Verzameld werk. Deel 7

[p. 508]

Een diner

In zijn geestige boek Pierre Nozière beschrijft Anatole France o.a. de indrukken van een Arabische prins op een groot festijn te Parijs. Deze prins, die een voorname observatiegeest bezat en een verfijnde geletterde was, moest het diner verlaten vóór het einde, om nog bijtijds de nachttrein voor Marseille en, in aansluiting daarmee, de boot te halen, die hem naar zijn land terug zou brengen; en, ofschoon hij dus niet precies kon weten wat er na zijn vertrek wel gebeurd was, wenste hij niettemin zijn impressies en beschouwingen over de Europese zeden en gebruiken in dergelijke omstandigheden voor zijn landgenoten neer te schrijven, wat hij zo ongeveer deed in de volgende termen:

‘Die mensen, - de Parijzenaars uit de hogere standen, - komen gaarne bij elkaar rondom weelderig versierde en ruim-voorziene feesttafels, waar zij zich overvloedig en zelfs overdadig aan fijne, zinnen-prikkelende spijzen en opwindende dranken te goed doen. De vrouwen zijn er zo dun mogelijk gekleed en zo bekoorlijk en verleidelijk getooid als het maar kan. Na de maaltijd zonderen de paren zich af in aparte, voor dit doel geschikte ruimten en genieten daar met grote hartstocht van het minnekozen. Ik geef de stellige verzekering dat het aldus gebeurt; niet omdat ik het gezien heb, maar wijl het onmogelijk is dat de dingen, eenmaal op zulke wijze geschikt zijnde, een ander verloop zouden kunnen hebben’.

Onweerstaanbaar, - en ondeugend, ik beken het, - moest ik even aan die Arabische prins van Anatole France weer denken, toen ik, kort geleden, nog eens als gast op een groot diner kwam.

Een diner, een groot diner in deze tijd! Ik wist niet, dat het nog voorkwam. Het was weer helemaal iets niéuws voor mij

[p. 509]

en toen ik tussen mijn beide mooie, zwaar-gedecolleteerde buurvrouwen zat, herinnerde ik mij, dat ik, sinds ruim drie jaar, niet meer ‘gedineerd’ had.

Het deed mij vreemd aan. En, als ik Arabische prins was geweest, zou ik wellicht als volgt mijn indrukken hebben weergegeven:

‘Een groot diner, in Holland, begint dadelijk met een algemene brulpartij. Zo eist het de wellevendheid, de beleefdheid. Men dient onmiddellijk zijn dame aan te spreken, zegge: aan te blaffen, rechts en links. Wat men ook zegt komt er minder op aan, áls men maar iets zegt. Nu spreekt men over politiek. Men is neutraal, of pro-Duits, of pro-Entente. Een dame, één enkele, is geweldig anti-Duits en uit dit met verontwaardiging en kracht. Dat mag wel, vanwege één enkele. Velen, die beweren neutraal te zijn, zijn eigenlijk pro-Duits, maar komen daar niet graag voor uit. Zogoed als allen zijn pro-Frans, hier en daar is er een die weeklaagt over 't lot van 't arme België en anti-Engels zijn ze allemaal.’

‘Na het diner, dat fijn en overvloedig is, doen de gasten niet zoals beschreven in het relaas van de Arabische prins. Integendeel. De dames worden heel gewichtig en deftig door de heren in een apart vertrek geleid, waar zij aan zichzelf worden overgelaten, terwijl dan ook de heren zich naar een apart vertrek begeven, waar zich plotseling gans andere wezens in hen schijnen te ontpoppen. Onder het roken van lekkere sigaren en het genieten van bedwelmende “pousjes” strekken ze zich ongegeneerd op gemakkelijke stoelen uit en doen, onder bulderend gelach, allerlei pittige verhalen, waar zij vol van zijn, maar die zij ganselijk schijnen vergeten te hebben aan hun tafeldames mee te delen. Dat duurt zo tot de gastheer eensklaps weer een deftig-strak gezicht trekt en, opstaande, de gasten nodigt tot het genieten van een kopje thee, in gezelschap van de dames. Haastig halen de heren dan nog eens zwaar aan hun eindje sigaar en volgen de gastheer.’

‘In strakke houding zitten de dames blijkbaar op die rituele komst te wachten. Of zij zelf, in de afwezigheid van de heren, een buitengewoon boeiend gesprek hebben gevoerd is aan twijfel onderhevig; maar wat ook dit gesprek moge geweest zijn, zodra de heren verschijnen houdt het op en een tweede,

[p. 510]

algemene brulpartij vangt aan, rondom de kopjes. Dit eist alweer de beleefdheid, de wellevendheid.’

‘Dan komt na een poos een deftige dienaar te voorschijn, die bij een paar dames iets aan 't oor gaat fluisteren. Het is of hij een heel nare tijding aanbracht, want dadelijk verstommen de meeste gesprekken. Een van de oudste dames staat weldra op en wendt zich met uitgestrekte hand en stille woorden tot de huisvrouw, als voor een eeuwig afscheid. De anderen volgen haar voorbeeld. Zwijgend, in een geruis van zijde en een gekraak van lakschoenen, worden de trappen afgedaald. Daar krijgt men hoeden en mantels terug en door de geopende voordeur, ziet men de lichtogen van auto's en rijtuigen flikkeren. Men voelt zich zeer dankbaar gestemd voor al het genotene en het hele diner, met lekkere spijzen, champagne, sigaren en “pousjes” incluis, heeft je slechts één gulden gekost.’

Aldus, geachte lezeres en lezer, zou ik wellicht schrijven als ik de Arabische prins was uit Anatole Frances Pierre Nozière; maar ik ben immers geen Arabische prins en daarom moet u nu ook maar denken, dat ik niets geschreven heb.