Verzameld werk. Deel 6

Ramadan

Om zes uur 's ochtends galmt het kanonschot in de stilte. De zon staat op. Meteen begint de lange vastendag. Niets mag gegeten worden, niets gedronken en ook niet gerookt, zolang de zon boven de aarde is. 't Zijn dode dagen; dagen van niets uitvoeren; dagen van eindeloze verveling.

Daar komen de Arabieren langzaam aangeslenterd. Wat zouden zij ook anders doen dan langzaam slenteren? Slenteren, of in het gras gaan liggen, aan de oever van de suizende zee. Zij staren een wijle naar 't water, hurken neer, strekken zich uit in 't gras.

Daar liggen ze, in hun grijze boernoessen gehuld, in groepjes, of hier en daar verspreid, tussen de verweerde zerken van het oude kerkhof aan de oever van de Oceaan. Daar liggen hun voorouders begraven, de ontelbaren die sneuvelden in de eeuwenoude strijd tegen Salé. Ook in Salé, aan de overkant van de rivier, liggen degenen begraven die sneuvelden in de strijd tegen Rabat. Daar liggen ze, langs beide zijden: de levenden en de doden. 't Gezang van de golven wiegt hun uitgeputte moeheid en hun doffe dromen. En soms weet men niet meer welke de doden zijn en wie de levenden: zij liggen

[p. 596]

daar zo roerloos uitgestrekt, in hun boernoessen als in lijkkleden; het is of zij even uit hun graf zijn opgestaan, om deel te nemen aan de plechtigheden van de ramadan.

Zo duurt dat, heel de lange dag. Alleen tegen de avond, als de zon naar 't westen neigt, komt er langzaam beweging. De gestalten rijzen op, staren naar de einder. Daar zinkt de zon in 't water weg: een rode schijf die zich verdrinkt. Een knip,... een knip... en nog een knip... een allerlaatste vonk... en plotseling 't kanonschot...het einde van de vastendag! Hoezees weergalmen, trommen bonzen, fluitjes gillen, de nachtelijke fuif mag nu beginnen: eten, drinken, roken, tot morgen vroeg bij 't krieken van de dag, als het kanonschot streng-gebiedend weer zal dreunen...