|
| |
| |
| |
V.
| va! het zij zoo! het ga! va banque (uitroep der croupiers aan de speeltafels, zoo veel als: de bank staat op het spel). |
| vacant, vakant, bn. ledig, onbezet; eene vacant,vakant (niet begeven) post. |
| vacantie, v. (vacantiën), vrije (school -) tijd, rusttijd, verpoozing, tijd waarin vergund is niet te werken; kamer van vacantie, rechtbank of gerechtshof zitting houdende in de vacantie (en aan wier werkzaamheden niet door alle leden wordt deelgenomen). |
| vacatie, v. (vacatiën), arbeid ‒, tijd (door rechtspersonen en andere ambtenaren) aan iets besteed. |
| vacatuur, v. het onbezet of open zijn (van eenen post). |
| vaccinatie, (vaccinatiën), koepok-inenting. |
| vaccine, v. koepok-stof; (ook) koepok-inenting. |
| vaccineeren, bw. gel., inenten met koepok-stof, de koepokken inenten. |
| vaceeren, ow. gel., zitting houden; open ‒, onbezet zijn. |
| vacilleeren, ow. gel., wankelen; (fig.) besluiteloos zijn. |
| vacuum, o. het ledige, de ijle ruimte. |
| vade-mecum, o. (vade-mecums), soort hand- of zakboek (over allerlei onderwerpen). |
| vadimonium, o. (vadimoniums), borg, borgstelling; belofte van verschijning (voor het gerecht). |
| valabel, bn. geldig, aannemelijk. |
| vale! vaarwel, leef wel! |
| valeeren, ow. gel., gelden, waard zijn. |
| valeur, v. (valeurs), waarde, (inz.) geldswaardig papier. |
| validatie, v. (kooph.) geldigverklaring. |
| valide, bn. geldig; werkdadig; bekwaam; sultane validée, de erkende gemalin des sultans. |
| valideeren, bw. ow. gel., geldig verklaren; geldig zijn; het zal u valideeren, het zal u in rekening worden gecrediteerd. |
| validiteit, v. gmv. geldigheid; bekwaamheid (tot de dienst). |
| valueeren, bw. gel., schatten, waardeeren. |
| valuta, v. (valutaas), waarde (in wissels, papier enz.). |
| vanille, v. soort geurig (oost-indisch) gewas. |
| vaniteit, v. ijdelheid. |
| vapeur, m. damp; vapeurs, maagdampen, oprispingen. |
| varia, v. mv. mengelingen, allerlei. |
| variabel, bn. onbestendig, veranderlijk. |
| variante, v. (varianten), verschillende lezing, verandering. |
| variatie, (variatiën), verandering, wijziging; (muz.) variatiën op de viool. |
| varicellen, v. mv. waterpokken, valsche pokken. |
| variëeren, bw. ow. gel., veranderen, wijzigen; (muz.) een stuk variëeren (met variatiën voordragen); afwisselen, onbestendig zijn (van het weder, de beurs of marktprijzen). |
| |
| |
| variété, v. (variétés), afwisseling; théȃtre des variétés, waar allerlei (inz. kleine) stukken vertoond worden, kleine schouwburg. |
| varieteit, v. (varieteiten), verscheidenheid, afwisseling; bastaardsoort. |
| varinas, m. gmv. soort tabak. |
| variolen, variolieden, v. mv. gewijzigde pokken. |
| Vatikaan, o. gmv. het paleis van den paus te Rome; (fig.) de paus, de pauselijke regeering; de bliksem van het Vatikaan, de pauselijke banvloek. |
| vaudeville, o. (vaudevilles), (ontl.) volks- of straatliedje; (thans) klein zangspel. |
| vauxhall, m. (vauxhalls), verlichte lusttuin (met muziek enz.). |
| vedas, m. mv. heilige boeken der Hindoes. |
| vedette, v. (vedetten), schildwacht te paard, ruiterwacht, uiterste voorpost. |
| vegetabiliën, v. mv. gewassen, kruiden. |
