|
| |
| |
| |
IV. Bedryf.
Eerste Tooneel.
Bazore, Sicheus, Nicogenes.
't IS zeeker, dat de liefde Astrate heeft doen spreeken;
Onze aenslag is ontdekt, hoe loos zy was besteeken:
Men diende met dit stuk op 't spoedigst voort te gaen;
Want stellen wy het uit, zo is 't met ons gedaen.
Nu is de macht verdeelt van 't huis der dwingelanden,
Dies geevenze ons van zelf de zeege in onze handen.
De tweedracht is by haer, de Prins in hechtenis;
En, trachtende na 't geen by ons beslooten is,
Zal al zijn aenhang, op de Koningin gebeeten,
Uitspouwen haere spijt, van razerny bezeeten:
Agenors Lijfwacht is gewonnen, en met een
Ons vrienden zijn gereedt, men wacht na ons alleen.
Gaet heen, en voert haer aen om 't wettig bloedt te wreeken,
Ik zal straks by u zijn; maer moet mijn zoon eerst spreeken.
Hy heeft hier veel gezag; zijn naem alleen heeft kracht;
Om hem te winnen, ga 'k gebruiken al mijn macht.
Maer wijl de vrienden, om onze aenslag te betrachten,
Al vaerdig zijn, begin vast zonder my te wachten;
Ons welvaert maent ons hier gezwindt mêe voort te gaen,
En dat zo daedelijk: gy hebt ons maer te toonen
Hem, die wy heeden door onze aenslag moeten kroonen;
Verberg den Vorst niet meêr, en helpt ons uit de pijn;
Laet ons den Koning zien, wy zullen stouter zijn.
| |
| |
Gy zult hem hebben tot getuige van uw werken,
Ik hoop in 't kort met hem uw benden te versterken;
Opdat hy neevens u zijn zaeke gade sla....
Maer 'k zie daer mijnen zoon, ik volg u daed'lik na.
| |
II. Tooneel.
Astrate. Sicheus.
BEklaeg u nergens van, wilt wel gemoedigt weezen,
Gy hebt voor u, noch voor uw vrienden niets te vreezen.
Hebt gy ons niet ondekt, zo kan men niets vermoên.
'k Heb 't al ontdekt, maer 'k heb 't weêr al vergeeven doen.
De Koningin heeft zelf uw stoutheidt vry gegeeven,
En u, en al die daer aen schuldig zijn, het leeven;
Maer al haer strengigheidt bepaeldt zich met de doodt
Van hem, die oorzaek is, waerom gy dit besloot.
Hoe, zou zy noch voldoen deeze onrechte offerhande?
Laet dees, zo 't zijn kan, noch de Koningin in handen;
Het zal de laetste zijn; de rust van deezen staet
Hangt zelf daer aen, die nu met oproer zwanger gaet.
Hoe, zou ik om mijn lijf mijn Koning overgeeven?
Neen, wijst hem maer, ik zelf, ik zelf zal hem het leeven
Beneemen; wacht van my niet schandeliks; dees handt,
Mijn Heer, zal voor de vuist hem helpen aen een kant.
Ik zal niet doen, als hy, die bloode, die zich 't vergen
Van uwe hulp niet schaemt, terwijl hy zich gaet bergen.
Hy koom slechts voor den dag, en laet zijn eigen kracht
| |
| |
Ophouden teegen my, het recht van zijn geslacht.
Hy vindt in 't wreeken, en ik in het minnen wetten;
Hy komt mijn liefde, en ik kom zijne wraek beletten.
Hy raekt noit aen zijn wraek, 't en zy zijn arm my straf;
En zonder zijn verderf leidt mijne min in 't graf.
Verdraeg dan weêr, dat wy, verscheidentlik verbolgen,
Dees strijdt gaen effenen, en onze tochten volgen;
Dat een van beiden aen den andren roof den dag,
En toon wie meest van tweên de liefde of wraek vermag.
Wel, nu gy van de deugdt zo weinig toch wilt houwen,
En met de Koningin, ook haere misdaên trouwen;
En 's Konings overschot doen daelen in het graf,
'k Zal uw nieusgierigheidt voldoen, maer tot uw straf.
Die vyandt, Heer, is die zo schrikkelik te vreezen?
Ja, ik verzeeker u, hoe dapper gy moogt weezen,
Hoe zeer gy de Bazuin vermoeidt hebt van de Faem,
Dat gy zult sidderen op 't hooren van zijn naem.
Dit dreigen dient maer om my meerder lust te geeven.
Ei! noem hem slechts, mijn Heer, al koste 't my het leeven.
Zie, wat de Koning, eêr Elize hem liet doôn,
My naliet weegens 't lot van zijnen jongsten zoon;
En ken den vyandt, die gedwongen is te geeven
Het bloedt der Koninginne aen die hem gaf het leeven.
leest in een Tafelboekje, dat Sichëus hem geeft.
