|
| |
| |
| |
V. Bedryf.
Eerste Tooneel.
Elise, Corisbe.
't IS tijdt voor uw gezicht mijn hert tot vreugdt te zetten,
Schoon my de Heemel wil verdelgen, en verpletten.
Hoe? meintge, dat Astrate uw dolle vyandt still',
Die u, zijns ondanks, dus bestormt om zijnent wil;
En dat Astrate u voor de tweedemael bevrijde
Van 's Heemels straf, daer gy zo na zijt aen u lijden?
Ik heb Astrate zien betrachten met geweldt,
Al 't geen men hoopen kan van een verliefden heldt;
'k Zag van de galery hoe dapper hy verweerde
De Poort, daer 't oproer vast hoe langs hoe meêr vermeerde.
Na dat hy, doch vergeefs, getracht had meenigmael
De dolheidt van het volk te stillen door zijn tael.
Maer ziende dat men hem gansch geen gehoor wou geeven,
Heeft hy zijn dierbaer bloedt voor mijn ellendig leeven
Gewaegt. Hy heeft voor my, zelf teegen zich, gewaekt,
En volk, en vrienden tot zijn vyanden gemaekt.
Mevrouw, wat kan Astrate in deezen standt bedrijven,
Met zo een handt vol volk, die op uw zijde blijven?
't Betoonen, dat hy my mint in mijn ongeluk,
Kan my vermaek en vreugdt doen scheppen in mijn druk.
Wanneer men wel bemint, en by het welbeminde,
Hoe groot de ramp ook zy, weet heul en troost te vinden,
Dat 's een genoegen, 't welk de ziel zo zeer vermaekt,
Dat ons een groot verlies van buyten niet eens raekt.
Mijn lieven vyandt zelf my 't lijf te zien verweeren;
| |
| |
In plaets van teegen my zijn wapenen te keeren,
Te zien hoe hy zijn bloedt verzaekte, en in zijn hert
Deê zwijgen 's vaders schim, vast morrende vol smert;
In plaets van mijn bederf te haesten, dat te weeren;
De Godtspraek, kon het zijn, in loogens te verkeeren;
Zijn plicht vergeeten, en meêr minnaer zijn als kindt;
Braveeren 't Noodtlot, tot mijn ondergang gezindt,
En met zijn handt, geschikt tot mijn verderf, my 't leeven
Behouden; teegen 't lot aenworst'len, en weêrstreeven,
Alleen om mijnent wil, is my zo groot een vreugdt,
Dat my het sterven geen verdriet is, maer verheugt.
Ik zie niet, wat u zo tot sterven port.
Is in gevaer, wilt gy, dat ik hem daer in laete?
Neen, haestenwe onze doodt; laet ons dien braeven heldt
Verlossen van de wraeke, op my slechts aengestelt.
Ik min Astrate meêr, Corisbe, als Kroon en leeven;
Alleen 't gevaer, dat hem gedreigt wordt, doet my beeven.
Mijn snelle doodt kan hem bevrijden door mijn handt,
Dat hy zich niet vergeefs met ondaên smette, en schandt.
Ik moet mijn misdaên, die hem zo gevaerlik waeren,
Meêsleepen, om dien heldt weêr aen de deugdt te paeren.
Na 't geen Astrates min op heeden deê voor my,
Moet ik op mijne beurt niet minder doen, als hy.
Hoe? wachtge niet, tot dat uw noodtlot....
Tot dat men my de wraek doe met geweldt betaelen?
De doodt, in 't uiterst' steekt veel heereliker uit,
Die uit een vrye keur, dan die uit noodtdwang spruit.
Kom schikken wy 't besluit des heemels voor te komen,
En laeten we onderwijl elk twijffelen en droomen,
Wat slag van straffen my het lot beschooren hadt,
| |
| |
Zo ik het zelve niet hadt by de handt gevat.
Wy moogen hoopen, maer wat kan die hoop my baeten.
