Verzameld werk. Deel 6

5 mei

Eens, jaren geleden, was er in het vriendelijk dorpje waar eenmaal mijn wieg stond, een ‘vreselijke’ moord gebeurd. Zo iets gebeurde trouwens wel meer: de inboorlingen van mijn dorpje waren vrij moordlustig. Er zou daar een niet onbelangrijk lijstje van euveldaden op te maken zijn. Dat gebeurde meestal 's zondagsavonds en 's nachts, als de kerels dronken waren. Dan vochten ze maar raak met messen en wie viel bleef liggen.

Doch heel, héél zelden, werden de daders bekend. Al die geweldige voorvechters, die elkander voor een niemendal te

[p. 41]

lijf gingen, koesterden een roerend solidariteitsgevoel waar het erop aankwam de justitie over hun wandaden in te lichten. Zij wisten absoluut van niets af, geen een die iets gezien, gehoord, vernomen had. Het was bijna onmogelijk, op mijn lief geboortedorp, een schuldige te ontdekken.

Maar in 't geval waarvan ik nu verhaal, was 't meer dan duidelijk, was het onloochenbaar, dat een zekere kerel, die de eigenaardige naam van Pier-Cies van Rompu droeg, althans iets van de moord af moest weten. Vlak vóór zijn deur had de misdaad plaatsgegrepen, om twaalf uur 's nachts, bij glasheldere maneschijn, na een verwoed gekijf, dat wel een uur geduurd had. Het huisje van Pier-Cies was 't enige, dat daar langs die eenzame zandweg stond, en hij was thuis en lag te bed, dat had hij zelf bekend. De officier van justitie kwam hem onderhoren:

- Van Rompu, ge weet, newoar, dat er hier verleden weke, op nen nacht, vlak veur ou deure, 'n muerd gebeurd es?

- 't Schijnt het van joa, meneer den dzjuze.

- Joa moar, Van Rompu, hèt-e gij die muerd nie zien gebeuren?

- Nien ik, menier den dzjuze, 'k lag in mijn bedde.

Moar g' hèt toch wel 't laweit van 't kijven g'huerd: ze zijn wel 'n ure lank bezig geweest, hier, vlak veur ou deure?

- Ik'n hè niets g'huerd, menier den dzjuze; 'k sloape lijk ne stien.

- Achter dat die muerd gebeurd was, Van Rompu, hèt-e de meinschen doar natuurlijk over hueren klappen. Wat hèt-e doarvan vernomen?

- Niets, meneer den dzjuze; 'k 'n hè van al die doagen giene meins gesproken.

- Goed: 'k neem aan da ge doar niets van g'huerd of gezien 'n hèt en da ge giene meins doarover gesproken 'n hèt; moar g' hèt doar natuurlijk toch wel op gepeisd. Zeg mij ne kier, Van Rompu, wat dat-e gij van die muerd wel gepeisd hèt!

- Niets, menier den dzjuze, 'k ben altemets wel acht doagen da 'k gien gepeizen 'n hè!

Die oude herinnering komt mij in 't geheugen, omdat ik mij vandaag gevoel als Van Rompu. ‘'k Heb geen gepeizen’. Ik zit

[p. 42]

maar lui en dof vóór mij uit te staren in de grijze lucht, als in bewusteloos wachten naar iets dat toch niet komt. Wat zou er wel moeten komen? Ik weet het niet en heb zelfs geen verlangen. Ik zit of sta daar als een plant. Ik voel iets vegeterends in mij komen, iets dat stil op mij inwerkt, van buiten af, zoals het werkt op de natuurverschijnselen die mij omringen. Het is een heel eigenaardig, bijna fatalistisch gevoel. 'k Geloof wel, als het straks begint te regenen, dat ik geen regenscherm zal halen, en ook niet zal binnengaan: ik zal daar gewoon blijven staan, en mij nat laten regenen, gelijk de bloemen en de planten. Ik heb geen wil vandaag, dát is het! Ik ben vandaag niets dan een willoos onderdeeltje van de almachtig-willende, grootse, forse, harmonische Natuur.