Shit my mar lek

(1998)–Meindert Bylsma– rechtenstatus



[pagina 121]
Sechtjin Ik sykje om in nije aaisikerskrite. Myn âlde bin ik ferline jier op in nuvere manier kwytrekke. Ik bin net ien fan flean de wrâld mar út, ik bin mear ien fan in fertroude krite dêr't ik fan wit hoe't greiden en bouwen der hinne lizze. Ik wol witte wêr't de deade hoeken sitte dêr't noait in aai te finen wêze sil. Ik wol ek de stikken lân yn 'e holle ha dêr't de fûgels in foarkar foar hawwe. As der earne yn 'e fierte in âld hij omheech komt, dan wol ik sizze kinne: ‘Dy sil út dat platte lege stikje komme,’ of: ‘Dy is fan dat trijekante hoekje efter de polderfeart.’ No't ik dit sa yn 'e auto sit te beprakkesearjen, betink ik ynienen dat ik net by de tiid bin: ik ha it oer jierren lyn, doe't de ‘holle five’ noch bestie, de ‘skeane treddeheale’ en de ‘knoffelige seize’. Yn myn lêste krite wie it lân al ferkavele, wienen de greppels al fuort, sieten der al drainearbuizen ûnder de grûn. Doe wie it al folle slimmer om punten fan hâldfêst te finen, om in opspattende âld hij te lokalisearjen, of in leech oer it lân skuilend jokje. Noch mear reden dus om in fêste fertroude krite te hawwen. Nei ús lêste ferhuzing doarme ik de earste maitiid wat ûnwennich troch de fjilden om ús nije wenplak hinne. Ik koe net rjocht in moaie krite fine. Ik fûn wol in pear aaien, mar tusken de kânskes yn moast ik fierstente fier rinne, omrinne ek faak: ik wist net wêr't de fearten op it smelst wienen, wêr't planken oer de fearten leinen en sa. In man fan in soad aaien bin ik net, en dus bin ik mei in lytse oersichtlike krite tefreden. Eins bin ik mei ien aai al tefreden. De frou hat dan har stikje brea mei ljipaai en ik ha bewiisd dat ik se noch altiten fine kin. Mar ik mei maitiids
[pagina 122]
sa stomme graach yn it fjild omdoarmje en dêr dan ek mei fertroud wêze. De twadde maitiid hie 'k wol myn slinger. In moaie krite, net by ús eigen doarp, mar wat fierder út 'e reek. Dêr snipte ik dat jier dan ek in pear aikes, dêr pakte ik oan 'e ein fan 'e aaisikerstiid noch in skriesaai en fûn ik ek in nustje eineaaien. It lân waard my rillegau eigen. Ik hie wer in eigen bewende krite. In jier letter siet der samar oan alle hikken in buordsje spikere. Net fan dy offisjele buordsjes mei ‘Verboden Toegang art. 461 Wetboek van Strafrecht’, nee, stikken fan âlde planken mei dêrop yn brike reade letters ferve: ‘verboden toegang’. Ik luts my fan dy buordsjes neat oan en sette lyk as altyd it lân yn. It duorre net sa botte lang of der kaam fan 'e pleats dêr't it lân by hearde, mei barstend geweld in trekker oanjeien. Hy wie noch net iens oan my ta, doe hearde ik dy boer, oer it lûd fan 'e trekkermotor hinne, al âljen: ‘Moordenaar, van mijn land af, moordenaar!’ Hy hie de fûst der by omheech. Eefkes stie ik yn bestân en spring oer de feart, sadat er my net samar benei komme koe. Mar sa lef woe ik net wêze: ik hie neat ferkeards yn 't sin en ik kaam dêr ommers wol faker. Hy ried my mei syn trekker omtrint fan 'e sokken. Ik sprong oan 'e kant en hy breinroer fan 'e trekker. ‘Van mijn land af!’ Hy gong sa ticht by my stean, hy koe my wol yn 'e noas bite. Mei't ik rêstich bleau en net wykte, bedimme er him wat en die in stap tebek. ‘Jo moatte net sa mâl.’ ‘Dat zal ik zelf weten.’ ‘Dêr ha jo gelyk oan, mar...’
[pagina 123]
‘Heb je die bordjes niet gezien.’ ‘Dy haw ik wol sjoen, mar ik tocht...’ ‘Jij hebt niets te denken, je moet gewoon doen wat daarop staat. Opdonderen dat moet je.’ ‘Mar, ferline jier ha 'k hjir ek aaisocht.’ ‘Ja, vorig jaar heb je hier de vogels ook vermoord. Moordenaars zijn jullie! Allemaal!’ ‘Jimme?’ Ik seach om my hinne. ‘Jullie eierrapers.’ ‘In ljip hat mear as ien lech,’ besocht ik noch, ‘en dy earste aaien...’ ‘Ik wil geen eierrapers op mijn land.’ ‘Jo tinke der wat te licht oer, der moat earst goed om socht wurde, foar't jo se “rape” kinne. Ha jo sels wolris aaisocht?’ Hy sei neat, mar waard noch reader om 'e holle as dat er al wie. Ik besocht it oer in oare latte te naaien. ‘Jo hawwe dy pleats kocht, begryp ik. En jo komme net út Fryslân? Wêr komme jo dan al wei as ik freegje mei?’ ‘Dat gaat jou geen donder aan.’ ‘Dy oare boer...,’ besocht ik nochris. ‘Die andere boer ben ik niet.’ ‘Dy slach is foar jo. Wêr wolle jo him ha?’ Hy gong der net op yn. ‘En nu verzoek ik je vriendelijk maar wel dringend om van mijn land te verdwijnen.’ ‘Dat klinkt al better as niis.’ ‘Maar ik bedoel hetzelfde: je moet opdonderen.’ ‘En dat klinkt wer gâns minder.’ Ein fan 'e diskusje. Hy stapte op syn trekker en ried nei
