Het gezin Van Paemel
(1903)–Cyriel Buysse–
Auteursrecht onbekend
[pagina 31]
| |
Eerste Tooneel
Vader van Paemel, Moeder van Paemel, de Pastoor, Cordula, Romanie, Célestine.
Bij het opgaan van 't gordijn zitten, rechts, Vader en Moeder van Paemel, elk aan een zijde van den haard. Moeder van Paemel, een weinig van het vuur af, zit in een leunstoel, met kussens achter den rug. Links, op den voorgrond, zitten Célestine en Romanie kantwerk te maken. Door een deur rechts, achter den haard, komt de pastoor te voorschijn, gevolgd van Cordula, die terstond bedrijvig in de keuken heen en weer loopt.
V.v.P.
(met matte stem tot den pastoor).
Hawel, menier de paster, wa denkt er ou van? Hoe vindt g'hem?
De Pastoor
(neemt een stoel naast Moeder van Paemel. Célestine houdt op met speldewerken en kijkt en luistert vol belangstelling naar den pastoor. Romanie, het hoofd diep gebogen, werkt in stilte voort. Af en toe veegt zij stille tranen weg).
Da goa nog al. De pijn es toch verminderd. Ge moet kroaze hên, Van Poamel, en ouw vertreiwen stellen in ons Hiere.
V.v.P.
We zijn ongelukkige meinschen, menier de paster. Geleuf mij da w' ongelukkige meinschen zijn.
De Past.
Ons Hiere beproeft ou, Van Poamel, moar g'n meug nie wanhopen. Wie weet hoe of hij ou misschien loater zal beleunen.
V.v.P.
'k Ben zeven en tsjestig joar oud, menier de paster, en van mijn twoalfste joar af hê 'k zonder ophouên gewrocht. Es da nou de beleunijnge veur al mijnen oarbeid?
Telkens terwijl haar vader spreekt gaat Célestine stil weer aan 't werk. Zoodra de pastoor spreekt blijft zij aandachtig luisterend weer stil.
De past.
Ge moet geduld hên, Van Poamel. Gods wegen zijn ondeurdringboar. | |
[pagina 32]
| |
V.v.P.
We zijn oud en versleten, menier de paster, versleten van den oarbeid; mijn wijf es ziek en z'n zal meschien noeit mier genezen. In 't begin van ons houwelijk en euk loater as onz' kinders greut werden, hân we moed op ons leven, menier de paster. W' hoopten da w' hulp en steune zoên g'had hên van onz' kinders, en 'n beetse rust en welstand in onzen ouën dag. Hawel,... in ploatse van hulpe, rust en welstand, 'n hên nie anders as verdriet en ongeluk.
De past.
Ha moar Van Poamel, jongen, iedereen hè zijn diel van verdriet op de weireld. G'n meugt doar azeu nie altijd op peinzen.
V.v.P.
(zich animeerend).
Toet toet, menier de paster, 'k moe 'k doar zeker altijd op peinzen, want wulder hên mier as ons diel, wulder hên te veel verdriet op de weireld, en 't ienigste da mij somtijds nog 'n beetse treust, da es van d'r ne kier van te spreken.
De past.
Och!...
V.v.P.
K'n kàn da nie altijd onder mij houên, menier de paster, 'k zoe d'r van versmachten. As ik op al ons ongeluk beginne te peizen, as 'k beginne te peizen da mijnen ouwste zeun in 't kot zit veur te branden en te meurden, da mijne jongste zeune lijk ne laffe voagebond gevlucht es noar Amerika, en da mijnen twieden (met snikkende stem) den besten en den broafsten en den nistigste jongen van de weireld op stirve ligt van ziekte, zonder nog te spreken van al die ander ongelukken die op ons gevalle zijn,... dan moe 'k mij ne kier luchten, menier de paster, of 'k zoe d'r wa van krijgen, 'k zoe d'r zot van worden.
De past.
Joa zeker, 'k verstoa heul goed dat-e doar veel verdriet in hêt, Van Poamel. Moar g'hêt toch euk wel treust in ou leven; g'hêt toch ouw dochters, die goed en broave zijn.
