Verzameld werk. Deel 7

[p. 606]

De idylle

Mijn jeugdig vriendje kwam helemaal neerslachtig binnen en stortte neer in de fauteuil, alsof alle veerkracht plotseling in hem brak.

- Wat nu! riep ik verwonderd en haast schrikkend.

Hij zweeg, schudde zijn hoofd en zuchtte.

- La femme, alweer? vroeg ik.

Zijn moedeloos hoofd knikte. En na nog enkele zware zuchten en verbitterde hoofdschuddingen sprak hij zijn biecht als volgt:

‘Ik had haar ontmoet, buiten, op een thee en dadelijk had ik gevoeld, dat ze mij niet onverschillig laten zou. Zij is blond en slank, met prachtige blauwe ogen; en u weet het: ik houd van blonde haren en van blauwe ogen. Nooit heb ik mooiere ogen gezien, meneer. Die hebben me dól gemaakt. Ik ben verliefd geworden, ineens, gek, smoor, buiten alle verhouding.

Zij merkte het, natuurlijk; het was ook nogal zichtbaar; en het scheen haar niet te mishagen. Wij waren gelogeerd in hetzelfde hotelletje: zij met haar moeder; ik in mijn eentje. Wij speelden tennis en maakten lange wandelingen, in gezelschap van anderen. Ik was met haar, naast haar, altijd en overal, dat begrijpt u. Ik plukte bessen en bloemen voor haar in de bossen. Heeft u wel ooit, meneer, de zoet-wilde geur opgesnoven van een bloeiende kamperfoelie-rank, die u voor een beminde vrouw plukte? Dat is iets om gek van te worden, meneer! Ik bedoel: het ogenblik dat je, de rank aanbiedend, samen de bedwelmende lucht ervan opsnuift. Ik wou, meneer, dat u, op zulk een ogenblik de expressie van haar mooie blauwe ogen hadt gezien. Dat kan ik u niet beschrijven; zo iets moet je gezien, gevoeld hebben. Al de schone blauwe bloemen van de ganse, grote wereld; al de schone eindeloze diepten van het stralend-blauwe firmament zijn dode dingen

[p. 607]

daarbij vergeleken. Ik had voor die ogen willen sterven, meneer!

Ervoor sterven; maar, nog liever ervoor leven! Ik dacht er voortdurend aan, ik liep er nacht en dag mee rond, hoe ik ten slotte mijn liefdesverklaring zou inkleden. Onnozel, vindt u niet? Zij wist er immers sinds lang alles van af. Enfin, die dingen móét je nu toch eenmaal zeggen; dat is zo de vaste gewoonte; en, na eindeloos strijden met mezelf en talmen, had ik mij ten slotte voorgenomen, dat ik haar dit groot en welbekend geheim verklappen zou op 't allerlaatste ogenblik: 't is te zeggen op 't moment dat zij, aan 't eind van haar vakantie met haar moeder de trein zou nemen om naar haar stadsverblijf terug te keren.

Ik had dat lang en grondig beredeneerd en bestudeerd. Zeg ik het nu, terwijl we samen buiten zijn, zo dacht ik, dan heeft ze te veel tijd vóór zich om te denken, te prakkizeren. Zeg ik het op 't laatste ogenblik, op 't állerlaatste ogenblik, terwijl de trein reeds in het stationnetje staat te snuiven, dan vertrekt ze met die overweldigende impressie zonder ze af te kunnen weren, dan werkt en vreet dat na, dan is het als 't ware of ik, in die laatste, duizelingwekkende woorden met haar meereis en haar niet los meer laat.

Zo heb ik gedaan, meneer! Met wild-kloppend hart liep ik naast haar, op het perron van 't stationnetje heen en weer. Ik droeg haar handvalies, dat tamelijk zwaar was, en mij in de blakerende zon deed transpireren en hijgen. Mijn keel was droog en hikte en de banale woorden, die ik af en toe uitte, hadden betekenis noch klank. Straks wordt mijn levenslot beslist, dacht ik aanhoudend; wat zal het zijn: ideaal geluk of sombere tragedie! Haar mama liep enkele passen vooruit, met een oudere heer die zij kende en die ook met dezelfde trein mee moest.

