|
| |
| |
| |
Tweede tafereel
Op zee
Het tussendek van de stoomboot. In 't midden een langwerpige tafel met houten banken er omheen. Rechts en links, en in de achtergrond, de slaaphokken, met strozakken plat op de grond. Midden in de achtergrond een houten trap, die naar het bovendek leidt. Door de opening van het trapluik ziet men een schoorsteen, een mast met touwen, en een hangende reddingsboot. Af en toe lopen wandelaars, dames, heren, landverhuizers in pittoreske plunje, en ook bedienden van het schip vóór die opening heen en weer.
Bij het ophalen van 't gordijn zitten enkele landverhuizers pratend om de tafel. Anderen lopen heen en weer. Grootmoeder ligt links en Rozeken rechts in hun slaaphok op een strozak. Philomene voedt haar kind, aan de linkerhoek van de tafel gezeten. Bruuntjes vogelkooien hangen aan een balk.
(tot tweede) Da we nou nen dreupel hân, hè?
(neerslachtig) Ge keunt er gij nog omme lachen geluef ik.
Lachen of schriemen, we zitten d'r nou op en we moeten d'r deure. 't Es t' hopen dat 't ginter beter zal zijn. (luchtig) Och, doaromme nie getreurd. Zie, ik zoe gemakkelijk keunen 'n liedje zijngen. (Neemt de harmonica en begint te neuriën)
Waar kunnen wij ook beter zijn
Och Hiere schiedt er toch uit, 't es veel te triestig. (Eerste landverhuizer houdt op)
(klagend) Hâ 'k 't geweten!
| |
| |
Ho!... ha 'k 't moar geweten! Wa zoe 'k in mijn landeke gebleven zijn.
Twie vijngers van mijn rechterhand zoe 'k geen om weer in Belzeland te zijn! En noei mier kloagen, al hâ ik nog wel tien kiers mier oarmoe of da 'k er g'had 'n hè!
(klagend) 't Zijn toch zuik 'n gelukkege meinschen die in ulder land meugen blijven! Och Hiere 't zijn toch zuik 'n gelukkige meinschen!
O, da es nou zeker schuen in Vloanderen! Da moe nou volop den tijd zijn dat de kerseloars bloeien, en da kan toch zue goe rieken.
't Es den tijd dat de miezekes beginnen te broen. Den dag ier da we wiggegoan zijn wist er Feelke Verploatse eentje weunen mee zeven eiers.
Mee zes eiers, hee Lieske mij gezeid.
't 'n Es gie woar, 't hâ d'r zeven.
Joa joa, gisteren over 'n joar dee Zieneken heur ieste communie. En nou amoal zue verre wig, en al da woater rondom ons.
Oo!... d'ieste communie van de meiskes, da zoe 'k toch nog ne kier wille zien! Al die witte moadekes mee ulder schuene volen en uldere kirkeboek in d'hand! En d'ijngelkes mee ulder gauwen vleren die ze noar de communiebank brijngen! O, en de knechtejongentjes zijn almets toch uek zue scheune, azue huel-de-gans in 't zwart, mee verlakte schoentjes, en ronde hoedjes en witte kroagskes!... Ginter in Amerika 'n doen ze zij zeker ulder ieste communie niet?
Lieske Verploatse was de schuenste van al d'ieste communiekanten, passeerde joare.
De ketters... de dieë 'n doen ulder ieste communie niet. 'k 'n Hè d'r noeit van mijn leven moar ienen gekend, die huele doagen vloekte en noar kirk of kluis 'n gijng... Hij 'n es nie oud geworden.
(droevig) O,... 'k weinsche da 'k toch nog ne kier 't klokske van ons kirke mocht hueren. 't Es almets percies lijk of ik het huerde kleppen veur de messe, en da pak mij compleet an de kele, en as ik tons wakker worde lig ik in
| |
| |
(komt langs de trap beneden) Woarom 'n komde nie boven? 't Es zuik 'n schuen were. (lachend) 'k Zoe mij dued lachen om voader. Hij stoa doar were boven te parlesanten tegen al die vrende luizen, en 't 'n es gien ienen die d'r 'n woord van verstoat.
(boos) O dien dwoaze loeder, es hij doar weerom al an 't zieveren! Hij klapt zeker stanvastig zijnen neuze veurbij?