V.v.P.
(verwonderd).
Mijn dochters, menier de paster?
De past.
Wel joa, ou dochters. (Wijst naar, Célestine) . Es ou ouwste dochter gien nistig, broaf, godvruchtig meisken? (Célestine valt zenuwachtig weer aan 't werk. De pastoor wijst naar Cordula) . Es ou twiede dochter nie fel en kroazig lijk 'n mannemeinsch? (Wijst naar Romanie) . Es ou jongste nie ierlijk en... (Romanie begint plotseling hevig te snikken) . Kijk kijk, wa schilt er dan?
| |
[pagina 33]
| |
M.v.P.
(zuchtend).
Ach!...
V.v.P.
Menier de paster?... (korte pauze) menier de paster, weet-e gij meschien niet wa veur n' greut ongeluk dat er nòg op ons gevallen es?
De past.
(verwonderd).
Wat veur 'n greut ongeluk dat er nòg op ulder gevallen es? bah nien ik!... Wa ès er op ulder nog gevallen?
Moeder van Paemel begint ook te weenen. Cordula loopt gejaagd heen en weer. Célestine werkt zonder opkijken door.
V.v.P.
Weet-e gij nie, menier de paster, da Romenie op 't kastiel was om doar heure stiel te lieren as bovemeissen en loater bij menier Maurice te goan dienen?
De past.
(kijkt naar Romanie die hevig blijft snikken).
't Es woar, 'k hè doar toch iets van g'heurd. En... es z'r wiggezonden.
V.v.P.
Joa z', menier de paster, z' es 'r wiggezonden.
De past.
Omdat...
V.v.P.
Menier de paster,... es 't serieus dat-e gij nog nie heure zeggen hêt, wat dat er gebeurd es?
De past.
'K geef ou mijn woord van iere.
V.v.P.
Hawel, menier de paster, Romanie es van 't kastiel wiggezonden omda z'n kind moe krijgen (toenemend gesnik van Romanie) ... van menier Maurice.
De past.
(hevig verbaasd).
O!... o!... o!... en hij stoat op 't peunt van te treiwen!
V.v.P.
(heftig).
Zij es 'r veuren wiggezonden, menier de paster, en wij moeten d'r veuren verhuizen.
De past.
Joa moar, joa moar, joa moar, es da allemoal wel woar? Menier den baron es toch ne godvruchtige, christelijke meinsch, en menier Maurice hè toch altijd, veur zeuverre da 'k wete, 'n goe gedrag g'had.
Cord.
'n Goe gedrag! Sloeber en smeirlap geleupen mee slecht vreiwevolk uit de stad, dà hêt hij heul z'n leven gedoan! En nou dat hij...
De past.
(haar onderbrekend).
Joa moar hij stoat op treiwen, jonge dochter, hij stoat op treiwen!
Cord.
(vinnig).
Hawel joa, 't es dà percies! Vroeger liep hij bij 't slecht vreiwevolk in de stad, moar nou dat hij ging treiwen moest hij hem stil houên, e-woar? (Wijst naar Romanie) . En doarom hêt hij da onneuzel schoap gepakt, de smeirlap!
| |
[pagina 34]
| |
V.v.P.
Azeu es 't. Moar 't 'n es niettemin euk woar da...
De past.
Joa moar joa moar, jonge dochter, en Van Poamel, weet-e gulder wel dat dat 'n heul irge beschuldegijng es! 'K stoa d'r compleet van te beven van de schrik.
Cord.
(tot den pastoor).
Vroag het an Romanie zelve as ge mij nie 'n geleuft. 'K weinsche dat 't leugens woaren 't gien da 'k hier zegge.
De past.
't Es wried! 't es wried! (Tot Romanie) . Moar, jonge dochter, hêt-e gij toch nie gepeisd dat-e gij doar zonde en kwoad mee deed! Peis tocht ne kier hoe schrikkelijk dat da es: ou bezig hoûen mee ne jongeling die op 't punt stoat van te treiwen!
Cél.
O! da es toch 'n schande, e-woar? menier de paster! Es da toch 'n schande! (Zij huilt) .