| vegetatie, v. gmv. plantengroei, -leven. |
| vegeteeren, ow. gel., een plantenleven leiden; geen genoegen voor de zinnen of den geest smaken. |
| vehement, bn. en bijw. (vehementer, vehementst), hevig, -lijk, sterk, geweldig. |
| vehikel, vehiculum, o. (vehikels, vehiculums), voertuig; (ook fig.) beweegoorzaak. |
| veine, v. (veines), ader; en veine zijn op zijn dreef zijn; geluk hebben (in het spel). |
| veitsdans (sint-veitsdans), m. gmv. (gen.) onwillekeurige beweging van het lichaam, zenuwachtige kramptrekkingen, (zekere ziekte). |
| velociteit, v. gmv. vlugheid, gezwindheid. |
| vendetta, v. (vendettaas), erfvijandschap, familie-vete. |
| vendita, venta, v. (venditaas, ventaas), verkoophuis. |
| vendu, v. (venduen), openbare verkooping. |
| venerabel, bn. (venerabeler, venerabelst), eerbiedwaardig. |
| venerabile, o. gmv. (r.k.) het hoogwaarde (het Christusbeeld). |
| veneratie, v.( veneratiën), vereering. |
| venereeren, bw. gel., vereeren, aanbidden. |
| veneriek, o. gmv. venusziekte. |
| venerisch, veneriek, bn. (gen.) van venusziekte besmet. |
| venia aetatis, v. jarenvermindering ‒, afslag van jaren (aan minderjarigen); brieven van venia aetatis (van meerderjarigheid). |
| venizoen, o. gmv. wild, wildbraad. |
| venta, v. (ventaas), herberg aan den grooten weg (in Spanje en Portugal). |
| ventriloquentie, v. gmv. buikspraak, -spreekkunst. |
| ventriloque, ventriloquist, m. en v. (ventriloquen, ventriloquisten), buikspreker, -spreekster. |
| veraciteit, v. gmv. waarheidsliefde; echtheid; geloofbaarheid. |
| veranda, v. (verandaas), (bouwk.) overdekte plaats voor den voor- of achtergevel. |
| verbeus, bn. woordenrijk, wijdloopig, omslachtig. |
| verbositeit, v. gmv. wijdloopigheid, omhaal van woorden. |
| |
| |
| verbum, o. (verba), woord; werkwoord. |
| verdict, o. uitspraak, vonnis, beslissing, (inz. van eenen jury). |
| verificateur, m. (verificateurs), ambtenaar die de echtheid (eener opgave enz.) moet onderzoeken. |
| verificatie, v. (verificatiën), onderzoek naar de echtheid. |
| verifiëeren, verificeeren, bw. gel., onderzoeken naar de echtheid; de echtheid (van iets) bekrachtigen. |
| versaliën, v. mv. (drukk.) versaalletters, kapitale beginletters. |
| versatiel, bn. (versatieler, versatielst), wuft, veranderlijk. |
| versatiliteit, v. gmv. wuftheid, veranderlijkheid. |
| verseeren, bw. gel., omvallen (met een rijtuig); zich (in iets) bevinden; bedreven zijn. |
| versie, v. (versiën), omval; (fig.) lezing; vertaling. |
| versificatie, v. (versificatiën), versbouw. |
| versifiëeren, versificeeren, bw. gel., verzen maken, ‒ samenstellen. |
| verticaal, bn. loodrecht. |
| vesper, v. gmv. vroegavond; (r.k.) namiddagdienst, -gebed. |
| Vesta, v. (sterr.) naam van een der planeten; (fab) godin van het vuur. |
| vestaalsch, bn. van Vesta, aan Vesta gewijd; het vestaalsche (geheiligde) vuur. |
| vestale, bn. (vestalen), maagd aan Vesta gewijd, priesteres van Vesta; (fig.) kuische maagd. |
| vestibule, v. (vestibulen), voorportaal. |
| vestige, v. spoor, overblijfsel. |
| veteraan, m. (veteranen), oud ‒, uitgediend soldaat; (fig.) veteraan in de kunst, die er in oud geworden of er in doorkneed is. |