Daer komt mijn vyandt aen, ô Goôn! waer blijft Astrate?
Dat hy niet meê verschijnt, en niet verwonnen heeft,
Beduidt zijn doodt. Helaes! ik heb te lang geleeft.
| |
II. Tooneel.
Sicheus, Nicogenes, Bazore, Nerbal, Elize, Corisbe, Soldaeten.
DAer is de Koningin, het sterven dubbel waerdig;
Maer eeren wy den Troon, al drukt zyze onrechtvaerdig.
Belet het Krijgsvolk toch van verder voort te gaen,
En laet op my de wraek van onze Vorsten staen.
Teegen de Koninginne.
Nicogenes en Nerbal binnen.
Hoewel ik door een plicht, die geensins is te breeken,
Het Noodtlot dien, dat u schijnt na het hert te steeken,
't Ontzag, het geen ik draeg aen 't Koninklik gebiedt...
Wat deedt gy met Astrate? Ach! zeg waer gy hem liet?
Gy vleit u zelfs vergeefs, dat hy u zal verweeren;
Hy is niet meêr in staet, om iemandt af te keeren.
Hoe, is mijn heldt dan doodt? en hadt het volk geen meêr....
Hy is in 't leeven, maer berooft van zijn geweer.
Zijn liefde quam vergeefs ons trouwe plicht bestooken;
Zijn deegen, in zijn handt tot aen 't gevest gebroken,
Heeft hem in deezen staet gelaeten, zonder maght
Van meêr geweldt tedoen tot hoon van zijn geslacht.
In deezen val, daer u de Goden meê bezwaeren,
Heb ik de smert van 't zien u weêrzijdts willen spaeren,
En alle bêy ontslaen van noodeloos berouw,
| |
| |
Op dat ik hem niet spreeken zou?
Beklaegtge u van die zorg?
Al wat'er wordt bedreeven,
'k Beklaegme nergens van, mag slechts Astrate leeven;
Behoudt men hem alleen, die 'k min het meest van al,
Hoe groot mijn rampen zijn, 'k vergeef die aen 't geval.
Maer zou ik voor mijn doodt wel iets verzoeken durven?
't Is al in deeze staet u met een woordt verwurven...
Gy ziet wel, wijl ik ben zo na aen mijnen val,
Dat ik niet licht'lik iets voor my verzoeken zal;
Ik ken Astrates min, en oordeel uit my zelven
Hoe zoet de doodt is, als men in het graf ziet delven
Het geen men mint; des weet ik, dat Astrate zal
Het daglicht schuwen, op 't gerucht van mijnen val.
Daerom is dit mijn beê: draeg zorge, dat hy leeve;
Belet hem toch, dat hy zich niet tot wanhoop geeve.
Alleen zijn leeven, daer bestaet mijn wellust in;
Doch met het mijne, doet daer meê na uwen zin.
Mevrouw, 'k ontzie de plaets, die gy hebt ingenomen,
Maer 'k hoor het woedend volk, bezwaerlik in te toomen.
Daer wordt achter het Tooneel een gerucht gemaekt.
Men laete my in rust, 'k weet wat my staet te doen
Tot mijne, tot des Rijks, en tot der Goden zoen.
teegen Bazore.
Zy gaet in haer vertrek.
De liefde maekt, dat zy zo nô scheidt uit het leeven,
Let op haer doen mijn vriendt; en wilt haer niet begeeven.
'k Zal ondertusschen zien wat dit gerucht bediedt.
| |
| |
| |
III. Tooneel.
Astrate, Sicheus, Soldaeten.
zich rukkende uit de handen der Soldaeten.
NEemt my het leeven, of weêrhoudt my langer niet.
Zult gy uw Heer en Vorst dus handelen, ô wreeden...
Neemt niet ten quaedsten op mijns zoons krankzinnigheeden;
Maer om zijn geest weêrom te leiden zo 't behoort,
Laet ons alleen; ick zal hem stillen met een woordt.
Teegen Astrate.