Rom.
(insgelijks huilend).
K'n wist ik niet wat dat-ie hij wilde doen, menier de paster. Hij hè mij schouw gemoakt, hij hê mij verdriegd da voader zou moeten verhuizen as 'k zijn goeste nie 'n dee.
Cord.
(tot den pastoor).
Joa moar, z'hên al mier gedoan, de smeirlappen. As 't spel zeuverre was dat 't uit moest komen, hèt de snotneus heur honder fran wille geên om 't op ienen van de knechten te willen steken, en de ouwe vuilkonte van 'n baronesse hêt 'r in mee gedoan. Z'hên den toafelknecht uitgekocht om hem mee onz' Romanie te doen treiwen, en as Romanie gezeid hêt da ze nog liever zoe gestorve zijn dan dat te doen, hên z'heur zonder ne cens mee pak en zak op stroate gesmeten. En de toafelknecht, die da nie schelen 'n kan, van de moment dat hij moar de cenzen hêt, leupt nou overal in d'hirbirgen van 't dorp vertellen dat da kind van hèm zal zijn. Smeirlappen! zeg ik. Smeirlappen! (Balt de vuist) . O! da 'k ik 'n mannemeinsch woare!
V.v.P.
Ge zie gij wel, e-woar? menier de paster, da 'k ik mij zeudoanig van mijn dochters nie te beloven 'n hê, nie mier as van mijn zeuns. 't Kastiel hè, op alle menieren, schandelijk mee ons gehandeld, da es zeker, (wijst naar Romanie) moar zij 'n hè euk nie gedeugen, ze was oud en greut genoeg om heur nie mier te loaten bedriegen.
M.v.P.
Ach moar, voader, 't was toch nog zulk 'n onneuzel schoap as ze noar 't kastiel vertrokken es. | |
[pagina 35]
| |
V.v.P.
Tut, tut, tut, al wa konten, Mij'n zillen ze gien jong moaken, want 'k hè 'n stiersgat, en al 't mannevolk es precies gelijk: d'r en es gien ienen die 't zal loate liggen as hij de keur hêt, moar 'n vreiwemensch moe oppassen. Z'n hê moar ien ploatseken op heur lijf woar da z'heur kéunen bedriegen, en doarom 'n mag ze 't nie loate pakken. Z' hê percies wat da ze verdient, en dat 't nie 'n woare da 'k mijn zieke vreiwe gien altroassieGa naar voetnoot(1) 'n wil aandoen, 'k smiet heur euk op stroate, percies lijk of z' op stroate gevlogen es uit 't kastiel, percies lijk of ik mijnen ouwste zeun op stroate geschupt hè omdat hij nie 'n wilde deugen (geeft een vuistslag op de tafel) en lijk of ik, nondedzju! doen zal 't es gelijk mee dewelke van mijn jongens die ulder nie 'n wille voegen.
Cord.
(tot Van Paemel).
Ha ge zoedt gij euk ne sloeber zijn, da ge da moest doen.
M.v.P.
(anstig).
Cordule!... Cordule!...
V.v.P.
(tot Cordula).
Houdt ouën bek, gij. En as 't ou hier nie an 'n stoat (wijst naar de deur) aldoar keunt-e buiten, zie, zeu wel as d'andere.
M.v.P.
(smeekend)
Ha moar voader toch...
Cord.
(boos).
Ah! c'est ça! Nou da ge toch moet verhuizen keunt-e mij missen, e-woar? Ge zoedt wel anders klappen dan g'hier op ouw hof mocht blijven.
V.v.P.
(dreigend half opstaande, met een vuistslag op de tafel).
Ouw smoel houën, zeg ik. G'n hêt hier niets te zeggen, gij, niets, nie mier of 'n ander. Hé-je gewirkt, 'k hé d'r ou veuren onderhouën. En bovendien, k'n wille nondedzju! deur mijn jongens nie geduuveld worden! (Cordula beleedigd af, in de ziekenkamer, rechts) .
Cél.
(nijdig).
Ha moar, voader, 'n vloekt toch azeu niet in de presensie van menier de paster.
