Verzameld werk. Deel 7

[p. 541]

De gelukkige stad

Het is aangenaam en troostend te ervaren, dat er in deze droeve tijd nog gelukkige mensen op de wereld zijn. De O.W.-ers zijn gelukkige mensen; de Duitse jonkers zijn gelukkige mensen, Hindenburg en Ludendorff zijn gelukkige mensen; en ook Lloyd George, om nog niet eens van Clemenceau te spreken, is een gelukkig mens. Zij hebben of krijgen hun zin in alles wat zij maar kunnen verlangen; zij regeren de wereld, althans hún stukje wereld,... voor zolang als het duurt. En het duurt nu al heel wat lang en 't ziet er ook nog niet naar uit om zo spoedig te eindigen. Het zijn gelukkige, heel, héél gelukkige mensen.

Maar niet alleen zijn er nu nog gelukkige mensen op de wereld: er zijn ook gelukkige landen en steden; en zo is Holland een gelukkig land, - dat zal mij toch wel niemand tegenspreken, - en Den Haag, het nieuwe Cosmopolis, een gelukkige stad.

Den Haag was vroeger, - en met dat vroeger bedoel ik Den Haag zoals het was tot kort vóór de oorlog, - een wel zeer deftige, maar toch wel enigszins ingeslapen residentie-stad. Het leefde slechts half zijn specifiek-Hollands leven en ook slechts half zijn cosmopolitisch leven. Het was tweeslachtig, half.

Nu is het heel wat anders geworden. Men ontmoet er specimens van alle mogelijke volken en men hoort er alle mogelijke talen spreken, ook die welke men vroeger nooit gehoord heeft en waaraan geen touw schijnt vast te knopen. 'n Vreemde beeldspraak lijkt me dat: een taal waaraan geen touw is vast te knopen! 't Schijnt eigenlijk klinkklare onzin, maar het eigenaardige van het geval is, dat de geachte lezer die onzin zal begrijpen en wellicht ook willen excuseren, omdat ik zelf zeg dat het onzin is.

[p. 542]

Ondertussen ben ik daarmee van mijn onderwerp afgedwaald. Ik zou u immers vertellen waarom Den Haag, het nieuwe Cosmopolis, een gelukkige stad is. Welnu, Den Haag is een gelukkige stad omdat er Engelse officieren geïnterneerd zijn.

Ik geef onmiddellijk toe: waren er in Den Haag Duitse officieren geïnterneerd, het zou ook een gelukkige stad zijn, maar bij lange niet zo zéér gelukkig als met geïnterneerde Engelse officieren. Waarom? Dat zou ik u niet kunnen uitleggen, maar het is zo, dat voelt eenieder intuïtief en instinctief.

De Duitse officier is de Duitse officier, dat is een uniform met spieren en botten erin. De Engelse officier is een uniform met een mens erin. Wie dat verschil het best met intuïtieve helderheid voelen en beseffen zijn de dames. Zij mogen nog zo pro-Duits zijn, zij mogen nog zo anti-Engels zijn, het zicht van die uniformen met mensen erin boeit hen meer dan het zicht van die andere uniformen met botten en spieren erin. Een Duitser in zijn uniform is een abstractie; en als je hem zijn uniform uittrekt is hij meestal nóg een abstractie. Een Engelsman in zijn uniform is zeer specifiek een Engelsman en, als je hem zijn uniform uittrekt, is hij nóg zeer specifiek een Engelsman. Er zit meer ‘ras’ in de Engelsman dan in de Duitser.

En 't is een mooi en gezond ras, een ras van rustige kracht en van oer-sterke zenuwen, daar gaat niets van af. En dat voelen ook alweer zeer intuïtief en instinctief de dames.

En omdat er in Den Haag zo héél veel dames zijn, zo heel veel meer dames dan heren, en dat er dus zo heel veel kans bestaat dat, wat ik hierboven beschreef door verre het grootste gedeelte van de bevolking gevoeld en gewaardeerd zal worden, daarom zeg ik, dat Den Haag een gelukkige stad is.

Wat er nu verder zal gebeuren kan gerust aan de toekomst, en nog wel aan een zeer nabije toekomst worden overgelaten. Maar ik zie schone dagen in 't verschiet, nu deze lente en deze zomer. Het zal blijken, meen ik, dat de oorlog ook zijn goede en aangename kanten heeft.

Het is jammer dat er hier niet nog meer uniformen van andere strijdende landen geïnterneerd worden. Ik stel me b.v. het

[p. 543]

succes voor van een officier van de Franse chasseurs Alpins, de borst vol decoraties (want die hebben er wat verdiend!) en de kranige ‘béret’ afhangend op één oor! Of dat van een jeugdige sous-lieutenant de dragons: rode broek, zwarte tuniek, witte kraag en kepie rood en goud! Of zelfs van het eenvoudige bleu-horizon-uniform, teer van kleur als een vergeet-mij-nietje, met de staalblauwe helm, waaronder het gebronsd gezicht met fijne snor zo martiaal en elegant kan uitkomen! En dan spreek ik nog niet eens over de olijfkleurige uniformen van de Italianen, over het taupe-grauw van de Serviërs met de eigenaardige kepie, waarin van boven een soort geultje ligt, als om het water af te laten; over het bruine kaki van de Belgen aan de IJzer, dat zo helemaal verschillend is van de armoedige, oude pakjes die ze hier nog moeten dragen; over het grijs en groen van de Russen, die... Hè! laat ik hier maar ophouden, het wordt delicaat om daar verder op door te gaan! Er zijn er ook al wel genoeg, en wie weet wat er nog al niet bij komt vóór die oorlog eens ten eind is. De Amerikanen zijn toch ook in aantocht: lichtbruin met cowboy-hoeden!

In een van mijn vorige kronieken had ik het over de algemene wereldtaal die al die lui zo heerlijk met de meisjes uit de vreemde landen kunnen spreken, zonder er ooit in gestudeerd te hebben. Ik houd het ervoor dat deze zoete taal vloeiender dan ooit in het nieuw Cosmopolis, dat de gelukkige dames-stad Den Haag geworden is, nu zal gesproken en gefluisterd worden.

Als ik mij niet totaal in mijn opvattingen vergis, dan is men daar reeds flink mee bezig.