Spokenhof

[p. 215]

Twee en dertigste hoofdstuk

Hij heeft dat wellicht voorvoeld, de ontmoeting met dien officier. Als hij in den namiddag van den volgenden dag de stallingen kuischt, komt Fons met een peerdenkoopman de poorte in. Hij ziet hem niet goed in het halfduister. Maar buiten herkent hij hem. Hij blijft stokstijf staan, hij laat den toom van het peerd uit zijn handen vallen, en dan bukt hij zich. Voor zijn voeten ligt een eind touw. Hij raapt het op, zijn adem stoot, en hij trilt over gansch zijn lijf.... Dít is de officier, de Brusselaar, die hem sloeg met zijn zwiepe. Of vergist hij zich? De koopman staat zoo rustig met Fons te praten, hij let op den peerdenknecht niet.... Is hij het dan niet? Hij ís het. Hij is het! Op het rhythme van het rappe kloppende bloed gaan de woorden door hem heen, zij trekken aan zijn armen, zij trekken aan zijn wil om zichzelf te blijven, en geen dwaze dingen te doen.... Hij gaat in huis, hij blijft binnen. Maria is er niet, die zal in het dorp om boodschappen zijn. En hoe Fons van Mullem zijn vervloekten luien knecht ook roept, hij komt niet. Ulrich klimt de zoldertrap op en staat voor het smalle venster over de landen te zien. Hij weert zijn gedachten af, hij houdt de hand boven de oogen, als wilde hij ze beschermen tegen ieverstwaar een bliksemlicht.

Beneden hoort hij nòg de stem van dien officier, die peerden koopt....

Voetstappen verwijderen zich.... De peerden zullen gehaald worden, morgennoen. Fons is verheugd, hij krijgt geld binnen. Met een force zal hij zich op de commercie werpen, om te redden hetgeen te redden valt. En dien avend, in een nieuwe roes van overwinning, omdat hij geld te ontvangen heeft, en zich weer gesterkt voelt, moet

[p. 216]

hij dat gaan zeggen aan dien Duutscher; dat hij weg moet van het hof, dat zijn zoon nu spoedig terug zal zijn....

Maria staat bleek bij de tafel bootrams te snijden en te smeren. Het kruisbeeld boven de schouw trekt haar aandacht. Zij moet er telkenmale naar zien, en zij kàn niet bidden.... Een heel vreemd, diep verdriet maakt zich meester van haar. Zij ziet den Duitschen soldaat niet aan.

- Ge kunt blijven tot na den nieuwjaar, zegt Fons, maar dan is 't genoeg.

- Ja, zegt Ulrich Schmoller, diep zuchtend.

Hij overpeinst in zijn bed, dat hij dan morgen dien officier uit Brussel kan slaan en tráppen. Hij zal binnengestoken worden, goed, hij moet hier toch weg, en hetgeen verder gebeuren zal, daarin stelt hij geen belang.

's Morgens fluit hij op het hof. Hij klopt de verkochte peerden op de nekken, hij zegt: - Gij zult getuige zijn.... dierkes!

Er is een opstand in zijn hart, en een vreugde doorsiddert tegelijk zijn lijf. Een lied komt nader en nader. Het is het lied van het dierbaar vaderland. Een gevecht met de vuisten, zegt hij, en dan.... huiswaarts.

Hij wacht op den vijand. Hij is rustig, zooals hij rustig was bij het naderen van den vijand in de loopgraven, bij stormloop en patrouille.

Maar binst het begint te sneeuwen, een pluizige werrelsneeuw, ronkt een auto op den Schottenweg. En de manmenschen met hun leeren jassen en rijbroeken met hooge laarzen kent hij niet!....

- Waar is diene' koopman? vraagt hij aan Fons.

Waarom?

- 'k Heb 'em noodig.

[p. 217]

-Gij?

- Ja, ik!.... Maria, hebt ge den koopman van gisteren nie gezien?

- Neeë, maar waarom?

Hij zwijgt. Hij ziet hoe de mannen de dieren wegleiden. Hij klopt ze op de nekken, zeggend: - Ge zult alzoo géén getuige zijn, dierkes!

Een leegte valt op het hof. De peerden zijn weg, het is nu zoo stil. In de stallingen staan de slieten open. Alleen Sabine, die daar met den kop over den drinkensbak staat, en die opziet als hij binnenkomt, ziet hij. - Sabient je, zegt hij, Sabient je, hij was d'r nie bij. Het is lijk of Sabientje ‘neeje’ schudt, het doet Ulrich lachen. Hij staat daar bij Sabine, hij zwijgt nu, het is zijn afscheid. Hij beziet de dingen in den stal, het zal dan gemakkelijker zijn weg te gaan van Maria. Maria, die nu den stal binnenkomt. - Waar zit ge toch! lacht zij.

- Ik neem afscheid, lacht hij terug, maar daar zit entwat triests in zijn oogen. - Afscheid, gaat ge nu weg? Zoudt ge ons dan nu in den steek laten?

- Van Mullem zegt toch....

- Ja, ja, Van Mullem kan vele zeggen. Hij zit onder den duim. Weet ge da nie? Van den burgemeester! Zij houdt een duim naar beneden, trekt den mond samen en knikt wijs. - Maar, gaat zij verder, hij kan nu weer entwat betalen, en dus kunt ge hier nog wat blijven.

- En buitendien, zucht zij, ernstig ineens, wat moeten wij zonder hulp? Zij staat nevens hem, legt haar hand op zijn arm. Twee menschen en een peerd, dat afwacht, toeziet, de kleine ooren beweegt. - Weet ge wat, zegt zij, ge blijft tot na den uitkoom. Ge kunt toch

[p. 218]

nie zoomaar weggaan? Wij zijn zoo alleenig, voegt zij daar nog aan toe.

Dus dàt is het? Maria is alleenig, hij kan haar niet in den steek laten.

Des namiddags loopen zij weerom tezamen op den Schottenweg. Maria heeft haar zwarten omslagdoek over het hoofd geslagen, daar hechten zich nu de pluizige sneeuwkes op vaste; het is vroeg winter dit jaar.

- En Sjef, vraagt Ulrich ineens. Komt die nu nog?

- 'k Weet nie, antwoordt zij moedeloos. 'k Weet nie wat of er met dien jongen is. Hij schrijft bijkans nie, en als ge entwat verneemt, verneemt ge eigenlijk nog niks.

- Hoelange is 't dat ge een brief kreeg?

- Maanden, zegt zij.

- Messchiens is hij onderweegs....

- Ja.

Daar sluipt entwat tusschen hen. Sjef, zij weten niet of hij vandaag of morgen, of over een jaar komen zal.