Verzameld werk. Deel 6

[p. 255]

Gevaarlijke mensen op reis

Er zijn verschillende, gevaarlijke soorten van mensen, die de automobilist op zijn weg, of onderweg, kan ontmoeten. En daarmee bedoel ik hier niet, of althans niet alleen, wat Mirbeau in zijn 628 - E 8 zo grappig onder het hoofdstuk ‘La faune des routes’ heeft beschreven, maar ook en vooral dát soort van wezens, die juist niet over de weg lopen en toch zo gevaarlijk kunnen, hinderen.

Het is ongetwijfeld op zichzelf een zeer groot genoegen in den vreemde een landgenoot, die meteen een goede vriend is, aan te treffen; en toch kan zo'n vriend een last en een gevaar worden zoals ik die dag moest ervaren.

Wij reden langzaam en voorzichtig, door de smalle, slechtgeplaveide straten van Arles. Ons doel was Nîmes, een heel kort reisje, in vergelijking met wat we de vorige dag afgelegd hadden.

Eensklaps roept een van mijn dames, wijzend naar een meneer, die een eindje vóór ons loopt:

- Kijk eens dáár, is dat niet meneer X, uit Gent?

Meneer X, uit Gent! Hoe zou die hier in Arles lopen! Wel neen, 't is iemand die op hem lijkt.

- 't Is hem, 't is hem! verzekert mijn dame, met stijgende nadruk, zodat ik, twijfelend, aanzienlijk vertraag, omkijk, stilhoud.

Waarachtig, hij is het!

Kreten van vrolijke verbazing, groeten, handdrukken, verrukt geglimlach van mijn lieve dames!

Meneer X is een aller-vriendelijkste man van een vijftigtal jaren, een mooi gezicht, met volle, grijzende baard en heldere ogen, een man met een nobel, innemend voorkomen. Hij is advocaat, interesseert zich zeer voor politiek en zelfs voor kunst, reist gedurende zijn laatste vakantiedagen, door Zuid-Frankrijk. Hij heeft een kort bezoek gebracht aan Arles, en gaat nu de trein nemen naar Nîmes, waarheen zijn koffer al vanuit Marseille gezonden is.

Een plotseling idee komt bij mij op. De wagen is wel flink vol, maar 't reisje is kort; als alle drie mijn dames op de achterbank willen gaan zitten, dan kan X wel met ons mee. Ik heb niet

[p. 256]

iedere dag de goede kans een vriend en landgenoot te ontmoeten; dat kan wel heel, heel aardig zijn.

Uitbundig juichen mijn dames het voorstel toe. Dames zijn altijd voor ietwat gecompliceerde schikkingen te vinden. Dadelijk zitten zij met hun drieën op de achterbank, waar ze 't nog uitstekend ruim beweren te hebben, en zonder veel moeite laat mijn vriend zich overhalen en neemt naast mij, op de voorbank plaats. De motor, die niet opgehouden heeft te snorren, krijgt een beetje guller gastoevoer, en we gaan voort.

Onze vriend is dadelijk heel druk aan 't praten. Dit is de eerste maal van zijn leven dat hij in een auto zit, zegt hij, en hij vindt de sensatie heerlijk. En, zonder overgang, zich tot mijn dames omkerend, vraagt hij, of ze reeds ‘Les Baux’ gezien hebben

Les Baux! Neen, dat hebben we niet gezien. Wat is dat: Les Baux?

- Heeft u Les Baux niet gezien, de nog steeds bewoonde holen van de troglodieten! O, maar, u kunt toch Arles niet verlaten zonder dát gezien te hebben! beweert onze vriend met een gezicht van bijna ongelovige verbazing.

Mijn dames kijken mij bepaald verwijtend aan. 't Is of ik hun iets heb willen onthouden, waar ze recht op hadden; en er is niets aan te doen: zij vragen dringend om ‘Les Baux’ te zien. Om de waarheid te zeggen had ik er wél even aan gedacht, maar was van het plan afgestapt. Waarom, zou ik trouwens niet kunnen zeggen; zo'n idee; ik had er geen zin in.

- O, maar u moet er heus naartoe, zo iets ziet u nooit meer in uw leven! herhaalde de vriend nog eens met nadruk.

Ik poogde niet tegen te stribbelen; mijn stuur stond alvast die richting uitgekeerd. Ik vroeg nog even, voor alle zekerheid, de weg, en reed.

- La première route à gauche! had mij de man, die mij de weg wees, toegeroepen; doch meteen kwam het mij voor, alsof hij met de hand naar rechts wees.

Die soort begripsverwarring tussen rechts en links had ik reeds een paar keer bij de Franse landlui opgemerkt. In sommige streken bedoelen ze, volkomen te goeder trouw, met rechts links, en met links rechts. Hoe had ik het hier nu? Ik

[p. 257]

reed nog 'n flink eind, en riep toen, in 't voorbijrijden tegen een man op 't land:

- La route pour ‘Les Baux’, monsieur?

- Toujours tout droit!

Nu was ik helemaal de kluts kwijt. En nergens een aanduidingsbord. Gelukkig was daar een eind verder een cantonnier aan 't werk, ik reed naar hem toe, vroeg hem de weg naar ‘Les Baux’.

- Vous l'avez passé depuis longtemps, m'sieu. Fallait prendre à droite.

