Verzameld werk. Deel 6

Een geografische vergissing
of: Waarom ik Fuenterrabia niet zag

Over dezelfde prachtweg van de Spaanse sportkoning reden wij naar Biarritz terug. Maar in 't voorbijgaan zouden wij 't beroemde Fuenterrabia bezoeken. Hoe of dat nu zo in mijn hoofd zat begrijp ik niet, maar vast als een klinker in de steenweg zat het erin, dat Fuenterrabia niet in Spanje, doch in Frankrijk lag.

- La route pour Fontarabie, monsieur? vroeg ik aan de Franse douanier, die ons op de brug van de Bidassoa, voor de visitatie, even tegenhield.

- Fontarabie, mais vous en venez, monsieur! klonk het verbaasde antwoord.

- Fontarabie n'est donc pas en France?

- Mais non, mais non, monsieur. En de man deed mij uiteen hoe ik, te Pasajes, tussen San Sebastian en Iroen, links had moeten inslaan.

- Laten we terugrijden; we willen Fuenterrabia zien! riepen eenstemmig mijn dames.

- Zou ik weer over de brug mogen zonder een tweede maal tol te betalen? vroeg ik de Franse douanier.

De man trok een zeer bedenkelijk gezicht.

- Je n'oserais pas l'affirmer; ça dépend du douanier espagnol. Vous pourriez toujours essayer, zei de Fransman. Ik reed mijn wagen opzij, stapte uit, kwam over de brug, bij de Spaanse tolbeambte.

- Señor, begon ik, in 't beetje Spaans dat ik ken, en bracht op beleefde toon mijn verzoek uit.

- No, señor, antwoordde de Spanjaard, kalm maar beslist het hoofd schuddend.

[p. 278]

- Ja maar, het is 'n vergissing, señor, ik dacht dat Fuenterrabia in Frankrijk lag, drong ik aan.

- 't Kan me niet schelen, señor, zei de man. - Als ge weer in Spanje wilt, moet ge betalen: twaalf pesetas! En hij dokte met zijn rechterduim in zijn linker handpalm om het mij duidelijk genoeg te maken.

- Als 't zo is, stik, señor, jij en je schooiersland, besloot ik in behoorlijk Nederlands, en keerde terug naar mijn wagen.

- Non? vroeg mij van ver, met een glimlachende hoofdschudding, de Franse douanier.

- Non, hoofdschudde ik, berustend, tot antwoord.

- Si vous lui aviez donné quelques pesetas de pourboire, vous auriez bien passé, zei de Fransman.

Daar had ik niet aan gedacht. Mijn dames, vastbesloten Fuenterrabia te zien, wilden dadelijk het fooi-middel proberen.

- Neen, zei ik, beslist. - Die onhebbelijke señor krijgt nu eens geen fooi. En de Spaanse tol krijgt ook geen tweede maal twaalf pesetas. Die ganse streek is heus geen twaalf pesetas waard.

Maar mijn dames wílden Fuenterrabia zien.

Er is een ander middel, zei de Franse douanier. - Rijdt naar Hendaye, de eerste weg links, daar boven op de berg, en laat u vandaar uit in een bootje naar Fuenterrabia overzetten.

Wij reden...

Maar 't was een dag van tegenspoed en van vergissing; ik vond de weg niet boven op de berg, reed door, steeds zoekend, kwam eindelijk, in plaats van te Hendaye, in Saint Jean de Luz aan.

- La route pour Fontarabie, monsieur? riepen mijn dames tot de eerste man, die zij konden aanklampen.

- Vous en venez, mesdames! klonk het verbaasde antwoord, net als op de brug van de Bidassoa.

Mijn dames begonnen kwaad te worden, kwaad op mij.

- Hoe is 't toch mogelijk! riepen zij geërgerd.

- Fuenterrabia bestaat niet meer, antwoordde ik met een ernstig gezicht. - Heus, ik heb onlangs nog gelezen dat het niet meer bestaat. Maar er zijn nog prentbriefkaarten van. Laten we die hier kopen, dan hebben we 't tóch gezien.

[p. 279]

Ik kreeg een parasol slag op mijn hoofd:

- Wil je wel dadelijk rechtsomkeert maken?

