Verzameld werk. Deel 2

[p. 759]

XXXIV

Er kwam een soort van tragische, stil-wrokkige teruggetrokkenheid over het leven van het Ezelken. Zij voelde zich misdaan, verongelijkt, en wist niet goed op wie dat ongelijk te wreken. Iedereen en niemand had er schuld aan. Al de teleurstellingen van haar leven kwamen vol verbittering weer in haar op, en smolten er dan in elkander weg, als tot één loodgrijs meer van doffe onverschilligheid. Het leven van haar broer werd haar onverschillig, het stoken en knoeien van Céline werd haar onverschillig, zelfs het druk-jagend gedoe van de koster en zijn familie werd haar onverschillig. Zij kon er toch niet tegenop en liet zich maar gaan.

Zij kwam weldra haast uit haar huis niet meer. Het werd haar zelfs te vermoeiend om tot aan de kerk te gaan en zij las de mis en het lof in haar kerkboek thuis. Zij sliep en dutte veel, met gevouwen handen bij het venster in haar leunstoel neergezakt.

't Scheen ook of ze met de dag kleiner en schraler werd, de smalle borst steeds holler ingedrukt, de hoogte op haar rug steeds ronder bochelend. Haar laatste voortanden waren verdwenen, zij had nog slechts een paar holle kiezen, die dikwijls pijn deden. Vlees kon ze helemaal niet meer eten; zij leefde van geweekte broodjes, van roereieren en papjes.

Met haar geldelijke administratie kreeg ze last en moeite. Haar boekjes kwamen nooit goed uit; haar slechte ogen zagen soms geen verschil meer tussen een vijfcentstuk en een twintigfrankstuk.

Met de kostersrekening was ze helemaal in de war. 't Was onderling akkoord dat de koster zijn verschuldigde rente in winkelwaren zou afbetalen, en hoe het kwam begreep ze niet, maar 't bleek uit ingewikkelde, haar voorgelegde rekeningen, dat de koster, in plaats van haar schuldenaar, weldra

[p. 760]

haar schuldeiser werd.

- Ha, 'k 'n hè ik gien geld mier, zuchtte 't Ezelken, toen de kostersvrouw haar daarover eens kwam spreken.

- O, dàt 'n geef niet, iefer Constance, ge moet doar nie mee in zitten, we zillen da loater wel vinden, zei de vrouw geruststellend.

Maar 't Ezelken zat er wél mee in. Ze vond het allerakeligst om in schuld te staan bij die mensen, die zo zuur voor hun dagelijks brood moesten werken. 't Geneerde haar speciaal tegenover de koster, zij dacht er ganse dagen aan, zij kon er niet meer van eten noch slapen; en eindelijk liet ze de kostersvrouw terugroepen om haar te zeggen, dat zij het in haar testament zou gedenken.

Tot juffer Constances grote verbazing liet de kostersvrouw geen grote ingenomenheid met deze schikking blijken. Zij zei eerst niets; toen eindelijk, op een teleurgestelde, bijna weemoedige toon:

- Joawel, iefer Constance, dat es al wel en goed, moar ne meins kan iets krijgen; en wa zoe d'r mee ons gebeuren, as ge ne kier gienen tijd 'n hoadt om ou testament op te moaken?

Het Ezelken schrikte. Ja, daaraan had ze nog niet gedacht. En eensklaps voelde zij dat de vrouw gelijk had en het tijd werd om eraan te denken. Een grote, diepe droefheid kwam in haar. Zij had even het vage bewustzijn van 't naderend einde. En meteen dacht zij een ogenblik weer aan Désiré en aan 't verleden en of zij ook hém niets in haar testament zou achterlaten. Hij had het niet verdiend en 't zou wellicht in handen van de gehate Céline terechtkomen; maar toch... zou zij dan alles,... alles wat overbleef aan vreemden achterlaten?

Zij nam althans 't besluit alvast de notaris te ontbieden.