- Oui, mais, à droite ou à gauche? vroeg ik voor alle zekerheid.

- A droite, à droite, herhaalde de man met nadruk; en wees duidelijk naar links.

'k Begon het warm te krijgen.

De weg was smal, ik moest terugrijden, maar geen kwestie van, dat ik daar kon keren. Er was niets anders op te vinden, dan nog verder in de verkeerde richting door te snorren en dáár te keren, waar ik plaats zou vinden. Aldus geschiedde. Mijn vriend, ondertussen, was een levendig gesprek met mij begonnen, of, beter gezegd, voerde tegen mij een levendig gesprek. Hij had in Arles brieven uit België ontvangen, vol belangrijk nieuws over de politieke toestanden aldaar.

Ik interesseer mij gans bijzonder voor de politiek, vooral als ik aan 't stuur zit van mijn auto, op een plezierreis, in het buitenland. Met een verstarde folter-glimlach op 't gezicht begon ik hopeloos rond te kijken.

Mijn vriend, in vuur geraakt, nam daar echter geen notitie van. Wel integendeel: tot meerdere overtuiging ging hij schuins naar mij toe zitten, stak zijn gezicht dicht bij het mijne, lei af en toe zijn hand op mijn arm, die het stuur vasthield.

Als hij ons maar in de sloot niet richt, dacht ik bevend.

- De katholieke partij, ging mijn goede vriend ongestoord voort, de katholieke partij...

- Pardon, viel ik hem ditmaal in de rede, want in zijn opgewondenheid drukte hij met zijn rechtervoet op de remveer; en, tot een man, die juist toevallig op zijn fiets ons tegemoet kwam:

[p. 258]

- La route pour Les Baux, monsieur! riep ik gans ontredderd.

- A droite, la première à droite! antwoordde de man, met groot gebaar naar links wijzend.

Met een zucht van verlossing reed ik, vastberaden, links in. Wij waren dadelijk op een steile, kronkelige helling, tussen dorre, kale, rotsachtige heuveltjes. Zo reden wij een hele poos. Mijn goede vriend, half over mij heen gezeten, zijn rechtervoet benauwend dicht nu bij 't ontstekingsveertje, zijn rechterhand soms boven op mijn hand aan 't stuur, vertelde mij verder het aangrijpend politiek nieuws uit ons beider geboorteland. De weg werd langzamerhand zó steil en smal, dat ik in eerste versnelling moest rijden en het fatale ogenblik voorzag waarop wij, door een verkeerde wending van het stuur, hals over kop in de diepte zouden storten. Het klamme zweet droop van mijn aangezicht, mijn voeten trilden op de rem-en-uitschakelingsveren.

Gelukkig werd de weg eensklaps iets ruimer. De rotsachtige, grijze heuvels weken grilligvormig van elkaar tot een soort smal valleitje, en iets, dat vagelijk op een huis leek, stond zijlings van het pad, met een man ervoor, die stenen bikte.

- La route pour Les Baux, monsieur, s'il vous plaît?

- Vous êtes aux Baux, monsieur!

Algemene verbazing!

- 't Is waar ook, de man heeft gelijk! riep eensklaps juichend mijn vriend, terwijl ik, bekaf van de inspanning, de wagen stil deed houden.

Wij waren in Les Baux! Om dát te zien had onze dierbare vriend ons zover uit onze koers geleid!

Hij merkte wel de verslagenheid op onze gezichten, maar zenuwachtig sprong hij uit de wagen en zei:

- Kom mee, hier is natuurlijk niet veel te zien, maar daarboven, in 't dorpje, is 't wonderbaar.

Wij gingen met hem mee. Over een brokkelig-steil rotspad klommen wij in 't dorpje en zagen daar werkelijk holen in de rots gehouwen, waarin mensen woonden.

Ik kan het niet helpen, maar op mij heeft het niet veel indruk gemaakt. Een gewoon, oud-Italiaans dorpje vind ik pittoresker, aardiger. Wat mij 't meest trof was de doods-verlaten

[p. 259]

stilte in die benauwend-smalle kronkelstraatjes, en, gans in de hoogte, de woeste, formidabele ruïne van het oud kasteel, als een uitgeplunderd roversnest.

Wij kwamen door de nauwe kronkelsteegjes weer beneden. Geen mens in dat verlaten oord. Alleen, op de grijze drempel van een van die barbaarse mensenholen, twee grijze poezen, snoet aan snoet, met naar elkaar opglinsterende ogen in een soort kwaadaardig, brommend buikgesprek; en vlak daartegenover, op een tweede drempeltje, een kleine, zwarte hond, die roerloos, met gespitste oren, 't schouwspel aankeek. Dat was een leuk gezicht. De dof-kijvende poezen hielden ons en de hond om de beurt met één oog in de gaten, en ik bleef nieuwsgierig stilstaan, om te zien hoe of 't standje zou aflopen. Maar zelfs dát was niet mogelijk.

- De socialistische partij, in België,... begon eensklaps weer mijn goede vriend, mij bij de arm nemend en mij meetrekkend...

De poezen bliezen proestend in elkaars gezicht en vluchtten binnen, door een sprong van 't hondje achtervolgd, en met het hopeloos gedreun van de socialistische beweging in mijn oren kwamen wij terug bij de wachtende auto, en reden verder.