Doar 'n es moar ienen bij die van al zijn getoater wa verstoat. Ge weet wel, die Vloamijnk doar, die al zue lank in Amerika weunt.
(wantrouwig) Joa,... da ziet er ne valschoard uit; 'k 'n zoe hem nie vertreiwen.
Ik uek niet; 't es ne loensche piketter.
O, hij 'n kan hij doar al nie veel kwoad mee doen, moar 't es onnuezel van doar azue te stoan zieveren. (tot Rozeken) Hoe goat 't mee ou? Es 't nog nie 'n beetse beter?
(diep gedrukt, met zwakke stem) Nien 't; 'k 'n kan giene wig. O,... da rollen en da sloan van 't scheep, en die stank hier, en die slechte kost die we moeten eten, en al die vuiligheid!... Pouah! mijn herte kiert er van omme.
Hee de garçon ou vandoage nog nie wa gebracht? (ondeugend plagend) Joa.. 'k gelueve dat hij ou 'n beetse geiren ziet. 't Es wel da Florimond hier nie 'n es. Hij zoe sjaloes zijn!
(nurks) Da es zijn affeiren, ziet-ie hij mij geiren. Da moet hij weten. 'k 'n Zit-e 'k ik mee hem nie in. 't Ienigste da 'k vroag es hier zue gauwe meugelijk wig te zijn, uit da smeirig hol.
Hawèl, kom mee noar boven zeg ik ou, en ge zil genezen zijn. (tot allen) Da es e-kier oardig dat-e gulder zue koppig zijt, en da ge mij nie 'n wilt gelueven. 'k Zegge dat 't schuenste were van de weireld es. (wijst naar boven) Kijk ne kier noar al da volk die doar wandelt.
Terwijl Guust deze laatste woorden uitspreekt slaat een golfslag over 't dek. Scherp geschreeuw en gegiechel daarboven van wegvluchtende wandelaars. Straaltjes water komen
| |
| |
langs de trappen naar beneen gesijpeld.
(lachend) Ha joa 't 't dijnke mij uek dat 't schuen weer es. De zie valt op onze kop.
't Es wel 't spreke weird veur 'n ijnkel boare die 'n beetsen oversloat. (Boven op 't dek galmt luid een bel)
Huert! de belle van de slechte kost!
(daalt vlug de trappen af met een stapel blikken kroezen op de arm) Alo, jongens, ge goat nog ne kier an de fricot liggen. (Hij schikt de kroezen vlug op tafel)
't Es zeker weeromme vurt vlies en gloazen eirdappels lijk gisteren?
De virkens 'n zoen 't bij ons nie willen eten.
Huer ne kier, meinschen, ík 'n hè 't nie gemoakt, zulle. Ik geef het ulder lijk of ik het zelf krijge. (tot Rozeken aan wie hij heimelijk twee sinaasappels in de hand stopt) Neem, da es veur ou, moar an d'ander nie zeggen, zulle. Hoe goat 't ermee?
'k Zal ou t' oavend 'n beetse dessert mee brijngen van boven. (Vlug langs de trap af)
(boven op de trap, tot iemand die men niet ziet) Yes sir, yes sir; toe van den oavend zilde. Yes sir, good bye. (Komt lachend beneden)
(tot vader) O gien dwoazerik! Tegen wie stondt-e doar nou al were te babbelen? Doar 'n es hier God noch ziele die ou kan verstoan.
(opgewonden) Mij nie verstoan! Gij zijt er wel mee da ze mij nie 'n verstoan! 't Es uek ne Vloamijnk, moar die al lank in Amerika weunt. Hij 'n klapt bijkans gien Vloams mier. Moar ik spreek al firm goed Engels weetge? (Schimpgelach van moeder en de landverhuizers) Dat 't gien woar 'n es! Yes sir, good bye, sir; how do you do! All right! and you! (Toenemend gelach) 't Es bovendien ne firmen broave veint; en... en hij kent Florimond, weet ge?... en en hij goa mee mee ons noar die ploatse... hoe hiet dat doar uek?... woar da Florimond weunt?
| |
| |
Percies. Hij vroeg mij of da we ginter al geëngageerd woaren om te wirken, en ik hè hem gezeid van joa. 'k Hè hem gezeid da we drij dolloars doags gijngen verdienen.