De jongste van mijn drie beminde Zoonen
Is voor den vandt vry, die my zo schelmsch dorst hoonen;
En zo de tijdt van zijne ontdekking eens genaekt,
Dat hy mijn sterven wreekt, of mijne banden slaekt,
Sichëus heb ik hem ten vader nagelaeten,
Slechts in den schijn; maer 't is mijn zoon, Astrate.
| |
| |
spreekt voort, het Tafelboekje wegwerpende,
Ach! deeze slag voert my op d'oever van de doodt!
Zou ik van 't bloedt zijn, dat de Koningin vergoot?
En moet ik zelf, verplicht door al te strenge wetten,
Op zulk een lieven borst mijn wreede deegen zetten?
Moet ik haer vyandt, tot mijn herte leedt en pijn,
In weêrwil van my zelf, en mijne liefde zijn.
't Is meêr, als al te waer, gy hebt het zelf geleezen.
Kan ik 't gelooven, schoon het noch zo waer mag weezen?
'k Bewijst u met het geen des Konings handt verklaert,
En dit is meêr als al te wel geloovens waerdt.
Wanneer de Vader van Elize, zonder reeden,
Uw Vader kluist'ren deede, en in zijn plaets quam treeden,
Verloor ik juist mijn zoon, wiens doodt ik tot behoudt
Uws leevens dienen dêe; want gy zijnde eeven oudt
Als hy, Heer, kon ik 't licht uitwerken na behoorte,
En onder zijnen naem verbergen uw geboorte.
Waerom 't geheim niet voor altijdt verborgen? Goôn!
Moest gy dan, wreede, indien ik ben des Konings zoon,
Zo lang met dees gehaete en doodtsche boodschap wachte,
Tot dat my d'arm beviel, die mijnen Vader slachte?
En moest gy tot behoudt mijn leevens (bittre spijt!)
Niet eerder oop'ning doen, of zwijgen voor altijdt?
Mijn Heer, eêr dat ik u dien hoon dorst kenbaer maeken,
Moest ik u, dacht my, eerst verzeek'ren van de wraeke;
En 'k heb niet kunnen uw rampzael'ge min voorzien,
Die my tot heeden was onmoog'lik te verspiên.
Maer, zo ik dael van 't bloedt door haer bevel vergooten,
Hoe kost gy lijden, toen haer sterfdag was beslooten
Door 't Sirisch volk, dat ik aen haere zijde was,
| |
| |
Zelfs teegens die voor my zich stelde in 't harrenas?
De haet der Sirïers, ons eeuwen lang gebleeken,
Zocht in het minste niet uw's Vaders bloedt te wreeken;
Der dwingelanden doodt, en straf daer toe bereidt,
Was maer een schoone glimp voor haer staetzuchtigheidt:
Zy vlamden op het rijk, het welk gy moet regeeren;
En zo gy teegens haer het niet hadt kunnen weeren,
Zo hadden wy gerukt de staf, met minder kans,
Uit hunne handt, als uit de vuist des dwingelands.
De wraek uws Vaders was hem door zijn zoon beschooren.
'k Heb die voor u bewaert: en d'uur is nu gebooren;
En schoon 't bemindt ontwerp uw hert verflaeuwen doe,
Hef uwen arm om hoog, en sluit uw oogen toe;
Vlieg zonder om te zien, daer eer en plicht u wenken.
O Gôon! ô wreede plicht! kan ik daer aen gedenken,
't En zy ik trille en beeve. Ik weet niet waer ik ben.
Maer is' er niets, dat my hier van verlossen ken?
Hoe maekt gy zo veel werks te brengen om het leeven,
Die met uws Vaders bloedt u zelf heeft voorgeschreeven
De lessen van uw plicht, en deed uw broeders dôon?
Sichëus, welk een ramp! ach, was ik noch uw zoon!
Gy zijt des Konings zoon, ik heb 't u klaer beweezen.
Om aller Gôon wil, blijf mijn vader, als voor deezen.
Ik schrik voor zulk een eer,
En hou noch duizendtmael van mijne dwaling meêr.
Laet my my zelve die gevaerlike eer berooven,
Laet, zo het weezen kan, my niets daer van gelooven,
| |
| |
De klaerheidt bannen, die voor my afgrijss'lik is,
En houden van mijn lot de lieve duisternis.
Neen, toon u heldenmoedt, mijn Prins, om t' overwinnen
Het schadelik geweldt van ongeoorloft minnen.