| veterinair, m. (veterinairen), veearts, paardendokter; veterinaire school, veeartsenijschool. |
| veto, ik verbied; het veto op iets plaatsen, zijn veto over iets uitspreken, iets verbieden. |
| vettewariër, m. (vettewariërs), die vette waren (olie, kaarsen enz.) verkoopt. |
| vexatie, v. (vexatiën), kwelpartij, plagerij; afpersing, knevelarij. |
| vexeeren, bw. gel., plagen, kwellen; spijten; afpersen. |
| vezier, o. (vezieren), helmmasker, -klep; mikijzer; (ontl.) oog, gezichtsvermogen. |
| via, v. weg. |
| via, vz. over; langs; via Southampton, via Marseille (op adressen van brieven welke naar andere werelddeelen worden verzonden). |
| viaduct, v. (viaducten), boogbrug (over rivieren of bergen). |
| viaticum, o. (viaticums), (r.k.) laatste vormsel, ‒ oliesel; (ook) reis- of teerpenning. |
| vibratie, v. (vibratiën), trilling (van snaren), schommeling. |
| vibreeren, ow. gel., trillen, (ook muz.); eene vibreerene stem, die niet vast in den toon blijft. |
| vicariaat, o. ambt van vikaris; rechtsgebied van eenen vicaris. |
| vicarius, vicaris, m. (vicariussen,vicarissen) hulpgeestelijke, plaatsvervangend pastoor, onderabt. |
| |
| |
| vice, bijw. tweede, onder; viceadmiraal, vicepresident, viceconsul, enz.; vice-versa, heen en terug: (fig.) over en weer. |
| vicieus, bn. (vicieuzer, vicieust), ondeugend, zedeloos; (fig.) gebrekkig, met fouten. |
| victime, v. (victimes), slachtoffer. |
| victorie, v. overwinning. |
| victorieus, bn. en bijw. (victorieuser, victorieust), overwinnend, zegevierend, glorierijk. |
| victualie, v. (victualiën), levensmiddelen, scheepsbehoeften. |
| victualiëeren, bw. gel., van levensmiddelen ‒, van scheepsbehoeften voorzien, proviandeeren. |
| vide, videatur, zie, sla op. |
| videtur, o. gevoelen. |
| vidi, ik heb het gezien. |
| vidimatie, v. (vidimatiën), bekrachtiging, legalisatie. |
| vidimeeren, bw. gel., bekrachtigen, legaliseeren. |
| vif, bn. (viver, vifst), levendig, geestig. |
| vigilante, v. (vigilanten), kleine huurkoets, rolkoetsje. |
| vigilant, bn. en bijw. waakzaam; ijverig, vlijtig. |
| vigilantie, waakzaamheid; vlijt, ijver. |
| vigileeren, ow. gel., waakzaam zijn; op iets vigileeren, zich op iets bevlijtigen, oplettend iets nagaan. |
| vignet, o. (vignetten), druksieraad, titelprentje. |
| vigoroso, bijw. (muz.) krachtig. |
| vigoureus, bn. (vigoureuzer, vigoureust), krachtig; (fig.) nadrukkelijk. |
| vilain, bn. (vilainer, vilainst), gemeen, snood. |
| vilipendentie, v. gmv. verguizing. |
| vilipendeeren, bw. gel., verguizen. |
| villa, v. (villaas), lust-, buitenplaats; lusthof. |
| vindicatie, v. (vindicatiën), (recht.) terugvordering; hereisch; vindicatie van eer. |
| vindiceeren, bw. gel., (recht.) terugvorderen, hereischen; straffen, wreken. |
| vindictie, v. gmv. rechtsvordering van den algemeen tegenover het individu. |
| viola di gamba, (muz.) soort snarenspeeltuig, knieviool. |
| viol, v. gmv. (recht.) vrouwenschending. |
| violatie, v. (violatiën), schending, verkrachting. |
| violent, bn. en bijw. (violenter, violentst), geweldig, erg; gewelddadig. |
| violentie, v. (violentiën), gewelddadigheid, hevigheid. |