Daar was hij, de trein! Zwart en dreunend kwam hij aangeruist, met een geweld en een lawaai of hij mij zou gaan verslinden. Nooit heb ik mij zo klein en zwak gevoeld. Ik vloog machinaal naar een open portier, hielp haar mama binnen, schoof het valies in de zijgang, wipte weer op 't perron, nam mijn hoed af, stak haar glimlachend de hand toe, tot afscheid.

[p. 608]

Zij keek mij aan met ogen waar ik duizelig van werd. Haar ogen vol stralende genegenheid en dankbaarheid lokten mij als 't ware de verklaring van de lippen; en ik zei het haar, ineens, machinaal, onweerstaanbaar, zonder verder nadenken, in het Frans (waarom in 't Frans kan ik me zelf nog maar steeds niet verklaren):

- Je vous adore!...

Wat er verder gebeurd is weet ik niet meer, meneer. Zij droeg een aardige ruitjesjapon en fijne bruine kousen en lage, bruine schoenen. Ik zag die japon in de coupé wippen, ik zag haar fijne enkels en haar fijne voetjes op de treeplank; en verder zag ik niets meer: het nevelde vóór mijn ogen, het ruiste in mijn oren en de transpiratie brak mij uit, terwijl de trein, in stomend geraas en gesis, met haar wegreed. Had ik het ideaal geluk bereikt? Zat ik in de zwarte afgrond van de somberste tragedie? Ik wist het niet; ik wist noch voelde iets meer.’

Mijn jeugdig vriendje zweeg. Hij streek even met de hand over zijn voorhoofd, alsof hij daar een droeve schim wegveegde. Toen zei hij verder:

‘Gisteren heb ik haar voor 't eerst teruggezien, meneer. Ik wist dat ik haar zien zou en was op veel, ja, op alles voorbereid. Op álles, behalve op de gewone, dodende, banaalvriendelijke onverschilligheid, waarmee ze mij ontving! Net of er nooit iets tussen ons gebeurd was; of ik haar nooit van liefde had gesproken; of ik haar nooit... ja, ik zal het u thans maar bekennen, of ik haar nooit in mijn armen gedrukt en gezoend had!... Ik hoopte op het ideaal, meneer, maar ik was ook bereid om de genadeslag van de tragedie te ontvangen. Alleen dát,... dat vriendelijk-banale, dat onverschillige, dat akelig vergeten van het mooi verleden, neen, dát had ik niet verwacht!’

Hij zweeg opnieuw en keek mij aan, gelaten wachtend op mijn troostwoord.

‘Vriendje, mijn vriendje,’ zo sprak ik, ‘met jou heb ik wel medelijden, niet zozeer om wat je zult geleden hebben, dan wel omdat je je zo diep vergist hebt in de aard van haar en jou gevoelens. Jij wou: of hemels geluk, of helse tragedie; twee uitersten die buiten je bereik lagen, en je vergat te profiteren

[p. 609]

van het licht en liefelijk genot, dat zich als 't ware vanzelf kwam aanbieden: een bekoorlijke idylle, een reisavontuurtje, de zoete vreugd van slechts enkele uren of dagen, het bloempje dat men achteloos in het voorbijgaan plukt en nauwelijks met een weemoedsglimlachje in het album van zijn liefdessouvenirs bewaart, wanneer het eenmaal verwelkt is. Je bent nog o zo jong, mijn vriendje. Vlucht gauw de grijze folterkamer van je minnesmart; ga gauw weer in de schone velden van de frisse zomerweelde. Er zijn daar nog zoveel lieve bloemetjes te plukken!’