V.v.P.
(woedend, tot Célestine).
Watte! gij verdomde kwezel! Zoedt-e gij mij euk al durve wetten stellen! Goa gij, nondedzju! noar 't kleuster en wor nonne, as ge te leeg zijt om hier t' helpe wirken.
M.v.P.
O voader! voader!...
De past.
(Gezagvoerend opstaande).
Van Poamel, 'k verbie ou | |
[pagina 36]
| |
in mijn tegenwoordigheid God's noame te lasteren. Ge meug peizen en zeggen wat da ge wilt, moar g'n meug nie vloeken.
V.v.P.
(kalmer).
Pardon, menier de paster. 't Es woar 'k hê mij te verre loate goan, moar as ne meinsch azeu op alle menieren getormenteerd wordt, g'n weet op 'n einde nie mier wat da ge nie 'n zoedt doen.
De past.
(gaat weer zitten).
Ge moet kalm zijn, Van Poamel. 'K zal ou helpen, en trachten goed te moaken 't gien da k' kan. 'K zal trachten te moaken da Romanie ne goên dienst krijgt as memmeGa naar voetnoot(1), en 'k zal den baron goan spreken en zurgen da ge nie 'n moet verhuizen.
V.v.P.
't Es al te loate, menier de paster. Mijn hofsteê es onder mijn gat verpacht aan den ouwste zeune van sloeber Landuijt, die d'r al joaren lang op loerde. Da es mijn beleunijnge om hier drei en dertig joar lang lijk 'n bieste te wirken en alle joaren mee Kerstdag getreiwe mijne pacht te betoalen.
De past.
't Es spijtig... 't es spijtig,... moar d'r zijn nog ander en meschien beter hofstêes te vinden as de deze. 'K zal moaken da g'n geschikte doenijnge vindt.
V.v.P.
G'n moet ou doar gien moeite veure geën, menier de paster, want 'k 'n hê toch gien geld mier om op 'n ander hofstêe te komen. 'K ben gereineweerd, menier de paster, zeu plat as 'n luis gereineweerd.
De past.
(ongeloovig)
Och? och!... Azeu ne fellen, nistigen boer lijk of ge gij zijt! Dat 'n es nie meugelijk!
P.v.P.
Zeu plat of 'n luis, menier de paster, ge meug mij woar geleuven. Menier den b'ron es rijke geworden mee mijnen oarbeid, moar ik ben deur mijnen oarbeid gereineweerd.
De past.
(tot moeder Van Paemel).
Hij overdrijft wel 'n beetsen, es 't nie woar, moederken?
M.v.P.
Bah! hij 'n doet, menier de paster. We 'n hên wulder niets mier.
V.v.P.
(tot den pastoor).
Zoek gij mij 'n goeje kurtweunsteGa naar voetnoot(2), menier de paster, as ge nog iets veur mij wilt doen. Da es 't ienigste woar da 'k ik nog op kan komen.
M.v.P.
Ik zoe noar Amerika willen goan, menier de paster. | |
[pagina 37]
| |
De past.
(verbaasd).
Noar Amerika, nog al?
M.v.P.
O joa, 'k zoe d'r toch zeu geiren noar toe goan. Hier 'n hên we toch nie anders mier as ongeluk te wachten. Da 'k genezen woar en da Van Poamel wilde 'k zou d'r tòch zeu geiren noartoe goan.
De past.
Ha moar wa zoe-je gij doar op ouën ouderdom goan doen, moeder Van Poamel?
M.v.P.
'K zoe bij Kamiel goan. Hij es er toch zeu kontent en hij vroagt standvastig of da we wille komen. (Haalt met bevende hand een brief uit haar zak en geeft hem aan den pastoor) . Kijk, leest da ne kier, 'k hê van doag al weere ne brief van hem ontvangen. Hij 'n vergeet ons niet; 't es toch zulk nen broave jongen.
V.v.P.
