Shit my mar lek

[p. 17]

Trije

Wylst ynspekteur Alberda noch yn 'e shit sit, fertelt juffer Jacqueline (har beppe hiet Japke) in ferhaaltsje oan har beukerklaske.

‘Earne (Is dat ergens juf?) yn in grut bosk wenne in kabouterke dat troch elkenien (Is dat iderien juf?) kabouter Blaubaltsje neamd waard. Dat siet sa: kabouters hawwe altyd in reade puntmûtse op mei in read baltsje deroan. Mar kabouter Blaubaltsje, jim riede it al, dy hie net in read, mar in blau baltsje oan 'e mûtse. Hoe't dat sa kommen wie? No, op in kear wie er mei syn mem nei de stêd om in nij kyltsje. (Is dat in t-shirt juf?) Se soenen krekt wer nei hûs, doe moast syn mem noch gau (Is dat fluch juf?) eefkes nei in oare winkel. Blaubaltsje hie gjin nocht (Hie er der gjin sin oan juf?) om mei dy winkel yn. Hy bleau leaver bûtendoar stean. Dêr rûn er wat hinne en wer op 'e stoepe en doe seach er ynienen (Is dat opiens juf?) it blauwe baltsje. It lei heal ûnder in âlde krante, fuortby (Is dat flakby juf?) in lantearnepeal. Wa (Is dat wie juf?) hie it dêr dellein? Of hie immen it weitôge? (Is dat ferloren juf?) En wêrom wie it blau? Blauwe baltsjes wie ommers gjin ferlet (Wat is dat juf?) fan: sy hienen ommers allinnich mar reade baltsjes oan 'e mûtsen. Hy wist it antwurd net op dy fragen, mar treau (Wat is dat juf?) it blauwe gefaltsje yn 'e bûse. Yn 'e auto moast er hieltyd (Is dat steeds juf?) fiele oft it der noch wol wie. Doe't se thúskamen woe mem it blauwe baltsje net oan syn mûtse naaie.

‘Allegearre skytmerakels!’ (Wat binne dat juf?) sei mem, ‘wy kabouters hawwe reade mûtsen mei reade baltsjes, dat hat altyd sa west.’

[p. 18]

Doe gong er nei syn beppe (Is dat syn oma juf?) en beppe hie gjin swierrichheden (Wat binne dat juf?) mei it blauwe baltsje.

‘As hy dat no aardich (Is dat leuk juf?) fynt, dan sil beppe it der wol eefkes foar him oannaaie.’

Doe't ús kabouterke grutsk (Is dat trots juf?) thúskaam mei it blauwe baltsje, koe mem it net oer har hert krije en knip it der wer ôf.

De oare (Is dat de folgende juf?) deis al krige ús kabouter - hy hiet eins fan kabouter Sipriaan - in oare namme. Kabouter Blaubaltsje neamde elkenien (Dat wie iderien no juf?) him tenei. (Wat is dat juf?) En dy namme hat er altyd holden.

As kabouter Blaubaltsje net nei skoalle hoegde, wie er altyd wol earne (Is dat ergens juf?) yn 'e bosk te finen. Dêr wie altyd wol wat te rêden. (Is dat beleven juf?) Soms moast er it web fan in spin út 'e tiis (Is dat út 'e war juf?) helje, dan wer moast er in pleister plakke op it seare fleugeltsje fan in flinterke. Der wie altyd wol ien dy't ferlet (Wat wie dat ek al wer juf?) hie fan help.’

Juffer Jacqueline hâldt eefkes op. In nuvere wurgens slûpt har troch de lea. Se wurdt der ûnrêstich fan.

‘Myn noarm is ferkeard,’ betinkt se, ‘ik praat oer de holtsjes fan 'e bern hinne. Ik praat skriuwtaal. Ik hie de krante better lêze moatten: ‘Der moat wat gebeore, de skriuwtaal en de sprektaal moatte as it heal kin samenfalle, dan kinne de Friezen har eigen taal teminsten ferstean en lêze en wa wit doarre se him dan langsamerhân ek wol te skriuwen. Net moeilik dwaan, net wurdboekfrysk prate. Steeds kritys wêze op dyn taalgebrûk.’

Juffer Jacqueline fielt har hieltyd wurger.

[p. 19]

‘Ik wit tefolle fan it Frysk ôf, ik hie nea it foech foar Frysk helje moatten. No stean ik te fier fan 'e bern ôf, sit ik oantangele mei in wurchmeitsjend Afûk-syndroom. Wa wit haw ik de distansearringssykte wol ûnder de lea, pleaget Hollandofoby my, haw ik de ynterferinsjekrupsje, of de argaïsmegoarre; faaks ek fret it purismefirus oan my, giet my de dialektyskefariantekwaal troch it bloed.’

Mar, wurch of net, juffer Jacqueline kriget net de kâns om fierder te prakkesearjen: ‘En hoe giet it no verder juf?’

‘Help, help!’

‘Och wat is der mei dy, lytse tor.’

‘Myn iene skild docht sa sear. Au, au!’

‘Lit my mar ris sjen. Ik leau it is net sa erch.’

‘Au, au!’

‘Net sa seure, dat hat gjin sin. Hoe hast it krigen?’

‘Der foel my in kastanje op 'e ruch.’

‘Witst wat, ik sil der in bytsje ikeltsjesalve op smeare dat helpt hast altyd.’

‘Help, help!’

‘Wat is der mei dy lytse langpoat.’

‘Ik sit fêst.’

‘Fêst? No dan moat der wat gebeore. Ik sjoch it al, dyn linker fleugeltsje sit om in prikkel fan it prikkeltried hinne. Ik sil dy helpe. Moatst dyn poatsjes al eefkes stilhâlde, oars wol it net. Ik sil prebeare om dy wer los te krijen. Hâldt dyn poatsjes no stil! Do bist hjir net oan it skaatsen. Ik leau it lukt my al. Moai sa, klear is Kees.’

‘Help, help!’

[p. 20]

‘Ropsto dêr slymslakje? Is der wat?’

‘Ik kin bijna net foarút komme.’

‘Dat ha alle slakken.’

‘Mar it wol no noch minder as oars.’

‘Hoe soe dat komme?’

‘Ik soe it net witte.’

‘Ik leau dat ik it al wit, do hast temin slym.’

‘Temin slym?’

‘Ja, ik ha wol ris in droege keel en dan wol it iten net glide. Hasto soms te lang yn 'e sinne sitten?’

‘Ik woe brún wurde.’

‘Dêr hast it gedonder al, no is dyn slym opdroege. Witst wat, ik sil op 'e grûn spuge. Do moatst oer de spúch hinnekrûpe. Wa wit wol it gliden sa wer wat better. En dan moatst as de de sodemiter sjen datst yn 'e skaduw komst.’

Juffer Jacqueline sjocht op it horloazje.

‘Wy hâlde eefkes skoft.’ (Is dat pauze juf?) seit se en fuort dêrnei tinkt se: ‘Dêr ha jo it wer, dêr fal ik wer út 'e rol.’

Unrêst en wurgens dogge in nije oanfal op har. Se jit in bakje kof je yn. Stadichoan wurdt se wat rêstiger. Nei it twadde bakje ropt se ynienen tsjin harsels: ‘Se soeken it maar uit’ en tsjin 'e bern ropt se: ‘Kom op, wy moatte langsamerhân mar wer eens begjinne.’

‘Fertelt juf dan wer verder fan kabouter Blaubaltsje?’

‘Wy moatte no wat anders dwaan.’

‘Wat jammer!’

‘Ja jammer!’

[p. 21]