Dees liefde, die u noopt tot alle onreedlikheidt,
Uw deugdt verbastert, en met een uw plicht verleidt;
Dees liefde, die u doet uw eigen zelfs verraeden,
En die u dwingt de handt te minnen, die zich baedde
In 's Konings bloedt, moet zelf zijn d'eerste dwingelandt,
Die gy tot 's vaders zoen moet helpen aen een kant.
Herstel uw glorie, Vorst, en vlieg, daer u komt roepen
Het brandende ongedult van uw getrouwe troepen;
Volg van uw noodtlot d'onherroepelike wet;
Toon u een waerdig kindt van 't Koninklike bedt.
Zou 't onbehoorlik vuur der liefde u doen verlaeten...
Denk, wie gy zijt, Astrate.
Helaes! wie dat ik ben; door dit bemindt gezicht
Kan ik niet anders zijn, als Minnaer; en mijn plicht
Vergeet ik door het zien van al mijn welbehaegen.
'k Ga dan, uws ondanks, zorg voor uwe welvaert draegen.
| |
III. Tooneel.
Elize, Astrate, Corisbe.
WEl, is mijn vyandt u bekendt; en is 'er niet,
Het geen my troosten kan in mijn bedrukt verdriet?
Zal hy mijn Scepter, en mijn leeven....
| |
| |
Ik vinde u gansch onstelt; wie maekt u deeze rouwe?
Is al uw zorg vergeefs, die gy hebt aengewendt?
Uw vyandt is my niet, als al te wel bekendt.
Astrate, 't kan my in dees staet licht weinig baeten,
Of ik hem ken of niet: het volk is uitgelaeten;
Zy rotten vast te zaem ten dienste van de Vorst;
Een drommel yz're liên voegt hunne staele borst
By 't opgerokkent graeuw, dat blindelings gedreeven,
Tot zoen van 't wettig bloedt, staet na mijn kroon en leeven.
Ik zag in deezen storm mijn vrienden zelf gevat
Van schrik en angst, daer op ik 't meest te hoopen hadt.
't Schijnt me alles doodelik, elk een heeft my verlaeten;
Of hoop ik noch op iet, dat is op u, Astrate;
Mijn vyandt, zonder u, verstoot my van den Troon.
Mevrouw, vrees gy niet, hy moet vreezen; dank de Goôn.
De staet, daer in mijn min hem heeft gebraght voor deezen,
Laet hem voortaen niet toe u schaedelik te weezen.
Astrate, kunt gy my beschutten voor zijn kracht?
Ik kan noch meêr, ik kan hem leev'ren in uw macht.
My leev'ren, goede Goôn! kan 't zijn, dat mijn verlangen
Zou van zo lief een handt zo lief een gift ontfangen?
En zal ik end'lik in mijn macht zien, en geweldt,
Mijn grootste vyandt, door mijn grootste vriendt gestelt?
Ay haast u, hou 't geheim niet langer opgeslooten,
En noem 't gevaerlik bloedt, dat noch moet zijn vergooten.
Men neem het leeven, die 't ons anders neemen zou.
Wel aen, wel aen, 'k zal u gehoorzaem zijn, Mevrouw,
En u van 't bloedt, het geen zo doodlik u komt hoonen
| |
| |
't Ellendig overschot zo daedelik vertoonen.
De jongste zoon des Vorsts, die gy benaemt het licht;
Die zoon, door schuldigheidt tot uw verderf verplicht;
Dit offer, dat u strekt een nieuwe leevensader;
Die arme wreeker van een deerelijken Vader,
Van een verdelgde stang, en ingenomen staet;
Kortom, die Vyandt zo gevreest, en zo gehaet,
Die gy met alle kracht zo zocht in 't graf te delven,
(Wie hadt het oit gedacht?) Mevrouw, die ben ik zelve.
My zelfs te vleyen, en te twijffelen getracht;
Toen my Sichëus zey wie 'k ben, hoewel met vreezen,
Had hy mijn hert gelooft, hy had my in mijn weezen
Gelaeten, en my van mijn lot noit onderricht;
Nu heeft hy teegens dank my al te veel verplicht.
Dees slag komt uwe ziel, zo wel als mijne, plaegen.
Gy zijt niet meêr als ik gehardt, noch onverslaegen.
Ik had my zelve meer gehardt te zijn vertrouwt;
Maer 'k dacht niet dat gy 't hooft der muit'ren weezen zoudt.
Ik stofte t'onrecht op mijn onverwinbre krachten,
En dat ik onbeschroomdt kon alle ramp verwachten.
Ik was niet op mijn hoede, als 't my den doodtsteek braght;
Mijn hert was wel genoeg verzien met heldekracht,
Zelfs teegen het gevaer, het geen stondt na mijn leeven,
En teegen 't muitendt graeuw, zo schrikk'lik overgeeven;
't Was sterk genoeg om zelf de Goôn te weederstaen;
Maer 't schoot noit teegens u, noch liefde 't harnas aen.