Zeg liever: ‘'t was nen broaven jongen...’ Want ik 'n hiete da gien broave jongens mier die uldere post bij den troep deserteeren. 'K hiete dâ lafoars: (met een snik in de stem) . Désiré,... dâ es nen broave jongen. Dat hij moar 'n kon genezen, 'k zoe mij meschien in al ons ander ongeluk nog keunen treusten. (Weent) . Moar, ge zilt zien, hij 'n zàl nie mier genezen. Hij trekt hem ons ongeluk al te veel te stijf an. Hij 'n zeg nie veele, die jongen, moar 't eet hem op van binnen, 'k wete datte. Sedert dat hij g'heurd hêt da we moete verhuizen, 'n hêt hij gien gezond' ure mier g'had. (Weent) .
De past.
Hêt kroaze, Van Poamel, en ons Hiere zal hem over ou wel ontfirmen, es 't nou niet, dan loater. (Leest in den brief) . Joa, joa, Kamiel es doar kontent, da zie-ie. Hij es doar bij zijn onkel Justien, e-woar?
M.v.P.
Joa hij... Lees moar luie, menier de paster, da 'k het euk nog ne kier heure. 't Es euk nog mijnen ienigen treust in al ons ongeluk.
De past.
(zet zijn bril op).
Loat e-kier zien dan. (Leest) .
Rock Island, Illinois, den 2den October 180... Beminde vader en moeder en broeders en zusters,
Ik neem de pen in de hand om u te laten weten den staat van mijn gezondheid en verhoop van u hetzelfde. Ik peins nog wel dikwijls op Belzeland, en sitoe op u allen, beminde ouders en broeders en zusters, en ook wel op de vrienden en de kennissen | |
[pagina 38]
| |
van 't dorp, maar alles is hier toch zoo heel anders en de boeren en de werkmenschen zijn hier rijke menschen in vergelijking met wat ze in Belzeland zijn. Nonkel Justien is hier ne rijken boerenheere geworden en hij en kan haast geen Vlaamsch meer klappen en verstaat er hem niet aan dat gij allen al lang naar Amerika nog niet gekomen zijt. Hij zegt dat hij nog altijd gereed is om uwe reize te betalen als gij wilt overkomen en dat gij hier in min dan vijf jaar rijker zoudt zijn als dat gij oeit in Belzeland geweest hebt. Als ge toch peist, lieve ouders, en broeders en zusters, dat de werkmeinschen hier drei keers per dag vleesch en visch en eiers eten, en alle dagen een stuk taart bij hun noenmaal zoo goed als bij ons op de kermissen. Het eenigste wat ik hier nog al lastig vindt dat is in den zomer de groote warmte en de meuzietsGa naar voetnoot(1). Zij zijn maar den helft zoo groot als bij ons en gij en hoort ze noeit ronken, maar zij kunnen stekken dat gij er dagen lang weffels van op uw vel draagt. Maar dat is toch geen reden om naar Amerika niet te komen, aangezien het anders toch zoo goed is. Peis ne keer, vader, dat nonkel Justien een rijpaard heeft, alleen voor zijn plezier. En hier en is dat ook niet gelijk in Belzeland waar eenen boer of arme werkmensch zou beschaamd zijn van in eenen café te komen. Iedereen, arm of rijk, komt hier in de schoonste hotels en cafés, en wordt voor zijn geld zoo goed bediend alsof hij eenen prinse was. Dat kunt gij in Belzeland niet begrijpen, niet waar, en vader zou toch in geenen café een druppel durven drinken, waar meneer den baron of meneer Maurice ook zitten. Het spijt mij niet, lieve ouders, dat ik naar hier gekomen ben en dat ik op de arme werkmenschen niet geschoten heb. Al die dat hier weten zeggen dat ik wel gedaan heb met op de werkmeinschen niet te schieten, en dat het...
V.v.P.
Zeggen ze niet dat hij euk wel gedoan hêt, mee van den troep wig te leupen?
De past.
Ala toe toe, Van Poamel, g'n meug zeu hoatdragend nie zijn. Ge moet keune vergeten en vergeven.
V.v.P.
Vergeten niet, menier de paster. Zulke schande 'n vergeet ik noeit.
De past.
