Verzameld werk. Deel 7

[p. 681]

Het doel van de oorlog

Het doel van de oorlog is diefstal geweest; gewapende diefstal!... Diefstal in 't groot, diefstal in 't klein: hoe meer ik hier rondkijk en met de mensen spreek, hoe meer ik van die waarheid doordrongen en overtuigd word.

Het doel van de groten was ons landen en volkeren te stelen; het doel van de minderen was om geld, wijn, meubelen, juwelen, kostbaarheden, wat ze ook krijgen konden, te stelen. De oorlog is daarmee begonnen, de oorlog is daarmee voortgezet, de oorlog is daarmee geëindigd.

De officieren deden dat natuurlijk beter en op ruimere schaal dan de soldaten. Al de mooie meubels van de Franse en Belgische kastelen, het oud porselein, de antieke klokken en tapisserieën werden op wagens geladen en per spoor naar Duitsland verzonden. Eenieder toch moest een souvenir voor thuis kunnen meebrengen. En trouwens: hadden ze 't niet weggenomen, dan was het onder de bombardementen vernield geworden. Althans, zo redeneerden zij. Ja, zij waren er niet verre van af te beweren, dat zij de kostbaarheden aldus hielpen redden.

Bij mij, b.v. op mijn buiten, hebben zij doodeenvoudig alles gestolen. Dat begon met de wijn. Zij daalden in de kelder neer, haalden er het nodige uit, dronken en bedronken zich zoveel zij konden, en laadden de rest op een wagen en namen het mee.

Toen gingen ze mijn kleren stelen. Met het openbreken van alle kasten en laden vonden zij nog wat geld en vergaten dit te laten liggen. Daarna kwamen de automobielen aan de beurt: een grote nieuwe en een kleine oude. Zij vonden het niet nodig mij daarvoor een requisitiebon te geven. Toen namen zij de dekens, het linnengoed, de meubels weg; en, omdat het wellicht bezwarend werd met zoveel wagens heen en weer te

[p. 682]

rijden, lieten zij op een nacht (zij schaamden zich misschien nog enigszins om het bij klaarlichte dag te doen) een vrachtboot langs de Leie komen en laadden er de rest in op. Nu staat het huis leeg, absoluut en absoluut leeg, zo leeg als een gebouw tussen zijn vier naakte muren kan bestaan. Waarom ze zelfs het papierbehang van de wanden hebben gekrabd, is mij tot nog toe niet duidelijk geworden. Misschien dachten zij dat er geld achter zat. Dat ze verder het huis in een toestand van onnoemelijke vervuiling hebben achtergelaten, behoeft natuurlijk geen nader betoog: ze zouden niet zijn wie ze zijn als ze dát niet gedaan hadden. Ik kom tot de conclusie dat ze wel zeer bijzondere gevoelens van waardering voor mij moeten gekoesterd hebben. Nu, die gevoelens zijn dan ook zeer wederkerig.

Maar het is vooral tijdens de laatste dagen vóór hun definitieve afreis, dat ze zichzelf overtroffen hebben. In heel wat plaatsen moesten ze hals over kop vluchten en tot hun grote, bittere spijt een aanzienlijk gedeelte van het gestolen goed achterlaten. Daar echter, waar ze zich gedurende de laatste dagen nog eventjes konden ophouden, is er letterlijk niets overgebleven. Niet alleen hebben zij al het vee en al de paarden meegesleept; maar ook de kippen, de konijnen, de honden, de katten, alles, álles wat ze grijpen konden. Ik heb huisjes van arme mensen bezocht, waar ze tot de povere gordijntjes en de houten plankjes van de vensterkozijnen hadden gestolen. Zoals vanzelf spreekt konden zij al die rommel op hun vlucht niet ver meesjouwen. Dat was ook geenszins hun bedoeling. Hun bedoeling was, het een paar dorpen ver mee te sleuren en het daar, tegen een spotprijs, om het even aan wie te verkopen. En, helaas, tot schande van sommige Belgen moet ik erkennen, dat ze niet zelden grage afnemers vonden. Ja, er zijn prachtige paarden en koeien, die duizenden waard waren, voor honderd mark en minder, aan Belgen, die zeer goed wisten, dat het aan hun landgenoten ontstolen dieren waren, verkocht.

Het is de vloek van zulk een dievenoorlog, dat hij het moreel gevoel van de veroverde bevolking totaal depraveert. Een volk, dat meer dan vier jaar lang niets anders ziet dan de triomf van het onrecht, met ruw geweld en gewapende

[p. 683]

diefstal als enig geldend recht, verliest op den duur alle morele controle. 't Gaat elk voor zichzelf en wee de zwakke of eerlijke! Tot zelfs onze eigen soldaten zijn niet van de besmetting vrij gebleven. Er zijn er onder hen die bij hun eigen medeburgers gestolen hebben wat de Duitse dieven moesten achterlaten. Men moet zulks betreuren, maar mag ze nog niet eens te hard daarover aanspreken. Zij hebben ontzettend geleden en overal waar zij kwamen vonden zij 't beestachtige voorbeeld.