Soldaeten binnen.
Gy zult in korten (geef doch rust aen uwe zinnen)
Uws Vaders troon bekleên.
Indien ik denken dorst, dat in dit laetst geweldt,
Maer 't allerminste was tot haere doodt bestelt....
De Koninginne leeft, maer 't is tot haer bederven;
En hy bemint haer niet, die haer belet te sterven:
't Volk is te zeer op haer gebeeten en verwoedt;
Zo dat een traege doodt haer schuldt verlengt, en voedt.
Wilt gy haer laeten aen den moedtwil der Soldaeten,
Of aen 't oproerig graeuw, in dolheidt uitgelaeten,
Die alle zijn bereidt, om haer ten offer van
Uw bloedt te slachten, en die 'k niet weêrhouden kan?
Ik zie wel, wat mijn lot zo droevig doet verand'ren.
Verzeeker my van u; 'k verzeeker u van d'and'ren;
Bely slechts wie ik ben, op dat ik meester zy.
Dat dult mijn plicht niet, Vorst, dat ik 't zo dra bely.
Hoe lang zult gy my dan noch van den Troon versteeken?
| |
| |
Tot dat ik heb gezien 't bloedt uwer Maegen wreeken..
Maer weet gy wel, wat loon van my ontfangen zou
d'Onmenschelike zorg van zulk een grooten trouw?
Zo uit wraekzuchtigheidt, in wêerwil mijner zinnen,
Uw al te wreede plicht my afrukt 't geen ik minne,
Zal ik de straf van dees te groot een yverbrandt
U streng' gevoelen doen, zelf door mijn eigen handt.
Ik weet, hoe dikwils voor een ondienst wierdt gehouwen,
De deugd'like yver van een onbevlekte trouwe;
Maer niets ter weereldt trekt my van uw diensten af;
Ik zal mijn plicht voldoen, al dreigt gy my de straf.
Om u te kroonen, kan ik niet beweeg'lik weezen,
Zo lang ik oorzaek heb om voor uw eer te vreezen;
Maer 'k zal het zonder vrees toestemmen, als het my
Alleen betreffen zal; ja zelf verheugde en bly
Uw bitt'ren haet op my afwachten en verdraegen,
Zo ik u dienst kan doen, voor 't endt van mijne daegen.
Mijn zeek're doodt, wanneerze uit mijn getrouwheidt spruit,
Is 't minst, dat my verschrikt, of teegen 't herte stuit.
Mijn Vorst, wanneer ik my heb na den eisch gequeeten,
De volle wraek aen 't bloedt uws vaders toegemeeten,
Uw eer verzeekert, en beweezen mijne plicht,
Dan heb ik lang genoeg genooten 's leevens licht.
Ja, zo de driften van mijn yver u mijn leeven,
Zelf teegen uwen dank, slechts mogten overgeeven,
Ik sturf gerust: te mêer, mag uw verstoorde zin
Op my de dolle wraek volvoeren van uw min.
Wijl 't ydel is, dat ik, met allerleye reeden,
Uw onverbidd'lik hert tot zachtheidt zoek te kneeden;
Uw hert, dat onbeweegt, gelijk een rots, blijft staen;
Laet ons uw wreedheidt dan, tot walgens toe, verzaên.
Ik wil, dat gy verkrijgt meêr, als gy hadt beslooten,
| |
| |
Dat met zo waerdt een bloedt ook 't mijne werdt vergooten.
belettende Astrate zijn deegen te neemen.
Wel hoe, wat vreest gy voor mijn bloedt,
Gy die my 't hert ontrukt met zulk een overmoedt?
Waerom behoudt gy niet daer ik het meest in leeve?
't Is in Elize alleen, daer my de doodt doet beeven;
De liefde boeit my aen haer vast, in dit gevaer;
Mijn leeven, en mijn doodt is t'eenemaal in haer.