Joa ge doet. (Van Paemel schudt krachtig het hoofd) .
| |
[pagina 39]
| |
Wach ne kier, woar woaren we dan?... Ah.... (Leest) en dat het een groote schande zou zijn van op mijne broeders te schieten. Nu mag ik als deserteur in het land niet meer komen, dat is wel waar, maar dat zou mij toch niet spijten als ik u allen maar van tijd tot tijd eens konde zien. Maar ik verdien hier nu al zestien dollars in de week; peis toch dat is meer dan tachentig franken en de volgende maand word ik nog verhoogd, en ik hoop dat ik later ook met naarstig te werken rijk zal worden gelijk nonkel Justien, en als er dan eens eenen prinse of eene prinsesse trouwt in Belzeland krijgen de deserteurs gratie en mag ik in 't land terug komen, te meer dat ik altijd goeden dienst gedaan heb in het leger en nooit gestraft heb geweest, en toch maar drei maanden meer te dienen had als die ongelukkige troebels uitgebroken zijn. Het spijt mij zeer stijf dat Eduard nu in 't kot moet zitten maar ik heb eenen brief van hem ontvangen dat hij toch gezond is ondanks de slechte kost die hij moet eten, en ik heb hem weer geschreven dat hij sitoe naar Amerika moet komen als hij losgelaten wordt, want dat hij hier vrij en gelukkig zal zijn met zijne vrouw en zijne kinderen, en dat er hier voor hem in zijn stiel toch zulk een schoone daghuur te verdienen is.
V.v.P.
(spottend).
Heu!... hij zal d'r wel gekomen zijn peis ik. ne rasphuisveugel!Ga naar voetnoot(1) Moar 't es woar, 't zit er ginder vol van.
De past.
Joa, moar, hij kan hem toch beteren, van Poamel.
V.v.P.
O joa joa hij, 'k peis 't euk. W' hên d'r hier stoalkes van gezien.
De past.
Enfin,... laat ons e-kier veurt lezen. (Leest) . Ik vraag u nog eens vergiffenis, beminde ouders, voor het verdriet dat ik u aangedaan hebt, maar als gij naar hier wildet komen zoudt gij toch oprecht zoo gelukkig zijn en zien dat ik gelijk had van te handelen zooals ik deed.
V.v.P.
Ha! nondedzju!...
De past.
Hiermede sluit ik mijnen brief en verwacht spoedig nieuws van u allen. Uwen verkleefden zoon en broeder, Kamiel Van Paemel. | |
[pagina 40]
| |
P.S. Laat mij ook weten hoe Romanie het stelt op het kasteel.
(Wanhopige beweging van Vader van Paemel. Heviger geween van Romanie) en of zij al in haren nieuwen dienst is. Weet gij wat een goed meissen hier verdient in Amerika!... Van de twintig tot de dertig dollars in de maand, dat is van de honderd tot honderd vijftig franken in de maand, en zij een heeft bijkans niets te doen, en moet geen schoenen kuischen en heeft eenen salon met eene piano waar zij alle avonden hare vrienden en vriendinnen mag ontvangen. Ja, lieve ouders en zusters, en broeder, gij zoudt aardig opkijken als gij hier de zoons en de dochters van nonkel Justien moest zien. Den oudsten zoon schrijft op een kantoor waar hij honderd dollars, dat is meer dan vijfhonderd franken in de maand verdient en hij is schooner gekleed dan mijnheer Maurice van 't kasteel, en zijn dochters zijn zoo schoon gekleed als de baronesse en de eene speelt op de piano en de andere op de viool.
Veel komplimenten aan Karel Van Hecke, aan Leo Walgraeve en de andere vrienden uit het dorp en zegt hun dat zij maar spoedig naar Amerika moeten komen en dat zij hier buufstukken zullen eten in plaats van kernemelkpap. En doet ook vooral mijn komplimenten aan Masco, aan wie ik grootendeels mijn geluk te danken heb. Ik heb hem zelf al geschreven maar ik weet dat hij niet geleerd is en daarom heeft hij mij geen antwoord kunnen zenden. Hij is toch eenen braven, goedhartigen jongen al is hij zulk eenen grooten pensejager, en als hij hier in Amerika was zou hij niet meer moeten pensejagen om hem te amuseeren, want er is hier wild in overvloed en iedereen mag gaan schieten die er goeste naar heeft. Ik zou kontent zijn als hij met Cordula wilde trouwen en ook naar hier komen, en eerlijk met werken zijn brood verdienen.