O gie leugenoare! (Gelach)
O, dat 'n es moar wa klappen, e-woar, om den tijd te passeren. Hij liegt hij uek. Hij zegt dat hij vier dolloars verdient. Zij liegen zij allemoal om te miest, doar boven. (De Engelse komt langs de trap beneden)
Hola! doar es were die Engelsche, die ons wil bekieren. (tot vader) Ala Balcoan, aangezien dat-e nou toch zue goed Engels keunt, 'n moet er gij moar tegen spreken.
Joa moar gie vuilkluet!...
Goed dag, mensen, hoe gaat het met u? IJk kom u nog eens spreken.
Och Hiere, 't goa het azue stillekes, ieffreiwe.
IJs de eten nog altijd slecht?
Bah joa 't, ieffreiwe. We spraken d'r doar zjuust van. 't Es almets te slecht om an de biesten te geen.
't Es 'n schande, ieffreiwe, wat da z' ons hier geven. 'k 'n Krijge zelfs gien beetse melk mier veur mijn kind.
(klagende toon) 'k Ben d'r ziek van, ieffreiwe. 'k 'n Kan op mijn bienen nie mier stoan van fleiwte.
Ooh! ijk geloof het wel. IJk zal zorgen dat gij beter eten krijgt als gij maar naar mij wijlt luisteren. (Algemene stilte) Wijlt gij doen wat ijk verlang, dan zult gij allen veel gelukkiger zijn? (Algemene stilte)
Ha moar wa zoen we moeten doen, ieffreiwe?
Gij zoudt moeten protestanten worden. (Algemene stilte)
Protestanten?... wa... wa zijn dat, ieffreiwe.
Dat zijn de vijanden van de katholieken.
(droevig) Ha moar, ieffreiwe, we zijn wij katholieken: goeje, geluevige, godvruchtige katholieken.
Gien ketters, gien geuzen, we lezen ier da w' an toafel goan.
Oàh, dat weet ik wel, moar gij moet protestanten worden om gelukkig te zijn.
| |
| |
(krabt in zijn haar) Verdeke da es 'n dijngen! W'n wete wij zelfs nie wat dat da es.
IJk zal het u zeggen en ijk zal u helpen. Gij kent niet de ware God en ijk ken hem wel.
Oah yes, zo moet het gaan. Beloof mij dat gij wijlt protestanten worden en ijk zal direct voor u zorgen.
Ha moar, ieffreiwe, w'n keunen of w'n meugen wij da niet doen. W'hên nog veur da we vertrokken an menier de paster beloofd da w'altijd getreiwe en godvruchtige katholieken zoen gebleve zijn.
Uwe pastor weet niet wat de ware God is. Beloof mij nu direct dat ge wilt protestanten worden.
(tot de anderen) Wille we 't moar doen? Wa reschieren-we doaraan? De paster 'n zal da toch nie weten.
O, ja maar, de paster moet dat weten. Zodra gij protestant geworden zijt, schrijf ijk hem dat hij u uit de katholieke kerk moet schrappen.
(krabt in zijn haar) O joa moar joa moar, sakerdeke!... (tot moeder) 't Denke mij da we doar nie 'n meugen an beginnen zilde! Doar zoen we te veel vuil keune mee vangen!
(angstig) O nie nie zilde! Op die manier 'n meugen we zeker niet. Zie-je gij ons loater meschien weer op 't dorp komen. 't Zoe wa zijn! Ze zoen mee stienen achter ons smijten.
(tot derde) Moar nondedzju wa zijn da, protestanten? Weet-e gij doar wa van?
Ah zoe 'k wel. Da es al verre lijk de geuzen en de fra-messons, gelueve 'k ik... 'k Gelueve 'k da ze zij almets thuepe moete komen om te vloeken.
(tot Philomene) Wijlt gij het doen? en ook uw kind?
(verschrikt) O nien ik, ieffreiwe. 'k 'n Durve nie, jonk. (streelt haar kind) Och Hiere nien ik zilde en da oarm schoapken die noar d' helle zoe goan.
| |
| |
Joa joa, ieffreiwe, ge zeg gij da wel...
Nie nie, ieffreiwe, w'n goan onz' ziel an den duvel nie verkuepen.