Voor my, noch voor de min behoeft gy niet te vreezen,
Uw eigen Vyandt moet u onderdaenig weezen:
Gy woudt hem kennen, en ik heb hem u getoont;
Gy zocht zijn doodt, ik bid, dat gy hem niet verschoont.
| |
| |
Spaer my het leeven niet, dat u wordt aengebooden;
Het is my lastig, en gy hebt mijn bloedt van nooden.
't Zal vloeijen zonder pijn, als 't uit mijn aders raekt;
't Is schuldig, nu het my uw vyandt heeft gemaekt.
Welk een geluk, indien 't u laet, als Koninginne....
Astrate, wijt my niet, dat ik de Kroon beminne;
Zo zy my heeft gekost veel onrecht, en veel zorg,
Het was voor uwe kruin, de Min verstrekt mijn borg:
En ondertusschen heb ik niet, als u verraeden.
De Heemel teegen my wendt mijne snoode daeden.
Al wat ik immer deê voor u, tot mijn verwijt,
Helaas! vereent ons niet, maer scheidt ons voor altijdt.
Ik heb dan, hoor ik, om dat ik u kon behaegen,
U mijnen Vader my ten offer op doen draegen;
En al zijn bloedt gestort, die 't my gegeeven hadt;
'k Was Vaderbeul, om dat ik uwe ziel bezat.
Wel aen, rechtvaerdig u, Astrate, en neem my 't leeven;
Gy zult onschuldig zijn, als gy my hebt gegeeven
Mijn straffe; wreek uw bloedt; haet my tot 's Vaders zoen.
Op zulk een lieven borst te wetten mijnen deegen?
En kunt gy met uw raedt mijn hert daer toe beweegen?
'k Beken 't, ik vind my door mijn zwakheidt zo verleidt,
Dat ik met moeite stem tot dees gehoorzaemheidt.
Volg dan niet meêr, als half, het geene gy zijt schuldig;
Bewaer my maer de helft, Astrate, ik ben geduldig.
Ga wreek u, 't zal my toorn aenbrengen, noch verdriet.
Maer zo het weezen kan, Astrate, haet my niet.
Ach! 'k deê te veel, indien ik't allerminste deede.
| |
| |
Heeft oit 't geminde van de Minnaer straf geleeden?
Neen, neen, de Heemel drijft uw straf met geen geweldt;
De wijl dat hy u zulk een zachten Rechter stelt.
't Is tot behoudenis van die ik wil bevrijden,
Dat hyme een wet stelt, die ik volgen kan, noch lijden:
En zo gy door de wil des Heemels sneuv'len zoudt,
Hy had die straf niet aen een Minnaers arm vertrouwt.
De Goden willen my nochtans door u bederven;
't Orakel zeit, dat ik om uwent wil moet sterven;
De Goôn verzeekeren 't; daer is geen twijffel aen.
Neen, Min alleenig is de Godt, die my moet raên;
Zijn stem en mijn gemoedt spreekt al de Goden teegen;
Die stem moet meêr by my, als uw orakel weegen;
Hy is de Godt, die my meest aengaet en verstaet;
'k Vertrouw'my meêr op hem, als aller Goden haet;
Zy zijn verdwaelt, zo zy door my uw Kroon en leeven
t' Ontrukken dreigen, want ik durf'er teegen streeven.
'k Zal u behouden gaen, in spijt van 't wreev'lig lot.
| |
IV. Tooneel.
Geraste, Elize, Astrate, Corisbe.
MEvrouw, 't wijkt alles voor het opgeruiderot,
De vyandt, door 't beschik tot uw verderf beschooren,
Staet vaerdig, om u in uw wanhoop te versmooren.
Niets hebtge, als alles quaedts te wachten van hun haet;
Hun graege wraeklust, die in vollen arbeidt gaet,
En teegen al uw bloedt van woede is ingenomen,
Heeft in Agenors doodt zijn eerste wraek bekomen!
Maer, 't geen het wonderste is, men heeft door listigheidt
Op u de misdaedt van dit wreede stuk geleidt;
Al 't graeuw is op de been, zijn vrienden daerenboven,
| |
| |
Die komen na 't Paleis op 't heevigste aengestooven.
teegen Astrate.
Gy ziet, de dulle wrok van d'onverzoenbre Goôn
Begeert, Astrate, datge, uws ondanks, my zult doôn.
Ik zal u eevenwel verweeren voor hunne oogen,
En zien of zy zich dan, of ik my heb bedroogen.
Neen, luister na uw bloedt.
Dat schreeuwt vergeefs, ik hoor
Na niemandt als na Min, en volgh alleen zijn spoor.
Einde van't Vierde Bedrijf.
|
|
Auteursrechtvrij