Verzameld werk. Deel 6

Cambo

De weg van Lourdes naar Biarritz valt tegen, na de verrukking van de wondertocht tussen Carcassonne en Lourdes. Pau, het rijke, maar benauwende Pau met zijn witte prachthotels en mooie tuinen kon ons slechts matig boeien en met weemoed keken wij voor 't laatst naar de glanzend-witte sneeuwtoppen van de Pyreneeën, die wij niet meer zouden zien. Pau mocht liever ‘Pot’ heten. Men kan er overvloedig transpireren, maar hoogst bezwaarlijk ademhalen. Bijna nooit schijnt er een tochtje frisse lucht over die lauwe kuip te waaien. Je krijgt een indruk van stil en gelijkmatig stikken. Zelfs onze zo kranige motor moet er onder lijden. Hij hijgt merkbaar en vat eerst weer goed adem als wij uit dat stoombad en boven op de hoogte zijn.

Nu rijden wij volop door 't Baskisch land. Het zegt ons niet veel; het is niet mooi van kleur. Bijna al de bergen, die vol staan met grote, droge varens, hebben een donker-bruine-of-chocolade-tint en de huizen zijn wit, met roodbruine deuren en luiken. Dat is als de kleur zelf van de gehele Baskische streek. De gezichten van de mensen zijn bruin, hun kleren zijn bruin, hun wagens en ploegen en karren zijn bruin. Zij lijken een stille, ernstige, sobere, ietwat gedrukte bevolking. Ook hun kinderen - en hier komen ze veel talrijker voor dan overal elders in Frankrijk - hebben dat stil-gedrukte over zich. Van hun taal, die men zelden luid hoort spreken, begrijpen wij geen jota.

Cambo! het dorpje waar Rostand woont. Hier moet ik wel even ophouden. Mijn dames zouden 't mij nooit vergeven als ik er zomaar langs reed. Waar zou hij toch wonen? Waar zou

[p. 274]

zijn villa staan, die villa, dat kasteel, dat paleis, waarvan men wonderen vertelt.

- Dáár, zeg ik, op goed geluk af, naar een chaletje, dat boven op een heuvel staat, wijzend.

Mijn dames zijn verontwaardigd, vinden mij een soort van heiligschenner. De geniale dichter bewoont immers een soort van aards paradijsje!

- Pardon, monsieur, vraagt een van mijn dames aan een man die juist langs komt, - pourriez-vous me dire où habite monsieur Rostand?

Goeie morgen, 't is of mijn dame Turks sprak; de man haalt zijn schouders op, begrijpt geen steek.

- Heus, het is zo, hoor maar, daar kraait een haan: Chantecler! herhaal ik ongestoord.

Mijn dames gunnen mij zelfs geen blik meer. Zij beschouwen mij als een láág wezen. Gelukkig komt ginds een oude cantonnier aan; die moet natuurlijk Frans kennen; en, zodra hij in 't bereik is, klinkt opnieuw de vraag:

- Pardon, monsieur, pourriez-vous me dire où habite monsieur Rostand?

- Là, zegt de man, omhoog naar het chaletje wijzend, precies zoals ik zelf gedaan had...

Ik heb mijn triomf met bedaardheid gevierd. Ik heb niet gepoogd mijn ontstelde dames onder mijn onbetwistbare superioriteit te vernederen. Met hen was ik het er eens over dat de woning van de opgeblazen poëet er uiterlijk niet bijzonder poëtisch uitzag: een vrij gewone Baskische villa, wit en roodbruin, als alle andere.

- Mais ce n'est pas beau! riepen mijn dames, op een toon van verwijt tot de oude cantonnier, alsof deze het beteren kon.

- C'est bien beau quand on est là-haut, verzekerde, kalmbewust, de man.

- Peut-on visiter la propriété? vroeg nog een van mijn dames.

- Oh, non, madame, antwoordde de man meelijdend-glimlachend het hoofd schuddend, als iemand zou doen aan wie een kind vraagt of het de hemel mag bezoeken.

Mijn lieve dames waren zeer, zeer, zéér teleurgesteld.