Joa joa, ge zijt er wel mee, dat hij nie 'n bestoat. Ze zoen 't ons wijs moaken. Nie nie: goe verloren vele verloren; moar ziele verloren alles verloren.
Gij kent dat niet en ijk ken het wel. (tot Rozeken) Wijlt gij het doen?
O, nien ik, ieffreiwe, 'k 'n durf uek niet; 't zoe ons te doanig schande gesproken worden, ginter.
(tot Bruuntje) Wijlt gij het doen? IJk zal u nieuwe schone vogels geven.
(tot moeder) Wa es da, moeder? Wa moe ze zij hên?
(tot Engelse) Hij 'n verstoa hij nie wa da ge gij hem vroagt, ieffreiwe; moar hij 'n mag hij da toch uek niet doen, zilde. Ala, 't spijt het ons, moar...
(tot grootmoeder) Wijlt gij het doen?
Grootmoeder houdt zich of ze niet begrijpt.
Z'n huert niet goed, ieffreiwe. Z'es 'n beetse duef.
(tot moeder) Vraag gij het haar dan.
(tot grootmoeder) Gruetmoeder, die iefer vroagt of dat-e gij protestant wilt worden.
(luider) Of dat ge protestant wil worden.
(hevig verschrikt) Och Hier es da 'n protestante? Och Hiere jongens doe ze toch wiggoan! G'n meug toch ulder ziel an den duvel niet verkuepen! (maakt bang een kruis) Och Hier och God, we zillen allemoal noar d'helle goan!
(tot Engelse) Z'n durf zij uek niet, ieffreiwe. 't Spijt ons doanig, moar...
(tot Zieneken) Wijlt gij het doen?
O nien ik zilde, ieffreiwe, en nog moar mijn ieste communie gedoan hên.
Oah! dan kan ik u ook niet helpen. Gij kunt er u nog eens over bepeinzen. Good bye. (Af)
| |
| |
(wenend) Och Hiere da es toch 'n dijngen! Wulder worden hier toch getormenteerd.
(vlug beneden komend met een grote kom) Allo, jongens, valt er moar an! (Hij vult de kroezen met eten. Allen komen naar de tafel toe)
'k 'n Zal nie wachten geluef ik, want 'k zie ze vliegen. Nog liever slechte kost en mijn ziele dan goeie kost en gien ziele.
(tot grootmoeder, die zij helpt opstaan) Kom, gruetmoeder, we goan eten.
Wat-e!... onz' ziele verkuepen! Loat ons allemoal ne goejen onzevoader lezen jongens. (Zij maakt een kruis en gaat, halfluid gebeden prevelende, naar de tafel. Ook de anderen maken een kruis en doen een kort gebed)
Pouah! Alwere die smeirige stijnkende biestekost van gisteren. (Gooit met walging zijn lepel weg)
(tot Rozeken, die hij haastig een stuk taart in de hand stopt) Neem.
Merci. (Steward haastig af)
(gooit ook met walging zijn lepel weg) Whààà!... die biesten! die smeirige biesten!
En boven doar, in d'ieste klasse, smijten ze mee huel iemers schuen goe eten in de zie. 'k Hè 't nondedzju gezien, nie langer of gisteren nog. 'n Huel kieken, nondedzju! 'n Kieken woar dat er nog gien halve vlere van gesneen 'n was! En ne rosbuuf, zue gruet of mijn huefd, nondedzju! 'k Hè 't ulder zien in 't woater smijten, mee mijn eigen uegen gezien, nondedzju! binst da we wulder hier van den honger liggen te craveren.
Z'n keunen den overschot van d'ieste klasse nie rechveirdig verdielen zeggen ze, en bovendien 't zoe ulder te veel wirk geen; doarom smijten ze 't liever moar allemoal wig.
't Es 'n schande! 'n schande!
(wenend) 'k 'n Kan da uek nie eten! 'k 'n Kán 't nie eten! 't Es te wrie slecht vandoage! Mijn herte kiert ervan omme.
(woedend opspringend) 'k 'n Kan 't goddome
| |
| |
uek nie eten. (balt zijn vuisten) 'k Zoe d'r compleet... (Steward terug op) Nondedzju! garçon, hèt-ons nie wa anders. Dat 'n es nou toch gien meinschelijk eten mier! De zwijnen 'n zoen 't nie willen!
