Verzameld werk. Deel 6

[p. 593]

De Bled

Geen woestijn vaan zand en dorre rotsen, oneindig verdroogde onvruchtbaarheid, maar als een tapijt van bloemen, van schelgele bloemen, overgaand in mals zacht groen, om later weer diep teer-blauw te worden van de irissen en wéér groen en dan paars, dan wit, dan oranje van de goudsbloemen tot langs de kant van de weg, die snijdt breed-glad en glanzend door deze uitgestrektheid, asfodelen, velden van asfodelen, wit-mauve doorzichtig gelijk de geesten van afgestorven bloemen als opnieuw verrezen, de Natuur tot troost, in haar eindloze verlatenheid.

Doch niet alleen een liefelijke Bled, maar een Bled soms van de meest verrassende aspecten. De hier en daar als het ware grillig neergestrooide maraboets, heilige graven, gekoepeld blank hagel-wit, tussen de groteske gesticulerende cactus, planten die zich wild fanfastisch verwringen. Dan palmgroepen sierlijk, met gevederde kruinen, bedoeïenen-kampen, de vreemde, grijsgrauwe, lage tentjes als geworteld in de aarde; daar omheen grazende pakdieren, slanke Arabische paardjes, blauwgrijs of bruin of wit, met lange zwiepende staarten en verwarde manen; muilezels, ezels; en daar tussendoor de Arabieren in gestreepte, witte of bruine boernoessen gehuld, neergehurkt, stil rokend of trots en fier heen-en-weer wandelend; en kinderen, massa's van kinderen en hier en daar een vrouw zorgvuldig gehuld in haar zware sluiers, druk bezig in of buiten de kampen. Maar ook kan de Bled tragisch zijn met zijn wilde rotsen en vreemde bruine dorpjes tegen een helling op gebouwd of in een vlakte schuilend. Dorpjes op de kleur van de aarde soms zo gelijkend, dat zij dikwijls maar nauwelijks zichtbaar zijn; maar verder steeds die oneindige vlakten van uitgestrekte verlatenheid, die zich oplost in het blauw van de bergen en eindelijk in het Atlas-gebergte, gedeeltelijk dromend verscholen of prijkend in zijn dichte sluiers van donzig witte wolken, of statig verrijzend in de volle pracht van zijn grootse majesteit van sneeuw en ijs en zijn oneindigheid.

Op de weg, die door dit alles heenvoert, stofwolken opjagend, transportauto's die hijgend zwaar beladen uit een an-

[p. 594]

dere wereld schijnen te komen, klagend, kreunend, knarsend. Dan voorbij razende luxeauto's met brutaal blaffende horens en zeurende sirenes en, als die verdwenen zijn, alleen nog de brede, gladde, glanzende weg in zijn eentonige lengte en banale eindeloosheid en de Bled, de grote schone oneindige Bled in zijn fiere verlatenheid. En dan ineens een groep van vreemde schommel-wiegelende gedaanten rossig geel-bruin, zandkleurig. Hoog deftig deinend komen zij naar ons toe. Het is alsof zij voor-wereldlijk zijn, uit een tijd van sprookjes en legenden. De lange halzen bewegen zij vragend, als zoekend heen en weer. De grote, zwarte ogen van onder de zware leden staren somber enigmatisch en de lange loshangende lippen schijnen vol verachting te zijn voor een wereld die hen slechts last en leed bezorgt, voor de mens die hen slechts tot de arbeid dwong. Verder schreden zij in hun hoge minachting, gevolgd door hun drijver in zijn versleten oude boernoes, gezeten op zijn deemoedig schurftig ezeltje; en het was alsof die troep kamelen heel de smart van hun ras met zich meevoerde en heel de klacht van hun bittere verveling. Verder gingen zij, verder steeds verder en het was alsof de Bled hen opnam in het ritme van zijn heuvels en de aarde in de rijkdom van haar kleuren.