M.v.P.
(ontroerd).
Hawel, menier de Paster, es da nou toch giene scheunen brief?
De Past.
Joa 't zulle, da es zeker ne scheunen brief, en 'k verstoa da ge zoedt goest hên om doar euk noartoe te goan. (Tot vader Van Paemel) Gij niet Van Poamel?
V.v.P.
(somber; schudt traag het hoofd)
Nie,... ik niet, menier de paster. Ik blijve woar da 'k ben.
De past.
Hm!... 't es het nog al 'n dijngen euk,... zeu verre. | |
[pagina 41]
| |
(Kijkt even om naar de deur der ziekenkamer alwaar Cordula verdwenen is. Tot vader en moeder Van Paemel, met gedempte stem) . Moar Cordula, die moest er noartoe goan.
V.v.P.
Veur mij 'n moe z't nie loaten, menier de paster; ze mag goan as ze wilt, want t'n es nie mier levelijk mee da jong, t'n es doar gien huis mier mee t' houên.
De past.
(als boven).
Kamiel es ne wijze jongen, al hêt hij ongelijk g'had mee wig te leupen van den troep. Heur vrijoage mee die Masco 'n zilt-e gij toch nie keunen tegenhouên, en 't beste woare dat er hij moar mee 'n treiwde en mee heur noar Amerika ging. Hij zoe d'r meschien broave worden.
V.v.P.
Joa Joa, 't es goed, menier de paster, hij mag z' hên, van morgen af as hij wilt. 'K hê d'r iest heul straf tegen geweest, omdat 'n ne leegganger en ne pensejoager es, en da 'k gien leeggangers in mijn eugen 'n kan zien, moar weet-e wat dat er van es, menier de paster, (lacht nijdig) sedert dat hij weet da we gereineweerd zijn 'n komt hij nie mier af, zeu slim es hij.
M.v.P.
Ha joa moar, voader, ge weet toch wel da g'hem zelf an de deure gezet hêt, en da g'hem verbôon hêt van hier nog in huis te komen.
Terwijl moeder Van Paemel spreekt, gaat de deur links langzaam open en Masco steekt met aarzeling het hoofd naar binnen.
De past.
(verrast),
Kijk kijk, doar es hij!
V.v.P.
(spottend).
Ha!... da es de moeite weird! Hij hê zeker aan de deure stoan hurken.Ga naar voetnoot(1) | |
Tweede Tooneel
De vorigen, Masco.
Masco.
(Links op met aarzeling).
Es 'r gien belet? Elk ne goên dag. Mag ik binne komen, of...
V.v.P.
Joa joa g', kom moar binnen; g'n moet ou nie mier geneeren.
Masco.
(onthust).
Ala, zeuveel te beter. Moar... (zwijgt) .
V.v.P.
Hawèl, wa moet g' hên! W' hurken.
Masco.
(Wantrouwig).
Gulder doe oardig, 't denkt mij. Wa... wa schilt er dan? | |
[pagina 42]
| |
V.v.P.
Niets,... d'r 'n schilt niets. We zijn kontent da w' ou weere zien en we zitten te wachten noar 't giene dat ge goat zeggen... Woar veuren es 't da ge komt?
Masco.
'K kwam ik ne kier vroagen hoe dat 't goat mee Désiré.
V.v.P.
(Somber).
Stillekes.
Masco
(Haalt een patrijs van onder zijn buis).
En 'k hê hem iets megebrocht,... da veugelken. Hij zal da meschien geiren eten.
V.v.P.
(kijkt strak naar de patrijs. Spotlachend).
Haha!... 'n patrijsse. Iene van den baron, hê! Alo, 't es goed, leg ze doar moar, 't zal ze wel iemand opeten. Nou 'n moên w' ons nie mier geneeren.