(schreiend) Brijng mij te minsten 'n beetse melk veur mijn kind. (boos, met gillende stem) Moet da oarm schoap hier nou craveren van den honger!
(woedend opvliegend, met gebalde vuisten) W'n zijn nondedzju toch gien biesten! Woarom 'n geven z' ons den overschot van d' ieste klasse niet, in ploatse van al da goe eten in de zie te smijten! (gooit met geweld zijn kroes tegen de grond) Verdome!...
(met een blik naar boven) Ch...tt! Pas op! pas op! de kapitein es doar, mee den dokteur en de chef. Ze doen ulder doagelijksche ronde.
Plotselinge stilte, terwijl kapitein, dokter en chef naar beneden komen. Eerste landverhuizer raapt haastig zijn kroes weer op.
(met korte bruuske stem) Good day. Alles goed, hè! (kijkt langzaam rondgaande, over tafel waar allen in stilte weer proberen te eten) Eten all right. (kijkt naar de slaapplaatsen) Ook het beddegoed in orde? Maar 'n beetje meer luchten, hè? Het ruikt hier niet goed. (ziet Rozeken) 'n Beetje ziek, hm? Zeeziek? (tot dokter) Nothing, hè?
(hoofdschuddend) Nee, niets, kapitein, helemaal niets.
(tot Rozeken) 'n Paar dagen vasten, hè! Alles weer in orde. (ziet de vlek van het gemorste eten op de grond. Met gefronste wenkbrauwen tot eerste landverhuizer) Niet morsen met het eten, hm? Netjes weer opdrogen. (gaat langzaam, rechts en links inspecterend met dokter en chef naar de trap) Allo, good day.
(opstaande; met bedeesde stem en houding) Menier de kapetein as 't ou belieft, zoe 'k ou nie 'n woordeke meuge spreken?
(keert zich bars om) Wat is er?
Menier de kapetein, as 't ou be-
| |
| |
lieft, zoe 't toch nie meugelijk zijn van ons 'n beetsen beter eten te geen? We 'n kéúnen die slechte kost nie mier eten, menier de kapetein. Dat 'n es gien meinscheneten.
(woedend, tot eerste landverhuizer) Wa mankeert eraan?
't Stijnkt. 't Es bedorven, menier de kapetein!
(ruw) 't Vlies es vurt; riekt er an. (steekt zijn kroes uit naar de kapitein. Verontwaardigde beweging van kapitein)
(schreiend) 'k 'n Krijge zelfs gien beetse melk veur da schoapke van da kind.
(gezagvoerend) Ch...tt! (neemt de kroes, ruikt eraan, geeft hem terug) Dat vlees is goed. Daar mankeert niks an.
Dat tuig is nooit tevreden, captain. Geef ze...
(gooit plotseling brullend zijn kroes op de grond) Nim goddome! Eet het zelf op.
(tot chef en steward) Chef,... steward, arresteer die kerel! (Chef en steward springen toe en grijpen Guust bij de kraag. Algemeen angstgekreet)
(als razend zich verdedigend) Nondedzju! Goddome! Nondedzju!
moeder, philomene, rozeken
(tegelijk) Och Hier, och Hier! 'n doe hem toch gien kwoad!
Bruuntje en Zieneken beginnen luidkeels te huilen.
vader en eerste landverhuizer
(woedend, trachten Guust te verlossen) Loat hem los! Die jongen 'n hee ulder nie misdoan. 't Es nen broave jongen. 't Es den broafste jongen van de weireld.
(trekt zijn revolver) Weg!... of 'k schiet!
Verschrikt-gillend deinzen allen achteruit terwijl chef en steward Guust, die zich steeds woedend en vloekend verdedigt, over de trap naar boven sleuren, waar vele nieuwsgierigen staan te kijken. Kapitein en dokter insgelijks vlug naar boven.
(huilend) Och Hiere, voader, wa goan ze toch mee hem doen? (wil ook mee naar boven hollen)
(naar beneden komend, tot moeder) Wéés gerust, wéés gerust. IJk heb de captain gesprowke en er zal hem
| |
| |
(verschrikt) O; doe de dieë wiggoan, doe ze wiggoan! (maakt een kruis)
(wenend) Och Hier, ieffreiwe, helpt ons toch! Och Hiere da es toch 'n dijngen! Azue nen broave jongen! Had hij hem toch zue kwoad nie gemoakt veur da slecht eten.
