Verzameld werk. Deel 7

[p. 616]

Vredesconferentie

De deur ging open en de Vreemdeling, die eerst zijn kaartje had laten aanreiken, kwam binnen. Hij had een dikke buik en droeg een rode decoratie in het knoopsgat. Hij had een kleine-ruitjes-broek aan, wit en zwart en een donkerblauw jacket. In zijn bruin-gehandschoeide linkerhand hield hij een lichtgrijze vilthoed met zwarte band. Zijn teint fleurde en het was hem aan te zien, dat hij onder rantsoenering ofte zogezegde distributie nog niet erg geleden had. Integendeel: er scheen nog voldoende voorraad bij hem te zitten om aan anderen te distribueren.

- Meneer, begon hij, toen hij met een zucht in de fauteuil had plaatsgenomen, - ik ben zo vrij geweest u te komen storen, met het doel om u over de aanstaande vredesconferentie te spreken.

- Aanstaande? zei ik, zeer verwonderd.

- Jawel, hervatte hij beslist, - de vrede is aanstaande. Ik ben verbaasd dat u dat niet schijnt te geloven.

- Wonderen zijn nog niet uit de wereld, maar aan dát wonder geloof ik inderdaad in het geheel nog niet, antwoordde ik. - Daarenboven, meneer, zal ik, persoonlijk, met de vredesconferentie, als die nog ooit tot stand komt, niets te maken hebben. Ik ben geen diplomaat, hoop het ook nooit te worden, zodat ik eigenlijk niet begrijp van welk nut ik u in deze wel zou kunnen zijn.

- Van een gróót nut, meneer, door uw bekwaamheid als schrijver, door uw pen, verklaarde hij, met iets plechtigs in de stem.

Ik boog, ontroerd, en hij voer voort:

- De vrede is aanstaande. Ik ben er vast van overtuigd dat we, vóór het twee maanden verder is, de diplomaten rond de groene tafel zullen zien. Maar waar zal dat gebeuren? Ziedaar

[p. 617]

de grote, gewichtige kwestie, meneer. Laten we samen eens helder de toestand in ogenschouw nemen. Neemt u eens even aan dat wij samen, u en ik, over de vrede moeten beslissen: u voor de Entente, ik voor de Centralen. Gelooft u niet, dat wij, in tweemaal vierentwintig uur, het zaakje klaar zouden spelen en dat onze vrede niet slechter zou zijn dat die waarover de heren diplomaten wellicht vierentwintig maanden, als 't niet meer wordt, zullen doen!

- Ik ben 't volkomen met u eens, meneer, antwoordde ik, - en wens er zelfs aan toe te voegen, dat ik, voor mijn part, aan éénmaal vierentwintig uur meer dan ruim genoeg zou hebben.

- Het is dus zaak, hernam de Vreemdeling, - die heren op te porren. Rechtstreekse drang zal echter tot niets dienen. Ze zullen het spel rekken, leuteren, lanterfanten. Al die lui, waaronder geen enkel in staat is geweest de oorlog, waaronder zij trouwens niets geleden hebben, te beletten, zullen evenmin bekwaam zijn om hun gefolterde, stervende volken door een spoedige vrede te verlossen. Men moet ze dus met loosheid zien te bewerken. En hiervoor komt de keuze van de plaats waar het congres zal plaatshebben, in allereerste en voornaamste aanmerking. Die lui hebben feitelijk maar één doel in hun leven en dat is: zich te amuseren. Stelt u nu eens even voor, meneer, dat de vredesconferentie in Aix-les-Bains, in Sint Moritz of in Monte Carlo plaats zou hebben! Ik wed er mijn fortuin om, dat we over twintig jaar nog midden in de oorlog zouden zitten. Parijs, Londen, of Brussel zouden ook al erg genoeg zijn; maar, gesteld dat de vredesconferentie in Ossendrecht of Baarle Hertog plaatsgreep, dan ben ik er ten volle van overtuigd, dat binnen de week alles in de puntjes afgewerkt zou zijn.

Helaas, zie ik echter geen kans dat de zo vurig gewenste keuze op Ossendrecht of Baarle Hertog vallen zal. Maar wél durf ik gegronde hoop koesteren, dat Den Haag in aanmerking zal komen en die keuze zou mij dan ook zeer bevredigen, om de volgende redenen: Den Haag is een aardige, aangename stad. Het heeft mooie parken, mooie huizen, enkele mooie monumenten. De naaste omgeving is verrukkelijk; de zee ligt er om zo te zeggen vóór je deur; de duinen zijn enig. Maar met dat

[p. 618]

alles is Den Haag een beetje stijf, een beetje stroef, te koel, te deftig. 't Is niet bepaald een ‘folichonne’ stad; en, wat de diplomaten vooral wensen is juist een ‘folichonne’ stad, een plaats waar ze zich kunnen amuseren. Dat vinden ze nu niet, althans niet in voldoende mate, in Den Haag. Zij vinden er, als ik het zo mag uitdrukken, geen waar voor hun geld. En daarom willen zij er wel even komen en verblijven, maar dan liefst zo kort mogelijk.

Dit is nu juist wat wij van hen verlangen: dat ze zo spoedig mogelijk hier komen en zo gauw mogelijk weer weg zijn. Hun huis, het Huis van Vrede staat hier kant en klaar. Het wacht op hen. Weigeren erheen te komen kunnen zij niet. IJveren om er met alle haast uit weg te zijn is hun ontegenzeggelijk recht en onze vurigste wens. Begrijpt u mij, meneer, en wilt u ook uw best doen in die zin?

De Vreemdeling stond op en staarde mij met een ondeugend lachje aan. - Ik weet wel wat ik zeg, ik ben vroeger óók in de diplomatie geweest, lichtte hij nog even toe.

Ik drukte hem de hand, beloofde, voor 't algemeen welzijn, hem te steunen. Hij raapte zijn hoed op en nam afscheid. Zijn ruitjesbroek fladderde even; zijn platte voeten sleepten wat.

- Maar verliest u alsjeblieft geen tijd, want vóór kerstdag komen ze vast en zeker bij elkaar, vermaande hij nog.

- Kerstdag over een jaar misschien, glimlachte ik.

Hij zei niets meer, groette even met de hand, was weg. Ik ging aan mijn lessenaar zitten en begon te schrijven.