Verzameld werk. Deel 7

[p. 564]

Het ingezonden stuk

Het dienstmeisje duwde de deur van mijn werkkamer open, klopte dan op die deur om te weten of ze mocht binnenkomen; en meteen trad ze naar voren en bracht mij een visitekaartje op een presenteerblad, terwijl ze zei:

- 'n Meneer die vraagt of hij u eventjes kan spreken, meneer. Ik voelde mijn wenkbrauwen machinaal zich samenfronsen, terwijl ik het kaartje terhand nam. Ik las:

O.C.P.Q. Vink Jr.
...straat 44,
...dam.

Opzettelijk vermijd ik, geachte lezeres en lezer, u zijn adres nader aan te duiden. Het doet er trouwens niets toe. Voor de echtheid van alles wat hieronder volgt sta ik volkomen in. Ik was klaar om ‘neen’ te zeggen; maar, door een zonderlinge contradictie, die wel meer bij mij voorkomt, keek ik het wachtend meisje vrij nurks en onplezierig aan en antwoordde ten slotte ‘ja’.

Vlug ging zij heen, de deur achter zich openlatend, en 't ogenblik daarna werd voor de tweede maal tegen die open deur geklopt.

- Binnen, zei ik, met de gemaakte stem, die steeds bij die gelegenheden past.

Er werd waarachtig nog een derde maal tegen die open deur geklopt; en toen stond een man vóór mij: mager, gebogen, met grijzend haar en harde, felle, zwarte, rusteloze ogen. Hij kwam, drukke gebaren makend, naar mij toe, excuseerde zich, dat hij mij stoorde, nam plaats, op mijn verzoek, in de fauteuil waar reeds zoveel rare sinjeurs gezeten hebben; en, op mijn blik, die een vraag beduidde, begon hij, in opgewon-

[p. 565]

den tempo:

- Meneer, ik ben een trouwe lezer van de Haagsche Post, en volg daarin, van week tot week, met veel belangstelling, uw Van-de-Hak-op-de-Takjes...

Hij schetste een gebaar, met beide handen, als van een eekhoorn, die tussen de takken van een boom wipt en ik boog even, met een gelegenheids-beleefdheidsgrijns om de lippen.

- Nu heb ik ook iets geschreven, meneer, voer hij voort. Ik schrikte, keek hem met starre ogen aan.

- Iets,... ging hij verder, terwijl zijn rechterhand een schrijfbeweging maakte, - iets over het vreemdelingen-vraagstuk, dat ik graag, als ingezonden stuk, geplaatst zag.

- In de Haagsche Post? sidderde ik.

- Neen, meneer, liefst in een of andere courant. En met trillende handen scheen hij een groot blad vóór zich open te spreiden.

- Meneer, wierp ik tegen, - ik heb niets te zeggen in geen enkele courant.

- Dat doet er niet toe, meneer, antwoordde hij heel vlug, met beide handen beelden schetsend in de lucht; - ik wou alleen maar weten wat u ervan denkt. Mag ik het u even voorlezen? Overwonnen zakte ik in mijn stoel en deed alsof ik luisterde:

Hij las...

Wat hij las weet ik niet meer, maar hij las.

Hij las met grote gebaren, nu eens zijn beide handen bollend boven zijn borst gewelfd, alsof het in hem zwol van overweldigende overtuiging, dan weer de handen rechts en links wijd uitspreidend, alsof hij vijanden vernietigde. Ik hoorde klanken, woorden, lange zinnen, alles verward en door elkaar: een opeenstapeling van materiaal voldoende om er een boekdeel mee te vullen. Toch was het, hoe langdradig ook, nog uit vóór ik het vermoedde. Het eindigde heel plotseling, met iets van de meeste hoogachting en dankbetuiging voor opname, dat allergekst klonk na 't hoogdravende van de lange en verwarde volzinnen, en mij meteen, als de werkelijkheid na een nachtmerrie, herinnerde dat ik met een ingezonden stuk te doen had. Met bevende vingers sloeg hij zijn papieren dicht, keek mij strak aan, met zijn onrustige, fel-schitterende ogen en vroeg mij wat ik ervan dacht.

[p. 566]

Ik was kregel geworden. Het had mij zó gecrispeerd dat ik mij slechts met moeite kon bedwingen.

- Meneer, zei ik, - ik heb heus geen verstand van die dingen.

- Maar meneer! riep hij verbaasd en bijna verbolgen.

- Heus geen verstand; niet het minste verstand! herhaalde ik, zenuwachtig wordend door zijn eigen zenuwachtigheid.

- Maar, meneer, wat ik schrijf is toch de waarheid, de zuivere waarheid! kreet hij. - Waar moet het heen als de waarheid niet meer mag geschreven worden? Of is u wellicht principieel tegen ingezonden stukken?

- Dat ben ik, meneer, aangezien u 't mij zo ronduit vraagt. - Ik ben principieel, op zéér enkele uitzonderingen na, sterk anti-ingezonden-stuksgezind, evenals ik, principieel, tegen elk dilettantisme ben. U kent natuurlijk het spreekwoord: ‘Schoenmaker, blijf bij uw leest!’ Stel u eens voor, meneer, dat u in een schoenenwinkel komt en dat men u daar een ingezonden laars te koop aanbiedt. Zou u die bij voorkeur nemen? Zo ook met de couranten, meneer. Dat is een professie als een andere, meneer. De courantier schrijft de courant, en de lezer koopt en leest, of leest niet, - wat wel zo verstandig is, - de courant. Neemt u mij niet kwalijk, meneer, dat ik zo openlijk met u spreek. Kan ik soms iets anders voor u doen? Mag ik u een kop thee, een sigaar, een glas port aanbieden? Willen we samen even in de tuin gaan zitten, waar het zo lekker lente-geurt en waar de vogeltjes zo heerlijk zingen? Heus, meneer, u moet het mij niet kwalijk nemen; ik heb absoluut niets tegen u, integendeel: ik meen u een goede raad te geven. Gelooft u mij, neemt een kop thee, steekt een sigaar op, luistert met mij naar de lieve vogeltjes en verscheurt dat papier.

Bruusk stond O.C.P.Q. Vink Jr. op.

- Ik vraag u wel excuus, meneer, dat ik u nutteloos gederangeerd heb.

- Niets te excuseren, meneer, het spijt me, werkelijk, het spijt me...

- Meneer...

- Meneer...

Met een laatste, breed gebaar schreed hij in wijde passen naar de deur en ik moest mij haasten om die, beleefdheidshalve,

[p. 567]

voor hem te openen.

Gisteren, bij 't opnemen van 't avondblad, was 't eerste wat mijn ogen trof, zijn ingezonden stuk, wel zeer verkort en afgeknot, maar dan tóch opgenomen.

Hij heeft dus naar de lentevogeltjes en mij niet willen luisteren. Dat dacht ik trouwens wel. 't Is een verloren man.