Als gij wilt protestanten worden zal ijk hem wel uit de gevangenis helpen.
(snikkend) Ha moar ieffreiw os 't ou belieft 'n spreekt doar nou toch nie mier van, en helpt ons liever zónder dat w' ons ziele verkuepen. (tot vader) Kom voader, loat ons goan kijken wat da ze mee onze Guust gedoan hên. 'k Vrieze da z' hem toch zueveel kwoad zillen doen.
(snikkend uitgestrekt op haar bed) 't Zijn muerdenoars! muerdenoars!
(wenend) W'n zillen ginter noeit levend ankomen.
(opgewonden) Da z' ulder nondedzju oppassen van hem kwoad te doen! (tot allen) Kom? we goan d'r allemoal noartoe. We moen hem weer hên. We zille roepen en tieren tot da z' hem losloaten. 'k Zal... (eensklaps verrukt als door een goede ingeving) 'k zal 't an die Vloamijnk vroagen die mee ons meegoat, den dienen zal ons wel helpen!
Joa, joa! we moen hem weer hên! (Allen de trap op en af, uitgenomen de Engelse, grootmoeder en Rozeken)
(tot Rozeken) Kom, Roze, goa uek mee.
(wenend en zuchtend) 'k 'n Kán niet, 'k ben te ziek; 'k 'n kan op mijn bienen nie stoan. (Philomene af. Een ogenblik stilte)
(tot grootmoeder) Wijlt gij het mij nu beloven, grootmoeder?
Grootmoeder gaat met verschrikt gelaat, kruistekens en afwerende handgebaren makende, links naar haar slaaphok en kruipt erin weg. Boven op het dek lopen vrolijk pratende en lachende passagiers en passagiersters wandelend heen en weer.
(uitgestrekt op haar strobed rechts) Och ieffreiwe, loat ons nou toch gerust. Gruetmoeder es schouw van ou en ik voele mij toch zue ziek.
| |
| |
(trots heengaande) Gij moet het weten. Good bye.
(verwonderd) Kijk kijk, ze zijn amoal wig geluef ik. (ruimt de tafel op) Ge zoedt toch lijk zeggen dat 't ulder nie gesmoakt 'n hee (ziet Rozeken) O, zij-je doar nog? (zet de kroezen weer op tafel en komt bij haar) Hoe goat 't ermee?
(richt zich zuchtend half overeind) O,... slecht. 'k Ben toch zue ziek. Wa hên ze nou mee onze Guust gedoan?
Niemendalle. Ze zillen zij hem 'n uur of twie in 't prison houên en hem dan losloaten. Moar 't es spijtig dat da percies mee de kapetein gebeurd es.
(klagend) Woarom geven z' ons toch uek zuik 'n doanig slecht eten?
Da es op alle schepen gelijk. 't Es het op de landverhuizers dat de compagnies 't mieste geld verdienen. An d' ieste klasse 'n hên ze zij nie veel over. D'r goat doar al te vele verloren.
Ho!... al da goe eten da z' over buerd smijten binst da we hier van den honger craveren! Woarom 'n geven z' ons dien overschot niet?
Ha moar ze 'n keunen zij da nie doen. Da zoe al te veel tijd en moeite kosten om da amoal te verdielen. (strelend) Moar weet-e wat-e... (hurkt bij haar neer) 'k zal ik ou van den oavond nog 'n schuen stikske vis brijngen uit d' ieste klasse; moar g'n meug het an d'ander nie zeggen, zilde.
(walgend) Pouah!... 'k 'n Kán hier niet eten. Mijn herte kiert er van om as ik erop peize. Hoe lank moet da nou toch nog duren ier da w' in Amerika zijn?
Nog drij doagen, as-e we gien slech weer 'n krijgen. (kijkt naar het luchtgat boven de kop) Moar ik vries er veuren; 't were betrekt. (Het toneel verduistert)
Och Hiere! 'k zal dued zijn ier da 't zue ver es.
(flemend) Zoe-je wel. Van as ge ginter zijt es 't ál vergeten; en zue lank as da g' hier zijt zal ik schuene veur ou zurgen. (tracht haar hand te nemen) 'k Zal ou ál brijngen da g' hên wilt.
