt)
Een rijm-dicht schrijven kan, dat rond is en beknopt,
Vol-mondigh, kort en klaer, indringend', ongestopt?
4. Dat, matelijck geciert, scherp, aerdigh, zoet en net,
En op gewisse Maet en Voeten ne'er-gezet,
Met onverkrachten stijl bevalliglijcken vloeyt,
En zelden hort of gaept, of 's Lezers oor vermoeyt.
5. Dat geen versleten vischt, geen onduytsch woordt en wraeckt,
Als 't door gewoont en tijdt tot Duytsch al is gemaeckt:
Daerm' in gespell' of woordt geen viezen angst en speurt,
En niet neuswijzelijck op leuren ziet gekeurt?
6. Dat evendrachtigh loopt; dat woord' na zaken leydt.
En houdt zich binnen 't perck van 's dings betaemlijckheydt:
Dat nergens is gevult met muffe lijmery,
En nooyt, door al te veel, de Y maeckt tot een Fy?
7. Dat nergens met Latijnsch' of Grieksche g'leertheydt praelt,
En geen gezocht gezwets ooyt voor den daghen haelt:
| |
[pagina 264]
| |
Dat namen van Goddinn' en Goden stadigh mijdt,
Met al wat onze tael en 't Ne'erlandtsch oor niet lijdt:
8. Dat rechte sneed en klem, dat standtzel heeft en pit:
Dat steedts wel past en slaeght op 's Dichters stof en Wit:
Daer niet verwreeckts, niet mancks, niet lafs, niet hardts in is,
Maer Eenvoud't en Natuur heeft tot zijn beeltenis?
9. Dat spraeck- en spreuck-rijck is, dat zin en zenu heeft,
En, wat de konst betreft, wel waerdt is dat'et leeft?
Wat baet'et? (zeg ick we'er) wat is't (helaes!) wat is 't
Als een zoo schoonen lijf een deege ziele mist?
10. Als 't loffelijcke rijm, door d'inhoudt als verra'en,
Voor yeder oor en oogh niet durf ten toone staen?
Daer feyl is van goe' stof en waerdigh oogenmerck,
Hoe meerder geest en konst, hoe schadelijcker werck.
11. De stof is in 't gemeen of vunsche zotterny,
Of geyle minne-klaght en venus-janckery,
Of fieltsche aerdighe'en, of and're ydelheydt
Die licht ondeughde teelt of't padt daer toe-bereydt.
12. 't Is waer, daer koomt somtijdts een Rijmer voort-getre'en
| |
[pagina 265]
| |
Die stichten wil, (zoo 't schijnt) en bruyckt veel wijze re'en:
Maer mengter, onder des, zoo veel by van den Zot
Dat hy, in daedt en kracht, zelfs met zijn wijsheydt spot.
13. Hy prijst en roemt de Deughdt. doch zoo gezocht en blau,
Dat die 't maer half en is wordt licht in Deughdt heel lau:
Hy laeckt en doemt het quaedt. maer zoo, dat, t'wijl hy laeckt,
Hy 't hert meer heet daer toe, dan van afkeerigh maeckt.
14. In't kort: hy maeckt 'et zoo, dat, heeft zijn Dicht yet goedt,
't Vliegt vruchteloos daer he'en, en schampt voor by 't gemoedt;
Maer 't quaedt daer hy 't me'e speckt en zoet door wil doen zijn,
In 't hert, of min of meer, uytschiet van zijn venijn.
15. Het quade dichtens stof koomt uyt 't quaedt oogen-wit
En d'ydelheyt die meest elcks Dichters hert bezit
't Gemeene oogen-merck, is, lof en roem van konst,
Het dwaze oor-gejeuck, de windt van menschen gonst.
16. Niemandt bekent dit gaern, elk zeydt zich hier van verdt,
Niet by de luyd' alleen, maer by zijn eygen hert.
| |
[pagina 266]
| |
Vergeefts doch maeckt men zich uyt enckel, dubbel zot:
Haer eygen werck en doen verraedtze al te bot. 17. Die 't mall' en blinde volck te passe kouten zal,
Richt niets ter werelt uyt, of hy moet zelfs aen 't mal:
Of in het Wijs en Goedt dat hy te voorschijn brengt,
Moet Wijs en Goedt met Quaedt en Zotheydt zijn gemengt.
18. Gemengt? Neen, dat alleen en is noch niet genoegh.
Hy moet zien dat hy 't Wijs en't Zot zoo t'samen-voegh
Dat yeder voelen kan dat hy het zot meest meent,
En 't Wijz', om welstaens wil, de tong of pen maer leent.
19. Zoo gaet het, waerde Vriendt. Beweeght u 't geen ick segh:
Zoo kies, (noch is het tijdt) zoo kies een beter wegh.
Schrijft anders, anders niet dan dat in Deughde sticht.
Hou voor de ydelheydt altijdt uw Dichten dicht.
20. Rijm nooyt yets ongerijmts. Gebruyck in alle zaeck,
Door onvergiste pen, onzondelijck vermaeck.
Weest steedts uzelfs gelijck. houdt een wit, dat ghy schiet.
Verhuur de ed'le konst den zotten ooren niet.
21. De Deughdt heeft schoons genoegh. zy hoeft geen pronck uyt quaedt:
| |
[pagina 267]
| |
[D]e Wijsheydt zoets genoegh. zy hoeft geen zot cieraet.
[B]lij-geestig, aengenaem, bevallig, kluchtig, zoet
[K]an wel de reden zijn, en dat noch al in't goedt.
[22.] Scherp, aerdigh, zenuigh zoet-vloeyend', en zoo voort,
[B]ehaeght ghy 't volckjen niet: 't en zy u gants geen pijn:
[G]odt en uw eygen hert zult gy behaeghlijck zijn.
[23.] Met wien hadt ghy, o mensch, het liefste wel te staen:
[M]et die, daer ware vreughd en droefheydt koomt van daen;
[O]f dat, 't welck nut noch scha', 't welck eer noch schande geeft
[D]an slechs door eygen waen die elck inwendigh heeft?
[24.] Een Wijze zoeckt geen eer, oock als zich stof aenbiedt.
[M]eest volgt de eer van zelfs den genen dieze vliedt:
[M]aer datze, ongezocht, zal volgen, moet in 't hert
['t N]iet-zoeckens wit niet zijn. die dooling liep te verdt.
[25.] Die zoo vloodt, zochtze meest; doch met een schoonder schijn,
[d'] Eerzucht zou' eenderley, de wegh slechs anders zijn.
[D]e eere volght of niet, het eenigh oogen-punt
[Zy] 't Stichtelijk Vermaek dat ghy uw naesten gunt.
[26. Voor al (meest als uw naem by uwe schriften gaet)
| |
[pagina 268]
| |
Zoo doe zelfs eerst het geen dat gy een aender raedt.
Die prijst, en zelfs niet doet, (wat konst hy oock bewijst,
Wat ernst zijn schrijven heeft) misprijst meer dan hy prijst.
27. Wat baet'et of de pen veel schoone reden quist,
Als in den Schrijver zelfs, de Lezer 't wel-doen mist?
Wat is het of de tong veel wijze woorden maeckt.
Wanneer het doen, zoo 't schijnt, de tonge leugen-wraeckt?
28. Daer hebt ghy mijn verstandt. Door-grondt'et, spoort'et naer,
(De zake is 't wel waerdt) en volg het, voelt ghy 't waer.
Daer hebt ghy dat ghy eyscht. Dicht-loon begeer ick geen
Dan dat uw hert hier in met 't mijne zich vereen.
|
|
