Verzameld werk. Deel 6

De steden in Vendée

Cholet is dus, zoals ik zei, een nieuwe, onbeduidende, banale stad. Rechte, brede straten, lange boulevards, grote cafés, hoge, stijlloze gebouwen en een enorme kathedraal, vrij smakeloze navolging van Chartres. Een stad geschapen voor het ruim-moderne leven, maar juist dat leven bleef er weg, de stad is dood en verlaten, en toen wij voor de plek kwamen waar ons hotel moest staan, vonden wij, evenals te Mamers, het hotel niet. 't Was ook al opgedoekt, en door geen ander vervangen, wat wel het doorslaande bewijs gaf, dat er, evenmin als te Mamers, behoefte aan hotels was in Cholet. Zo sterven al die steden hun langzame dood. Geen mens komt er die er niet wezen moet en wie er eenmaal is loopt er zo spoedig mogelijk weg.

Erger nog van lelijke onbeduidenheid is La Roche sur Yon. Deze stad, destijds grondig verwoest, zoals vele Vendese steden, werd op bevel van Napoleon I en volgens plannen door hem goedgekeurd, geheel heropgebouwd en een tijdlang

[p. 509]

Napoleon-Vendée genoemd. 't Is wat moois! Napoleon moge een groot veldheer en mensenmoordenaar zijn geweest, zijn architecturale smaak stond zeer beslist beneden die van een negerkoning. La Roche sur Yon lijkt op een kazerne-stad, met grote vierkante exercitie-pleinen, met rechte, brede straten van wanhopig gelijkvormige en gelijkkleurige huizen, alles geel en rood, alles recht en breed, van een lelijkheid om er bij te snikken. Als men niet wist dat men in Frankrijk is, zou men ergens in een Duitse garnizoen-stad denken te zijn. Wij vluchtten zo gauw mogelijk weg uit dit luguber oord; en in het veld, niet verre van een klein dorpje, werden wij verrast door een schouwspel, dat ons over onze zware teleurstelling enigszins troostte.

Van verre dachten wij, dat het een begrafenisstoet was. Dichterbij gekomen, merkten wij, dat het een bruiloft was. Bruid en bruidegom stapten statig voorop: de bruid in 't wit, met oranjeknoppentuil en sluier; de bruidegom in een zwartlakens pak, dat hem te nauw scheen te zitten. Zij keken even op toen wij langzaam voorbijreden en wij zagen het vrij onbeduidend gezicht van de man en het stoere, bruingebrand gelaat van de vrouw, met de getrokken, donkere haren en de harde, zwarte ogen. De familieleden en de genodigden volgden, allen strak en zwijgend, voelend de plechtigheid niet als een gebeurtenis van pret, geluk en vrolijkheid, maar als iets van grote, diepe ernst en bijna als iets van leed en rouw. Het kerkje, ginds verre, puntte zijn torentje als een strak-gebiedende wijsvinger ten hemel en heel de streek leek van een diep-zwaarmoedige monotonie, waar niet kon gezongen of gelachen worden.