| violeeren, bw. gel., schenden, verkrachten. |
| violine, v. (violines) viool. |
| violist, m. en v. (violisten), vioolspeler, -speelster. |
| violoncel, v. (violoncellen), kleine basviool. |
| violist, violonist, m. (violisten, violonisten), bassist. |
| virago, v. (viragoos), manwijf, forsch ‒, krachtig vrouwspersoon. |
| virginiteit, v. gmv. maagdelijkheid. |
| viriel, bn. (virieler, virielst), mannelijk, van den man; (muz.) diep (van eene vrouwenstem). |
| viriliteit, v. gmv. manbaarheid, forschheid. |
| |
| |
| virtel o. (virtels), oude vochtmaat (= 7½ ned. kan). |
| virtuoos, m. (virtuozen), meester (in de kunst, enz. in de muziek), volleerde kunstenaar. |
| virtuose, v. (virtuosen), meesteres in de kunst. |
| virtuositeit, v. gmv. meesterlijkheid in de kunst, volleerdheid, vaardigheid. |
| viso, o. (visas), bekrachtiging, schriftelijke getuigenis van iets gezien te hebben. |
| vis-à-vis, bijw. tegenover. |
| vis-à-vis m. en v. die tegenover een ander zit; (muz.) dubbel piano. |
| viseerder, (B. viseeren), m. (viseerders), ijker, rooimeester; mikker; die passen enz. viseert, die er het visa op stelt. |
| viseeren, bw. gel., nazien, bekrachtigen, het visa plaatsen (op eenen pas enz.); (fig.) doelen; streven naar. |
| visibel, bn. en bijw. zichtbaar, te zien; duidelijk; (fig.) ten bedde uit, gereed iem. te ontvangen. |
| visibiliteit, v. gmv. zichtbaarheid. |
| visie, v. gmv. gezicht; inzage; ter visie liggen (van stukken, staten, bestekken enz.). |
| visie, (visiën), vizioen. |
| visionair, m. (visionairs), die vizioenen heeft; ziener, geestdrijver. |
| visier, vizier, m. (visieren, vizieren), eerste minister van eenen sultan, grootwaardigheidsbekleeder. |
| visitatie, v. (visitatiën), onderzoek, bezoek; huiszoeking; (ook) betasting van eenen persoon (bij het zoeken naar smokkelgoederen). |
| visite, v. (visites), bezoek; doctorsvisite, bezoek van eenen geneesheer; (fig.) zeer kort bezoek. |
| visiteeren, bw. gel., bezoeken; onderzoeken. |
| visiteur, m. (visiteurs), bezoeker; (inz.) onderzoeker, beambte bij een kantoor van in- en uitgaande rechten, ‒ aan de grenzen; vreemdeling die eene vrijmetselaarsloge bezoekt. |
| visorium, o. (visoriums), zeker letterzettersgereedschap. |
| vista, v. gmv. (kooph.) zicht; een wissel à vista (op zicht); ( muz.) à prima vista, van het blad af (spelen, zingen), zonder voorbereiding. |
| visum repertum, o. verslag van (lijk)schouwing. |
| vita, leven; attestatie de vita, bewijs ‒, akte van leven; (spr.) vita brevis, ars longa, het leven is kort, de kunst lang. |
| vitaal, bn. tot het leven behoorende; (fig.) dit is eene vitale (levens-) kwestie. |
| vitaliteit, v. gmv. levenskracht; vatbaarheid voor het leven. |
| vitreus, bn. glasachtig. |
| vitrifieeren, bw. gel., verglazen, doen verglazen. |
| vitupereeren, bw. gel., vitten. |
| vivarium, o. (vivaria), glazen behouder ter bewaring van dieren. |
| vivat! bw, hij ‒, zij leve; io vivat, (oudt.) aanhef van eene hymne aan Jupiter; (thans) aanhef van de meeste studentenliederen. |
| |
| |
| vivaciteit, v. gmv. levendigheid, vlugheid. |
| vivificatie, v. levendmaking. |
| vivres, v. mv. levensmiddelen, mondbehoeften. |
