Verzameld werk. Deel 1

[p. 396]

VII

Angstig en gejaagd wachtte hij, in het kantoor van de notaris, diens terugkomst af. Deze was een mens van een vijftigtal jaren, klein en blozend, vrolijk van uiterlijk, goede en gelukkige echtgenoot en huisvader. Maar de opgeruimde zelfvertrouwde glimlach was van zijn vriendelijk gelaat verdwenen, toen hij na een afwezigheid van twee eindeloze uren, terug in het kantoor verscheen. Hij aarzelde om van zijn boodschap rekenschap te geven; hij schudde treurig het hoofd: hij scheen de woorden niet te vinden om uit te drukken wat hij zeggen wilde. En Gaëtan, bleek en bevend, staarde hem met verwilderde ogen aan, ook bang, ook aarzelend om uitleggingen te vragen, vooraf begrijpend in welk drama van lijden en tranen de brave man een rol kwam te spelen.

Deze nam toch eindelijk het woord.

Ach ja, helaas! hij had een treurig schouwspel bijgewoond. Hij had een bleke, vermagerde, verouderde, terneergeslagen jongevrouw gevonden, met flauwe, door dagen en dagen lang vloeiende tranen moe- en uitgeweende ogen. Hij had tot haar gesproken, lang, kalm, bedaard, op een toon van vriendelijke redenering, van troostende overtuiging. Hij had haar de toestand onder zijn echte beschouwing blootgelegd: hij had haar het onmogelijke, het onuitvoerbare van haar verlangens bewezen, hij had zijn best gedaan om een nieuwe hoop in haar hart te doen nederdalen. Maar al zijn pogingen hadden tegen een halsstarrige en onoverwinbare uitbarsting van wee schipbreuk geleden; tegen zuchten en gesnik; tegen deze enige, uiterste en onberedeneerde begeerte: ‘Gaëtan terugzien, zoals hij het haar beloofd had.’ En het was toch zo hard om te zien, die ongelukkige jonge vrouw, die niet meer wenen kon en die nog zenuwachtig snikte, het aangezicht verborgen in haar handen, met het geluid alsof

[p. 397]

zij schreide, zonder uit haar ziekgekreten ogen nog een traan te kunnen trekken. Toen was haar kleintje binnengekomen en daarop had nog een heviger losbarsting van wanhoop plaatsgegrepen; zij had het kind onstuimig in haar armen genomen; zij had het tegen haar borst en tegen haar mond geprangd gehouden, in een schier zinneloos-tedere effusie; en hij had geen woord uit haar meer kunnen trekken: hij was heengegaan, haar als vernield in haar droefheid latend, zelf gans ontroerd en geschokt.

Hij was het nog, de goede mens, hij, steeds zo opgeruimd en dartel, terwijl hij, met terneergebogen hoofd en de handen op de rug gekruist, in zijn somber kantoor met zijn grauwe gordijnen aan de gekleurde vensterramen en zijn hoge eiken lessenaars en boekenkasten heen en weer ging. Stellig had hij, in zijn loopbaan van notaris, meer dan één aangrijpende familiescène bijgewoond, was hij in meer dan één intiem en hartstochtelijk drama gemengd geweest; maar zulke vlijmende treurspelen waren hem onbekend, hem, voor wie de liefde bestendig een louter zachte ontroering was geweest, met kalmte afgelopen op een lang vooruitgezien huwelijk. Ook benijdde Gaëtan hem nu zijn zacht geluk, zijn ongestoorde leven, dat zo rustig verliep, in de schoot van zijn gelukkig huisgezin. De uitslag van de mislukte poging van de ambtenaar had nog meer zijn hart doen bloeden en er de herinneringen van 't verleden opgegraven. Zijn gewetenswroeging, zijn medelijden, zijn smart folterden hem zó onuitstaanbaar, dat het woeste plan in hem opdaagde terstond tot haar te lopen, haar te kussen, haar te troosten, haar om vergiffenis te smeken, haar en haar kind. Och! het kind vooral, dat lief schuldeloos kleintje, dat 's avonds voor hem bad, vóór zijn beddeken neergeknield, o, hij had het toch willen terugzien, het op zijn knieën nemen, het kussen, het strelen,... het stelen, misschien, en ermee wegvluchten!... Maar het denkbeeld aan Olga, aan de beminde echtgenote, van wie hij ook een kind zou hebben, rees dan voor hem op en hij bukte 't hoofd, rood van schaamte, het hart doorboord van wroeging bij de gedachte, dat hij haar zo lelijk zou bedriegen en verraden...

De brieven van Julia, nochtans, bleven hem voortdurend toe-

[p. 398]

komen, hoe langer toe treuriger en smekender. En, als had die vrouw, in haar toenemende smart, door een intuïtief gevoel kunnen raden wat hem het meest moest ontroeren, thans klaagde zij minder over haar eigen ongelukkig lot, om meer en meer en met steeds aangrijpender tederheid van haar kindje te spreken. In die eenvoudige, als het ware lijdende brieven, deelde zij hem soms, met die suggestieve poëzie, eigen aan het moederhart, enkele bijzonderheden over het kleintje mede, die hevig het beeld ervan voor zijn geest inriepen en het kind daar om zo te zeggen vóór hem deden leven.

- Cécileke is een weinig ziek sinds drie dagen, schreef zij hem. - De dokter komt het bezoeken en 's avonds heeft het de koorts, die het als twee kleine rode vlammetjes legt boven de kaaksbeenderen, juist onder de ogen. Alsdan, daar het te zwak is om op te staan en neer te knielen, vraagt het mij of het zijn gebed voor papaatje in zijn ledikantje mag opzeggen. En dit doet het, de handjes gevouwen boven de deken, die zijn borstje tegen de kou beschermt. Als het gedaan heeft is zijn mondje droog en dan geef ik het een teugje gesuikerd citroenwater te drinken. Och! ik hoop toch dat mijn kindje zal genezen, ik heb maar haar meer op de wereld...

Zulke brieven voerden letterlijk Gaëtans hoofd op hol. Hij voelde onstuimig zijn vaderhart kloppen; hij besefte wat vreselijke angst hij zou doorstaan hebben, moest zijn ander kind, het kind dat Olga hem schenken zou, zo ziek worden. Toen versmolten zich de beide hulpeloze schepseltjes in zijn geest tot éénzelfde kwellend denkbeeld; zijn vaderlijke tederheid maakte geen onderscheid meer tussen hen, hij onderging meer dan ooit de dringende, tirannieke behoefte, dit, hetwelk lijdend was, terug te zien, te troosten, te verplegen. En, op een avond, eindelijk, ontving hij, met de laatste bode, een brief van haar, waarin zij hem verwittigde dat, aangezien hij weigerde zijn belofte van haar te bezoeken te volbrengen, zij zelf met het kind tot hem zou komen. En, opdat hij de tijd niet meer zou hebben het haar te verbieden, zou zij dezelfde avond komen. Zij zouden om negen uur uit Gent vertrekken, in een gesloten rijtuig, en aan de noordkant van

[p. 399]

het park, dichtbij 't kapelletje van de Zeven Weeën stilhouden. Zij verzocht hem het houten poortje, dat daar in de beukenhaag gemaakt is, ongegrendeld te laten. Zij zouden binnen het park treden en hem daar afwachten, in de diepten van het slaghout, op de rustieke bank, die rond de grote eik staat. Middelerwijl zou het rijtuig zich in een dreef van de omringende sparrebossen gaan verbergen.