Verzameld werk. Deel 1

[p. 96]

XXII

En nu was het definitief gedaan met Reus. De laatste neiging tot beternis was bij hem versmacht, de strijd tussen het goede en het kwade met de zegepraal van dit laatste geëindigd. Hij was volkomen weer de brute schelm van voorheen. 't Was een wreedaardige, stelselmatige, schier dierlijke haat, die hij tegen zijn ongelukkige vrouw voedde. Hij kon haar werkelijk niet meer horen noch zien. En van toen af begon hij haar te mishandelen, om het louter genoegen, om de drift van te mishandelen.

Diezelfde nacht, nadat hij haar zo vreselijk geslagen had, was zij met Selevie in het huis van haar ouders weggevlucht. 's Anderendaagsmorgens vroeg, met het recht van de Wet en het recht van de sterkste gewapend, kwam hij er haar terughalen. Zij moest hem volgen en, als zij weer thuis was, sloeg en sleurde hij haar opnieuw langs de grond, zonder dat zijn oude moeder, geterroriseerd, een woord tot Maria's verdediging dorst in 't midden brengen. En sedert die dag ging het geregeld: voor een kleinigheid, omdat de pap of de aardappels niet van pas gekookt waren, voor een stoel, die op zijn plaats niet stond, voor Selevie, die schreide en, als er geen enkele reden bestond, voor niets, alleen omdat, hij slecht geluimd was, kreeg zij slagen.

Op korte tijd geleek zij op de schone, gezonde Maria van vroeger niet meer. Zij was reeds zeer veranderd sinds haar huwelijk, maar nu vooral begon zij te vervallen. Haar ogen, waarin thans een bestendige uitdrukking van angst en smart lag, zaten verdiept in hun holten; haar jukbeenderen staken uit; haar gelaatskleur, vroeger reeds bleek, was geelachtig geworden en zag er soms schrikwekkend uit, tussen het zwart van de brede, het aangezicht omlijstende haarlokken. Reeds scheen zij veel ouder dan haar jaren - zij was pas

[p. 97]

drieëntwintig - en haar schrale versleten kleding, die niet meer vernieuwd werd en te wijd om haar vermagerd lichaam hing, neep, als een grievende onrechtvaardigheid van de natuur, het hart van medelijden toe.

Dagen en nachten bracht Reus thans achtereenvolgend in de Gelapte Sjako door, en hij zei er aan al wie 't horen wilde, dat hij maar wachtte op de dood van zijn vrouw om met Witte Manse te hertrouwen. En nochtans belette dit hem niet haar soms nog te begeren, haar vaak, toen hij pas uit de armen van zijn schandelijke minnares kwam, als vrouw in zijn bezit terug te eisen. Het waren brutale, dierlijke strelingen, die aan geen mensendrift, maar aan beestengeilheid geleken. 't Was de woeste, gestadig herhaalde aanslag, waaronder zij, jaren tevoren; ginds, langs de zandweg, in het koren, bezweken was. En, als een monstruositeit van de natuur, juist als ware zij enkel voor zulke driften geschapen geweest, merkte zij weldra, dat zij weer zwanger was.

Zij vroeg zich af, of zij toch ditmaal niet beter aan haar leven een einde zou maken. Zij dacht er zeer kalm en zeer ernstig over na; zij onderzocht, beredeneerd, welk soort van einde het zekerst en het minst pijnlijk zou zijn, en wellicht zou zij haar plan ten uitvoer gebracht hebben, zonder een onverwachte gebeurtenis, die eensklaps een volkomen verandering en een tijdelijke verzachting in haar ellendig leven kwam brengen.