| vladika, m. (vladikaas), titel van den vorst der Montenegrijnen. |
| vocaal, v. (vocalen). (taalk.) klinkletter, zelfklinker. |
| vocaal, bn. tot de stem behoorende; vocaal concert, concert met zang; vocale (zang-) muziek. |
| vocabulaire, o. (vocabulaires), woordenlijst, -boek. |
| vocabulatie, v. (vocabulatiën), roeping. |
| vocatief, vocativus, m. (taalk.) 5e naamval. |
| voceeren, ow. gel., roepen; dagen (voor de rechtbank). |
| vogue, v. gmv. gebruik, toeloop; en vogue, in zwang. |
| voile, v. (voiles), sluier. |
| vokaal, v. en bn. zie vocaal. |
| volant, m. (volants), vederbal; strook aan een vrouwenkleed. |
| volante, v. (volantes), lange japon. |
| volatiel, bn. vluchtig, verdampend. |
| volatiliseeren, bw. vervluchtigen. |
| volatiliteit, v. eigenschap van te kunnen vervluchtigen. |
| vole, v. vole maken, al de trekken halen (in het homberspel). |
| volée, v. menigte, zwerm; haute volée, de hoogste ‒, adellijke standen. |
| volière, v. (volières), duiventil, duivenslag; vogelvlucht. |
| volkaan, m. (volkanen), vuurspuwende berg. |
| volontair, m. (volontairs), vrijwilliger; onbezoldigd kantoorbediende; leerling. |
| volte, v. (volten), (rijsch.) wending, zwenking. |
| voltigeeren, ow. gel., (rijsch.) zwenken; rijdende springen. |
| voltigeerder, (B. voltigeeren), voltigeur, m. (voltigeerders, voltigeurs), kunstrijder; lichte ruiter; (ook) licht gewapend soldaat (bij het fransche leger). |
| volubel, bn. (volubeler, volubelst), lenig, handelbaar. |
| volubiliteit, v. gmv. spraakzaamheid, radheid van tong. |
| volumen, o. (volumina), boekdeel, rol (perkament enz.); zwaarte, inhoud, omvang. |
| volumineus, bn. (volumineuzer, volumineust), dik, lijvig (inz. van boeken); omvangrijk. |
| volupteus, bn. wellustig, wulpsch. |
| vomeeren, bw. ow. gel., braken, spuwen, overgeven. |
| vomitief, o. (vomitieven), braakmiddel. |
| voraciteit, v. gmv. vraatzucht (inz. van dieren). |
| vota, v. mv. stemmen. |
| votant, m. (votants), stemuitbrenger. |
| votatie, v. het stemmen. |
| voteeren, ow. gel., stemmen. |
| votief, bn. ten gevolge eener gelofte; votieve mis, buitengewone mis. |
| votum, o. gelofte; stem, kiesstem; een votum van vertrouwen, blijk van vertrouwen (tot een buitengewonen maatregel) door eene vergadering aan iemand (b.v. eenen minister, bestuurder enz) gegeven. |
| vox, v. stem; vox populi vox Dei, de stem van het volk is de stem van God. |
| |
| |
| voyageur, m. (voyageurs), reiziger; commis voyageur, handelsreiziger. |
| vue (à), bijw. op zicht (van wissels). |
| vulgair, bn. (vulgairder, vulgairst), gemeen, alledaagsch. |
| vulgariteit, v. gmv. gemeenheid, alledaagsheid. |
| vulgata, v. gmv. gewone latijnsche bijbelvertaling. |
| vulgivaag, bn. ronddolende. |
| vulgo, bn. gemeenlijk; door de bank. |
| vulgus, o. gemeen volk; grauw. |
| Vulkaan, m. (fab.) de god des vuurs; (ook) volkaan. |
| Vulkanieten, m. mv. (nat.) aanhangers der leer dat de aarde uit vuur is ontstaan. |
| vulnerabel, bn. kwetsbaar. |
| vulnerabiliteit, v. gmv. kwetsbaarheid. |
| vulneratie, v. (vulneratiën), kwetsuur, kwetsing. |
| vulnereeren, bw. gel., kwetsen, wonden. |
|
|
Auteursrechtelijk beschermd