(trekt haar hand terug, met tranerige
| |
| |
stem) Och!... en die troebels mee onze Guust! As ze hem moar gien leed 'n doen...
(geruststellend) Wa zoen ze. t' Oavend loaten z' hem al los.
Voader en moeder en al d'ander zijn d'r noartoe om hem los te krijgen. Voader kent hier ne Vloamijnk die in Amerika weunt, en hij goa vroagen of hij hem wilt helpen om Guust los te krijgen.
Dat 'n zal nie lukken. Ze moen ulder stil houên. En ge moet uek an ou voader zeggen dat hij oppast mee die Vloamijnk die altijd tegen hem komt klappen. Da 'n és giene Vloamijnk; 't es nen Amerikoansche spioen die de landverhuizers tracht uit te hurken om te weten of da z'onder contract noar Amerika nie 'n komen.
(verschrikt) Och Hiere! mag da niet?
Nie nien 't, 't en mag zeker niet. Van as ze weten da g' onder contract noar Amerika komt houên z' ou ginter tegen en zenden ze ou bij d'ieste occoasie weeromme. Ge zilt er doar wel zien zitten as w' ankomen. Ze steken z' in kotten apoart percies lijk wilde biesten, en mee den iesten buet die vertrekt moen ze were wig. Ze doen dat om de vrendelijngen te beletten in Amerika de luenen te bedirven.
Och Hier en voader die toch zue onveurzichtig es! Hij luept huele doagen al babbelen mee die veint.
Komde gulder meschien onder contract noar Amerika?
(wantrouwig) Zoen we wel, moar...
(lachend) Van mij 'n moet-e niet schouw zijn, zilde. Ik 'n ben gienen Amerikoanschen spioenn en 'k 'n zal ulder nie beklappen.
W'n zijn wulder hoegenoamd onder gien contract, moar voader es azue 'n beetse van nen blagueur, en hij zoe hij da almets keune zeggen om te boffen. We wete wij nog niet wat da we ginter zillen doen.
Lachend en gillend lopen passagiers op het dek voorbij het luchtgat. Een windvlaag slaat een golf over de railing en water sijpelt langs de treden van de trap. Het toneel wordt nog donkerder.
(even opkijkend) 'k Gelueve da we weer 'n
| |
| |
beetse zillen dansen van den nacht. (tot Rozeken vertrouwelijk) Enne... es er ginder niemand die ge kent?
(gegeneerd) 't Doet... d'r es ginter iemand.
(vleiend insinuerend) 'n Beetse van 'n lief meschien? (Rozeken buigt schuchter het hoofd) Hm?
(bedeesd) Joa 't... mijn lief weunt ginter.
(jaloers) En goat-e ginter noartoe om mee hem te treiwen?
't Es het toch azue geschikt.
(grijpt plotseling driftig haar hand) Rozeken, 'k zie ou toch uek zue geiren. Treiw liever mee mij.
(trekt verschrikt haar hand terug) O, wa peisde? Wa miende wel dan?
(hartstochtelijk) Loat mij ou te minsten 'n totse geen. ( dringt naar haar toe) Toe!... hij 'n zal hij da toch nie weten.
(heftig achteruitdringend, zodat zij bijna, op het halfduister toneel, niet meer zichtbaar is) Nie nien ik! Wa miende gij wel dan! (dringend) Ge moet ou stil houên! Gruetmoeder ligt doar!
(even omkijkend, minachtend) Peuh!... de die 'n zal d'r nie vele van vertellen! (komt weer tot Rozeken) Toe, Rozeken, toe, os 't ou belieft.
(zich verdedigend) Ge moet mij gerust loaten. (plotseling gillend) Loat mij gerust zeg ik ou of 'k goa roepen! (Joelende en pretmakende passagiers boven op 't dek. Rozeken nog luider gillend) O gie sloeber die ge zijt! Voader! Moeder! Guust! Gruetmoeder! Gruetmoeder! (Steward verdwijnt naast Rozeken. Beiden onzichtbaar geworden)
(kruipt half uit haar bed, schor gillend) Och Hier! Och Hier! Och Hiere!
(met versmoorde gilstem) Gruetmoeder! helpt mij! Gruetmoeder! Muerd! Muerd! Muerrrd!...
Het gordijn valt snel
einde van het tweede tafereel
|
|
Auteursrechtelijk beschermd