Verzameld werk. Deel 7

[p. 643]

Naar aanleiding van een omelet

Wij reden samen, de vreemdeling en ik, per fiets door Gelderland. Het weer was mooi en wij bewonderden de prachtige landstreek. De hei bloeide, paars-roze, onder de wijde, blauwe hemel. Duizenden bijen zoemden over de wranggeurende bloementrosjes en de grote, donkere wouden rezen als weelderige schermen van kracht en schoonheid tegen de verre einder. Hier en daar blinkte een villa op, met glinsterend-rood dak en gele of groene luikjes.

De vreemdeling kreeg honger. Wij hadden vroeg ontbeten; en toen hij zei dat hij honger had, voelde 'k mij ook honger krijgen, met een gewaarwording van diepe, toch niet onaangename knaging in de maag. Een hotelletje stond in de buurt en wij togen erheen.

Er werd een omelet besteld. En na behoorlijk wachten kwam het bestelde, maar leek niet op een omelet, zoals de vreemdeling en ik die kennen. Het was een droog, taai ding, dat wel enigszins leek op flauwe, gele caoutchouc. De vreemdeling was niet tevreden en schudde 't hoofd.

- Hoe komt het toch, vroeg hij, - dat men in Holland geen omelet kan maken?

Ik moest het antwoord schuldig blijven. Ik constateerde 't feit, zoals ik het reeds meer geconstateerd had, zonder er een gegronde uitlegging voor te vinden.

- Men kán in Holland niet koken, dat is het! zei de vreemdeling mistroostig. En hij betoogde:

- Zij bezitten hier de beste dingen van de wereld, maar weten er geen goed gebruik van te maken. Geef b.v. eens precies dezelfde ingrediënten aan een Hollandse kookvrouw en aan een Franse of Belgische kookvrouw. Zeg haar dat zij er precies dezelfde schotels mee moet bereiden; en, als ze klaar zijn, ga dan eens proeven: de Franse of de Belgische zal er iets

[p. 644]

heerlijks van gemaakt hebben; de Hollandse doorgaans een smakeloze knoeiboel.

- Let eens op, voer de spreker voort, - hoe ze hun spijzen behandelen, of, beter gezegd: mishandelen. Kijk eens hier naar die plakjes tomaten. Waarom zijn ze niet geschild? Waarom moet je dat met de harde, snijdende schil mee opeten, of deze telkens, met weinig esthetisch gebaar, uit de mond halen? Hetzelfde met de bonen. De draden zijn er niet goed afgenomen en blijven allerakeligst tussen je tanden zitten. En zie me die gebakken aardappelen; dat lijkt naar niks, droge, hardkorstige schellen, die je bijna niet naar binnen krijgt! Nu spreek ik slechts van wat hier voor ons op tafel staat. Maar denk eens even na wat ze met hun vis doen. Heb je wel eens gelet op die gekorven schelvissen, - krimpvis, zoals ze dat noemen - en heb je dat wel eens geproefd? Al het smakelijke, al het sappige is er uit. Er blijft niets over dan een droogkorstige boel, die absoluut geen smaak meer heeft. Het is een echte culinaire ketterij. En dan heb je hun garnalen! Als er iets vies en smakeloos in de wereld is, dan zijn het wel die stapels gepelde garnalen, zoals men ze in hopen achter de ramen van de viswinkels ziet liggen. Wie heeft die gepeld? Welke handen hebben één voor één die ongelukkige diertjes bevingerd? In welke krotten of stallen is de operatie gebeurd? En hoe lang liggen ze daar, in de winkels, in zon en stof uit te drogen, alvorens de keukenmeid ze als smakeloze, droge touwtjes op je tafel komt neerzetten? Ik houd van garnalen, ik ben dol op garnalen, meneer; ik proef er de ganse frisse zee in, maar dan ook alleen wanneer ik ze zelf één voor één op mijn eigen bord heb uitgepeld. In Holland vindt men dat onfris. Ik vind het ander procédé oneindig veel onfrisser. En trouwens: is het dan zó lastig om een vingerkommetje met water op tafel te zetten? Wat de oesters betreft, die zulk een fijne tractatie mogen heten, daar ben ik, als ze op zijn Hollands worden opgedist, zó innig vies van, dat er nooit meer één over mijn lippen komt. Stel u dat even voor! Elke oester gaat door de hand van de man die ze opendoet, wordt uit haar schaal genomen, de baard afgeknipt, nog van ik weet niet welk gedeelte ontdaan, even in 't water gedoopt, weer in haar schaal gelegd, op een plateau naast andere, evenzo behan-

[p. 645]

delde oesters gerangschikt, welk plateau dan op het hoofd van een jongen wordt gezet, die ermee op een fiets springt en er zo open door de straten, in stof en rook en wat al viezigheid ook tussen de huizen van een drukke stad mag zweven, bij je aankomt! Zo krijg je die lekkernij op je tafel!... Voor mij, besloot de vreemdeling met iets dweperigs in de stem, zijn rede... - voor mij is de oester als een teer geheim, als een stille kelk van zaligheid, die slechts heel even mag geopend worden, om dadelijk met al zijn frisse geur en fleur in het getabernakel van mijn maag te worden opgenomen.

De vreemdeling zweeg en ik glimlachte.

- Waarom lach je? vroeg hij.

- Om niets; ik wou nog wel graag een stukje omelet hebben.

De vreemdeling staarde naar de lege schaal en schrikte.

- Gut! neem me niet kwalijk! riep hij.

In 't vuur van zijn betoog had hij, zonder het zelf te merken, herhaaldelijk zich bediend en per slot van rekening tot het laatste hapje van die slechte, Hollandse omelet verorberd!