Verzameld werk. Deel 6

Lens

Ik had Lens gekend als een niet grote, maar buitengewoon vuile en zwarte stad van het steenkolen-district. Nu zag ik Lens terug, in de vorm van een blauw bordje op een houten paal, waarop met grote, witte letters was geschilderd: ‘Lens’. Van de vroegere stad was niets, absoluut niets meer terug te vinden. En in de plaats daarvan was een immens tentenkamp verrezen, dat aan een Oosters karavanserai deed denken. De tenten waren van wit hout en wit linnen en de ene naast de andere waren het winkels, koffiehuizen, restauraties, alsof de kopers en kliënten daar met duizenden en duizenden zouden samenstromen. En dit was dan ook geen illusie, maar inderdaad een werkelijkheid: men kon er haast niet doorheen van al de geweldige drukte van mensen, rijtuigen, fietsen en automobielen.

Sommige verschijnselen van de hedendaagse wereld zijn en blijven voor mij onoplosbare raadselen. Hier is nu een stad die totaal, tot het laatste krot van een huis, van de aardbodem verdwenen is. De ganse streek er omheen is uren verre grondig verwoest. Logischerwijze denkend zou men dus moeten veronderstellen, dat hier zogoed als geen levend schepsel

[p. 488]

maar zal korren, aangezien er feitelijk geen haard meer is om zich behoorlijk aan te warmen, geen bed om in te slapen, geen dak om onder te schuilen. In plaats van de verlatenheid die men verwacht, vindt men er een ongehoorde krioeling van mensen, en vibrerende handelsdrukte, een leven, met één woord, als van een bloeiend-welvarende metropool. Is de totale verwoesting van een stad en een streek dus een weldaad? Men zou haast geneigd zijn het te moeten denken. Ik weet niet hoeveel de bevolking van Lens op dit ogenblik bedraagt; maar, te oordelen naar zijn geweldige uitgestrektheid, moet het aanzienlijk veel meer zijn dan vóór de oorlog. Buitengewoon aardig en riant steekt daar het zogenaamde ‘Hollands Dorp’ tussen al dat wit en geel van loodsen en tenten af. Met zijn groene en rode en blauwe kleurenhuisjes zou men zeggen een hoekje van Zaandam dat daar uit de lucht is komen vallen. Het is er zindelijk en minder rommelig dan het overige van de grote tentenstad en men verwacht er als 't ware de welbekende klederdracht van Volendam of Marken, of op zijn minst de traditionele poffertjes-en-wafelkramen van de Hollandse kermissen.