Ik maakte, gedwee als altijd, dadelijk rechtsomkeer, maar de auto, ditmaal, maakte die niet zo gewillig mee. 't Was of hij zeggen wou: ‘Nee, nee, ik heb er nu genoeg van. Laten we nu hier 'n poosje kalmpjes blijven.’

't Is gek, zei ik, tot mijn dames: ík wil wel, maar de wagen wil niet meer. En ik steeg uit, om te zien wat eraan scheelde. Alle twee mijn voorbanden plat! Spijkertjeswee! Spaanse grensspijkertjes!

Dames, zei ik met een wanhoopsgebaar...

't Hielp niks. Zij wílden naar Fuenterrabia.

- Maar ik kán niet, lievelingen. Laten we eerst gaan lunchen. Terwijl zal ik hier, in een garage, mijn banden laten repareren. Verloren moeite. Zij wílden Fuenterrabia zien. Zij bestellen een rijtuig, en vertrekken dadelijk, zonder lunchen, mij gans alleen, met mijn twee platte banden achterlatend.

Ik sukkel naar een hotelletje, laat daar, terwijl ik lunch, om een ‘mécano’ telefoneren. Al spoedig staan een paar kerels, in werkboezeroen, om mijn wagen. Ik laat mijn vis in de steek, kom buiten, vraag hen:

- Komen jullie mijn banden opleggen?

Een hoofdschuddend gegrinnik; geen antwoord. O, 't zijn kijkers, hinderaars. Ik haast me weer naar binnen. Te laat: de lekkere visschotel is verdwenen.

Daar zijn er nog twee. Die komen toch wel zeker om te helpen, want de een loopt snuffelend als een speurhond rondom de wagen, terwijl de ander, met zijn handen, de voorbanden nog platter drukt. Weer leg ik vork en mes neer, kom buiten, zeg aan de man, die op de banden duwt:

- Er zit door iedere band een spijker; daar onder in de bak zijn nieuwe binnenbanden.

Een gegrinnik, geen antwoord, maar druk lachgepraat met de twee andere vlegels, in een onverstaanbare taal.

Als ik in de eetzaal terugkom is mijn bord met roastbief en groenten opgeruimd.

En weer komen er nieuwe pummels om de wagen...

Ik wens aan vriend noch vijand te Saint Jean de Luz vóór het hotelletje ‘en panne’ te staan. Dertig Baskische pummels - ik

[p. 280]

heb ze geteld - verdrongen elkaar gedurende een uur met de handen in hun zakken, terwijl de banden werden opgelegd. De beide ‘mécanos’, die eindelijk uit de garage waren opgedaagd, zweetten van ergernis en benauwdheid midden in al dat hinderend volk, dat daar als een inerte en onverdrijfbare massa omheen stond. Zelfs toen alles klaar was en ik aan het stuur van de snorrende wagen zat, schenen ze niet te begrijpen, dat ze uit de weg moesten gaan om niet omvergereden te worden. Het scheelde bitter weinig of een grote dikkerd met een kleine pet op, die halsstarrig zijn vlezige poot op het spatbord bleef zetten, werd een eind meegesleept.

En mijn dames...?

Eerst om elf uur 's nachts, uitgehongerd en opgewonden, kwamen zij, per spoor, in Biarritz terug. Zij waren vreselijk afgezet geworden, bedrogen, bestolen, zodat zij nog nauwelijks genoeg over hadden om derdeklassebiljetten te nemen. Maar zij hadden genóten: Fuenterrabia was heerlijk, prachtig, enig op de wereld, en, aangezien ze nu goed de weg kenden, wilden zij er de volgende dag weer met mij heen. Ik schudde mijn hoofd.

- Waarom niet? Het is prachtig! jammerden mijn dames. Ik schudde mijn hoofd; ik blééf, zonder een woord te spreken, mijn hoofd schudden.

- Jawel, je gaat mee, drongen zij aan.

Mijn hoofd schudde vanzelf, als een los poppenhoofd op een pinnetje, van neen, van neen, van neen.

Mijn dames haalden minachtend de schouders op.

Aldoor schuddend, van neen, van neen, en nóg van neen, verdween mijn wiebelend, maar stijfkoppig hoofd, door de stille hotelgangen, naar het slaapvertrek.

En zo heb ik Fuenterrabia: niet gezien.