[pagina 124]
hûs. En ik wie myn aaisikerskrite kwyt. ‘Kritysk Faunabehear’, hearde ik letter. En sa sykje ik no wer om in nije krite. Ik set de auto oan 'e kant fan 'e dyk en stap út. ‘Moatst ris sjen,’ hie de frou alris sein ferline simmer, doe't wy hjir ek eefkes stilholden om it fjild oer te eagjen, ‘wêr soe dat âlde paadsje hinnegean?’ Wy hienen doe gjin tiid om it te ferkennen. Dy tiid haw ik no wol. It liket op it earste gesicht net sa min mei de greidefûgels hjir, wa wit wurdt dit myn nije krite. It sil noch wol net oan finen ta wêze: der binne noch net safolle fûn. Lang net elke boargemaster hat syn earste aai al. Oer de feart leit in smel betonnen brechje. De houten leuning is foar mear as de helte ferrotte, net fertroud om dêr stipe oan te sykjen. Troch it lan rint in kowepaadsje, de grûn is dêr wat ynwâde, it gers is dêr wat koarter en wat geler. Der wurdt net folle gebrûk mear fan makke sa't it liket. Ik folgje it paad mei de eagen. It jout alle eigenskip dat it nei in tropke beammen ta rint, in fiifhûndert meter fierderop. Dêr sil eartiids wol in pleatske of in arbeidershûs stien ha. Ik sil it paadsje mar ris folgje. It is waar as bûter. In doffert is drok oan it nêstdraaien en giet eefkes letter oerdwealsk oer de wjok om in jokje te lokjen. It liket mar bêst. Stadichoan keutelje ik it binnenpaadsje del. Oer elke feart leit in ‘betonnen planke’ Noflik. Ik kom yndied by it tropke beammen telâne. Dêr hinget in man oer in hikke. Ik hie him earst net yn 'e rekken, hy foel net op tsjin 'e eftergrûn fan 'e beammen. ‘Noch gjin aaien, sa te sjen.’ ‘It is ek noch betiid.’ Ik gean njonken him op 'e hikke hingjen.
[pagina 125]
‘In moaie krite hjirre.’ ‘Dêr ha jo gelyk oan. Jo komme net út dizze kontreien? Ik ha jo hjir noch net earder sjoen.’ ‘Nee, ik bin hjir mei de auto hinne riden.’ Mei in ûndúdlike hânbeweging wiis ik yn 'e rjochting dêr't myn auto stiet. ‘Mar jo wenje hjir wol moat ik begripe.’ ‘Ik wenje dêr.’ Hy wiist de feart del, nei in doarpke in pear kilometer fierderop. Fan it doarp ôf rint in dyk diskant út. Sa'n hûndert meter fierderop bûcht er ôf en giet mei in fêste brêge de feart oer. ‘Jo woene it hjir ris besykje?’ Ik stean yn bestân en fertel him it ferhaal fan 'e lulke krityske faunabehearboer, mar hy nimt it wurd wer. ‘Al skriezen fernommen?’ ‘Noch net.’ ‘Jo?’ ‘Nee, it is har tiid noch net tink ik. Se binne altyd wat letter.’ ‘Wol strânljippen.’ ‘Ja, dy wol.’ ‘En tjirken.’ ‘Dy ek.’ Hy digeret it fjild oer. ‘Ha jo hjir ferline jier mei de aaisikerstiid ek al west?’ ‘Nee, doe socht ik noch earne oars.’ ‘No ja, ik woe mar sizze, ek al hienen jo hjir west, wy soenen elkoar net sjoen ha: ferline jier om distiid lei ik yn it sikehûs. De folsleine aaisikerstiid ha 'k mist.’ ‘Mar no binne jo der wer.’
[pagina 126]
‘Ja, ik bin der wer, sa lang as it duorret.’ Hy hâldt him eefkes stil. Moat ik freegje nei syn sykte? It hoecht net. ‘Wolle jo wol leauwe dat ik dêr it hiele jier lêst fan hân haw?’ Freegjend lûk ik de wynbrauwen op. ‘Dat ik it aaisykjen mist ha, bedoel ik, de maitiid, de fûgels, de earste koweblomkes en gean sa mar troch. It is mar in part fan it jier, mar it is krekt of ha 'k in hiel jier oerslein. Nochris in jier oerslaan sil der wol net mear fan komme,’ Der komt in jonkje oan. Dat lûkt ús oandacht en dat besparret my in reaksje op dy lêste wat riedseleftige wurden. ‘Ha jo al in kivytsaai fûn Gerlsma?’ ropt it jonkje al fan fierren, ‘se seinen yn 'e buorren dat jo ien fûn hienen.’ ‘Dan hienen se it mis yn 'e buorren, ik ha noch gjin ljipaai fûn,’ bromt Gerlsma wat noartsk. Hy lit it jonkje it jonkje en draait him nei my ta. ‘Eartiids makke ik my dêr poerlulk om,’ seit er skodholjend, ‘no doch ik dat net mear, it hat sa'n bytsje doel. Wat moat ik noch beävensearje as se der thús of op skoalle net om tinke. Der sil wat oars barre moatte.’ ‘Jo bedoele dat kivytsaai?’ prik ik foarsichtich. ‘Is it jo ek opfallen?’ ‘Ja, dat foel my ek op.’ ‘Kivytsaai... ik kin der mar min oer.’ ‘Sa giet it my ek.’ ‘Wy koenen wol op 'e selde golflingte sitte!’ ropt er suver in bytsje oerémus. Hy stekt de hân út. ‘Pier Gerlsma.’
[pagina 127]

Vorige Volgende

Sechtjin