De past.
(gejaagd tot Masco die de patrijs wil op tafel leggen).
Nie nie,... 'n teug ze mij niet, leg z'elders. 'K'n wille da nie zien,... 'k 'n wille da nie weten.
V.v.P.
(tot Masco).
Smijt z'in 't achterhuis, (Masco gooit de patrijs in 't achterhuis) en zet ou moar watte. (Masco gaat zitten. Korte stilte) . Hawel, es 't al da ge te zeggen hêt!
Masco
(gegeneerd).
Al!... al en nie al.
V.v.P.
Hawel,... wa es 't ander!
Masco
(plotseling moedig).
't Andere!... Of da 'k mee Kerdula mag treiwen, da es 't andere.
V.v.P.
Joa g'... (stil gelach van den pastoor) .
Masco.
Joa moar...
V.v.P.
Joa g' zeg ik ou. Es 't nou nòg nie wel!
Masco.
Joa joa 't,... moar hoe komt dat da g'azeu al mee ne kier...
V.v.P.
Wa kan ik nog mier zeggen of joa? Zoedt-e liever hên da 'k nien zegge?
Masco.
Nie nien ik, moar...
V.v.P.
Watte?
Masco.
O gie verdome, ge zit mij te couilleneeren.
V.v.P.
'T'n es gien gedacht van.
De past.
't Es de zuivere woarheid, Masco. We woaren precies bezig mee van ou te spreken as ge binnen gekomen zijt, en Van Poamel zei da g'hier weere mocht komen as 't was om mee zijn dochter te treiwen.
M.v.P.
't Es de woarheid. | |
[pagina 43]
| |
Masco.
(vroolijk opgewekt).
En woar zijn! Ala! zeuveel te beter! Woar es ze?
De past.
Z'es doar in de koamer, bij Désiré. Moar zeg ne kier, Masco, wa goat-e gij doen om van te leven, as ge treiwt.
Masco.
Wa da 'k goa doen om van te leven, menier de pastor... lijk of ik altijd gedoan hê.
De past.
Pensejoagen dan?
Masco.
(spotlachend).
O! pensejoagen!... De meinschen mienen datte,... omdat er nou en da ne kier ne hoas of 'n patrijs im mijn huis komt.
De past.
Woarom 'n wirkt-e toch nie, Masco? Woarom 'n goa-je mee Cordula noar Amerika niet, bij Kamiel, die doar toch zeu kontent en zeu gelukkig es?
M.v.P.
O joa, doet datte!... Dat Désiré genezen woare, en da 'k kon goan en dan Van Poamel wilde, 'k'n zoe hier nie lang blijven.
Masco.
'K zal ik meschien wel goan; 'k'n weet da nog niet, we zillen effen aan zien. (Geheimzinnig) Moar 'k hê hier iets nog iets anders te doen. 'K moe hier iets nog iets vereffenen.
De past.
(nieuwsgierig)
Joa!... watte?
Masco.
Da es mijn affeiren, menier de paster. Ge zilt doar meschien loater wel van heuren. | |
Derde Tooneel
De vorigen, Cordula.
Cord.
(komt hastig uit de ziekenkamer geloopen).
Voader!... (Tot Masco dien zij plotseling ontwaart) . Och Hiere,... zij je gij doar euk! (Weer tot van Paemel) . Voader, Désiré zoe geiren hên da ge ne kier bij hem komt. Hij moe ou sitoe iets zeggen. (Vader van Paemel staat op) .
M.v.P.
Hij 'n es toch nie slechter, zeker?
Cord.
Bah nien hij... 'k'n weet niet,... hij 'n doet toch moar oardig. Hij wilde malgré hên dat-e gij euk bij hem kwam, moeder.
M.v.P.
(klagend)
Och hier!... en 'k zit ik hier, e-woar? 'K'n kan ik nie mier goan.
Dés.
(achter 't scherm, met een luiden kreet).
Voader! Moeder!...
M.v.P.
Och Hier! och Hiere!...
Allen vliegen op naar de deur, rechts.
|
|