Verzameld werk. Deel 7

[p. 322]

Pierre Marie

Ik ben bedroefd,... stil, melancholisch bedroefd...

Ik weet het wel: de man heeft zijn dood gezocht; men mag zeggen dat hij zich wetens en willens heeft gezelfmoord, maar het stemt mij vreemdeling, toch weemoedig en droeve, omdat ik hem, in een nog maar pas geleden, toevallige ontmoeting, van zo heel dichtbij, vol jeugd en levenslust, gezien en gehoord heb.

Het was verleden week, op een avond, in de doods-verlaten vlakten van Champagne. 't Was op de achtentachtig kilometer lange lijnrechte weg, tussen Troyes en Reims. Wij reden in de duisternis, bij 't helle schijnsel van de brandende ‘phares’. Als 'n eindeloos-rechte fosfoorstreep strekte de op-en-neer-deinende weg zich voor ons uit. Geen huis, geen boom, geen mens noch dier in die totale eenzaamheid. Slechts hier en daar een trosje lage heesters of een hoopje stenen, als in een bliksemstraal gezien en weer verzwonden.

Hoeveel reden wij! De snelheidsmeter wees tussen 70 en 75 per uur. Dat was een flinke vaart. De motor zoemde als een bijenkorf, de luchtstroom gierde om onze oren.

Toen hoorden wij iets achter ons. Was het een onweer, het verre rollen van de donder? Ik keek om en zag een stralend vuuroog in de verte. Meteen weergalmde een langgerekt-zwellend gebrul als van een woedend en gefolterd reuzenbeest.

Ik had precies de tijd naar rechts te sturen. Een krakende orkaan donderde langs; wij zagen vagelijk iets als een lange, smalle schuit op wielen, waarin mensen zaten en toen het voorbij was een bruisende stofwolk, waaruit rode vlammenflarden schoten.

- C'est effrayant, c'est comme la mort qui passe, zei de

[p. 323]

Franse vriend, die naast mij zat.

- Wat ze noemen ‘rouler à tombeau ouvert’, antwoordde ik.

De fantastische renwagen was reeds uit het zicht verdwenen; maar wij ‘roken’ hem nog kilometers ver. Eerst anderhalf uur later vonden wij hem terug, reeds afgekoeld te Reims, in de garage van het hotel, waar wij zelf afstapten.

Die wagen was het ren-monster van Pierre Marie, waarin hij, met enkele vrienden, uit Parijs kwam, om de volgende ochtend, in de buurt van Reims, te vliegen.

Die ochtend, aan de ontbijttafel van 't hotel, heb ik ze van dichtbij gezien en goed bekeken.

Drie heren en een dame, jong alle vier. Bekende, ja, beroemde namen in de vliegwereld: Aubrun, Pierre Marie, Lindpaintner en madame Lindpaintner. Zij hadden plaatsgenomen aan een tafeltje naast het onze. Pierre Marie zat vlak tegenover mij en ik zie nog heel duidelijk zijn knap en energiek gezicht, eenkleurig bruin getaand door hoge zon en forse winden, als de gelaatskleur van een zeeman, met heldere grijsgroene ogen en schitter-witte, gave tanden. 't Was wel de wilde stormvogel der hoge luchten, even, voor een rustpoos, op de aarde neergedaald.

Hij sprak, en de anderen luisterden. En onder 't spreken maakte hij gebaren met zijn handen en zijn armen: drijvende, zwevende gebaren, gebaren van iets dat opstijgt en neerdaalt, met af en toe kort-wringende bewegingen, een gans apart en nog nergens gezien manuaal, dat de drie anderen hem soms nadeden en dat de pittoreske en overtuigende mimiek scheen te zijn, waarmee aviators die dingen trachten te verduidelijken, waar nog geen toepasselijke termen voor gevonden zijn. Was het de dood-impressie van de vorige avond, toen ze mij in dolle vaart met hun ren-monster voorbijstoven?... In 't koele daglicht van die vroege meimorgen, in die banale, witte ontbijtkamer, waar de kelners in gestreepte jasjes 't stof afnamen en waar alles zo gewoon en nuchter leek, was het mij eensklaps te moede of ik daar vier lijken aan dat tafeltje zag zitten. De drie anderen kon ik slechts op de rug of van terzijde zien; maar Pierre Marie, die tegenover mij zat, zag ik zo duidelijk als mijn eigen beeld in een heldere spiegel en ik kon

[p. 324]

mijn ogen haast van hem niet afwenden. Was het een voorgevoel? Deed een onbewuste openbaringskracht mij intuïtief beseffen dat zijn beurt de eerste zou zijn? Die bruingezonde kleur, die heldere ogen, die mooie, schitterende tanden, droeg dat alles reeds de wrede stempel van 't Onoverkomelijke?

Gisteren heb ik het gelezen...

Hij is dood, afschuwelijk verminkt, vermorzeld, door 't vuur van zijn brandend vliegtuig verkoold! Als een vrije, wilde vogel is hij met zijn makker dwars door de storm even ten hemel opgestegen; triomfantelijk heeft hij er een poos als een bovenaards wezen gezweefd en gedwaald; en dan heeft de grote, witte vogel plotseling een van die korte wringbewegingen gemaakt zoals Pierre Marie die met zijn armen en zijn handen schetste, en 't ogenblik daarna lagen twee bloedende en brandende lijken onder een rokende puinhoop op de eenzame verlatenheid van 't naakte veld.

Dáárvoor zijn ze, door nacht en wildernis, van zoverre met hun stormende renwagen gekomen. Zij hadden wilde haast om er te zijn, hun monster spuwde vuurflarden van hartstocht, zij moesten 't hemelruim veroveren, 't was waanzin en 'twas glorie, 't was iets zó sterk, zó alles-overheersend sterk, dat er niets anders meer bestond, en dat het enige wat hen kon overwinnen - de dood - geheel en al vergeten werd.

O, Pierre Marie, wat heb ik u goed gezien en wat heb ik u lang en doordringend bekeken! En wat ben ik bedroefd, stil, melancholisch bedroefd, ik, een vreemdeling, die u slechts éénmaal gedurende enkele minuten zag en u nooit meer terug zou zien...

Den Haag, 20 mei 1911.