Verzameld werk. Deel 7

[p. 436]

Echt buiten zijn

Mijn goede vriend Louis Couperus heeft ons onlangs aardig onderhouden over buitenleven en wel voornamelijk over 't leven buiten, van mensen uit de stad. Mag ik, als geboren buitenman, die, tot vóór de oorlog, nagenoeg zijn ganse leven buiten heeft gewoond, daar nog een woordje aan toevoegen? Er zijn diverse, en zeer aparte categorieën van wat ik maar zal noemen ‘stads-buitenmensen’.

Er is de meneer en de mevrouw, die met hun gezin naar buiten gaan, omdat het, na een zekere datum, niet chic meer is nog in de stad gezien te worden. Iedereen kent dat genre. Meneer is meestal brommig gestemd; mevrouw en dochters klagen aan één stuk door over gebrek aan comfort, eenzaamheid, slecht weer en dergelijke. Ik heb zo eens een jong meisje in de volste ernst horen verklaren, dat zij nooit zou willen buiten leven, omdat... er 's avonds niet genoeg lantarens in de straten brandden. Dat soort mensen beschouwt 't leven buiten als gevaarlijk en onveilig; en, voor wat er zoal in de natuur te zien is, houden zij er nagenoeg de begrippen op na van dat dolle personage uit Tristan Bernards allergeestigste satire Le cultivateur de Chicago, voor wie de aardappelknollen op de bomen en de peren in de grond groeien.

Een tweede soort ‘stads-buitenmensen’ zijn diegenen, die werkelijk met liefde naar buiten gaan en er dan ook volop, op hun manier, van het buitenleven genieten. Zij hebben eenvoudig hun gewoon dagelijks bestaan in een andere omgeving verplaatst en doen alles wat zij kunnen om daar vooral niets aan te wijzigen. Zij staan laat op en gaan laat naar bed, evenals in de stad; zij gaan buiten zitten of liggen ‘met een boek’ (wat nog heel iets anders is dan een boek lezen), evenals zij vroeger deden op hun kamer; zij zoeken vooral ‘gezelligheid’ en hun grootste genot en luxe is buiten een of meer logés te kunnen

[p. 437]

hebben, ook alweer precies gelijk in de dierbare stad. Het enige verschil voor hen is, dat zij groen en bomen zien in plaats van stof en muren en dat aldoor 't bewustzijn in hen leeft, dat zij ‘gezondheid met lepels’ innemen.

Maar er bestaat een derde soort ‘stads-buitenmensen’, die absoluut niets van hotel- of kasteelleven willen weten en, als ze eenmaal naar buiten gaan, dan ook, onder elk opzicht, ‘echt buiten’ willen zijn; met andere woorden dat zij niets meer willen om zich heen wat hen nog aan 't stadsleven doet denken. Liefst nemen ze dan hun intrek bij een boer en delen er het echte en eenvoudige boerenleven.

Ik herinner mij twee anekdoten uit dat soort van leven, een in Amerika, en een in Vlaanderen, die beide typisch zijn.

Een vriend uit New York had mij voor enkele dagen uitgenodigd, om met hem en zijn gezin en enkele kennissen eens het echte buitenleven te genieten.

Wij vertrokken op een ochtend met de trein, langs de mooie Hudson River en na enkele uren sporen stapten wij af aan een klein station, midden in de Catskill Mountains.

Daar stond vóór 't stationnetje een grote open boerewagen, dik belegd met hooi. Glimlachend kwam de gastheer naar mij toe en zei: ‘Ziedaar onze break’. De jonge meisjes uit ons gezelschap waren er alvast joelend naartoe gevlogen en allen nestelden wij ons daar zo goed en zo kwaad als het ging neer, en weg reed de wagen, bespannen met twee sterke paarden, de mooie bergen in.

't Was niet onaardig. 't Was leuk en grappig, vooral voor een poosje. Men scharrelde en vocht met hooi, men buitelde elkaar omver in 't hooi; men stopte hooi in zijn mond en deed of men koe was of paard; maar de echte aardigheid was er natuurlijk nogal gauw van af; het hooi broeide, en stak, en kittelde, en er zaten ook beestjes in; kortom, na een paar uur of wat snakte men naar het einde, althans naar iets anders. Welnu, er was geen ‘anders’. Het echte, natuurlijke buitenleven bestond voor de Amerikaan dáárin, dat men een boerewagen huurde met wat hooi en daarmee rondtoerde, dag in, dag uit, zolang men buiten blijven wilde. Later hoorde ik dat het georganiseerde ondernemingen zijn: ondernemingen van natuurleven voor steedse Amerikanen! Ik blaas er nog van en

[p. 438]

het kittelt mij nog in de rug als ik eraan terugdenk.

Echter, ernstiger bedoeld en gevoeld, was het geval met de familie in Vlaanderen.

Een mij zeer goed bekende familie uit een grote stad wenste voor een poos het echte natuur- en buitenleven te genieten en nam daarvoor haar intrek op een boerderij, waarvan ik de bewoners ook bijzonder goea gekend heb. De afspraak was: ‘Alles op de boerderij gaat gewoon zijn gang alsof wij er niet zijn. Wij eten 't zelfde wat u eet, wij slapen in dezelfde bedden als waar u in slaapt en verder zijn we van weerskanten vrij en bemoeien ons niet meer met elkaar dan we wederzijds verkiezen of begeren.’

Ik ben benieuwd hoe dát zal lopen! dacht ik in mezelf, toen ik van die schikking hoorde. En, na een paar weken, de ganse familie op een wandeltocht ontmoetend, stoof ik op hen af en vroeg hun hoe ze 't op de boerderij wel hadden.

Zij waren verrukt, opgetogen, in de wolken! Alles liep zó goed, die mensen waren zó aardig en 't ging er alles zó natuurlijk, zó natuurlijk! Jammer dat hun vakantie nu om was; zij moesten de volgende dag weg, maar zij zouden terugkomen, o, vast en zeker misschien nog wel vóór 't einde van de zomer!

En de boeren?...

Drie dagen later kwam ik op de boerderij en vond daar mensen, die ik haast niet meer herkende. Zij waren stil geworden, zij leken mij verbleekt en vermagerd; de vader liep met gefronste wenkbrauwen rond, de moeder zuchtte af en toe en 't kwam me voor dat de dochter pas gehuild had.

- Geen aardige gasten gehad? vroeg ik bezorgd.

- O, zeker, beste mensen! vielen zij allen dadelijk in.

- Maar... ach, meneer, weet u...

't Was eigenaardig, zij aarzelden, konden haast geen woorden vinden om hun gedachten en gewaarwordingen uit te drukken. Ik moest het er letterlijk uit trekken, en toen vernam ik, zo met brokjes en stukjes, hoe die mensen zich voor hun gasten voortdurend gegeneerd hadden, hoe ze aldoor benauwd en beklemd waren geweest, hoe ze zich nooit, ondanks de afspraak dat alles gewoon en natuurlijk zijn gang zou gaan op de hoeve, een enkel ogenblik, naast die vreem-

[p. 439]

den, natuurlijk en gewoon hadden gevoeld! Alles was toch goed gegaan en zij waren tevreden, zei de vrouw, maar... ach, ze zouden het in 't vervolg maar niet meer herbeginnen.

En mijn steedse vrienden, die daar helemaal niets van gemerkt hadden en vertrokken waren met de vaste overtuiging, dat alles zo bijzonder echt gewoon en oer-natuurlijk was geweest!

Ach, ach, die échte, ‘stads-buitenmensen!’