Ik ben zo niet ontaerdt, mijn Heer, noch hardt van herte,
Dat dit uw ongeval my ook niet zoude smerten;
'k Beklaeg u, datge uw min niet beeter hebt geleidt:
Maer denk wiens zoon gy zijt; ik heb het u gezeidt.
Voelt gy uw bloedt in u niet sidderen, en woelen?
'k Gevoel al 't geen ik moet, al 't geen ik kan gevoelen,
'k Gevoel 't vergieten wel van 't vaderlike bloedt;
Maer 'k min, en dat gevoel ik meest in mijn gemoedt.
Dat snoodt gevoelen! houdt gy 't wettig? ach! ik vreeze....
Laet haer behoudenis by u een misdaedt weezen;
Schuif gyze alleen, alwaer die noch zo groot, op my:
Ik sta u daer voor in, en spreek u daer van vry.
Dat ik zo blindeling met mijne plicht zou speelen,
Ik ben 't die 't u beveele.
My beeter dienst doen, is mijn ondergang gezocht;
My niet verraên, is mijn verderf en doodt gewrocht.
Zo gy mijn leeven mint, hou op van zo verbolgen
Dat leeven, daer het mijne aen vast is, te vervolgen.
| |
| |
De teikenen van uw getrouwheidt gaen te veer.
Dien my als Minnaer, dien my niet als Opperheer.
Ach! stel mijn bloedt voor 't bloedt, daer uit ik ben gesprooten,
Om uwes zoons wil, in wiens naem ik heb genooten
Uw liefde, en op wiens naem ik minde zonder smet,
Om alles daer gy meest uw hert en zin op zet.
Mag ik iets goedts uit deeze ontsteltenis besluiten,
| |
IV. Tooneel.
Nicogenes; Nerbal, Sicheus, Astrate, Soldaeten.
teegen Sichëus.
Heer, al 't volk is aen het muiten.
Is 't om de Koningin, en wil men haere doodt?
Het volk, wat dit belangt, niets zeekerliks besloot;
Het stelt haer sterfuur uit, om naer een weinig wachten
Dit waerdig offer aen hun wettig Heer te slachten.
Maer 't wil zijn Koning zien, en 't mort, om dat men mart
Den Vorst te toonen, dien 't bemint uit al zijn hert.
Wat wachtge? vergenoeg het volk met mijn vertooning;
Ondek het hunnen Heer, en wetteliken Koning:
En wijl ik 't zelve ben, zo laet van nu voortaen
My 't voordeel van mijn stam, dat my zo dier zal staen.
Op Vorst en volk kan al mijn teegenstandt niets winnen.
Gaen we eerst na de Koninginne.
teegen Nerbal.
Men zie eerst, ofmen haer kan spreeken; want zy sloot
| |
| |
Ach! dat beduidt haer doodt.
Te laet is 't, veel te laet, te bidden om haer leeven;
De wijl gy 't my vergunt, heeft zy het weg gegeeven:
En uw onmenschlik hert hadt my niets toegestaen,
Zo 't niet gedachr hadt, dat het met haer was gedaen.
Gy zelfs hebt licht'lik....
Ach! alles doet my schroomen;
Rechtvaerdig u, en doetze in 't leeven voor my komen,
Dewijl ik geen geloof, als in mijn oogen, vindt.
Daer is zy zelf; verschoon de vrees van een, die mint.
| |
Laetste Tooneel.
Elize, Corisbe, Basore, Nerbal, Astrate, Sicheus, Nicogenes, Soldaeten.
IN 't endt, Mevrouw, in 't endt, wijkt alles voor mijn lusten;
Niets is'er, dat u meêr in 't leeven kan ontrusten;
Ik zeegeprael, gy leeft, door mijn getrouwe brandt,
In weêrwil van het lot, zo teegen ons gekant.
Mijn liefde, in't endt, heeft dees te trouw een knecht bewoogen;
Mijn heete drift verleidt; en zelf zijn plicht geboogen;
Ik zie geen vrees meêr voor gevaer van ongeval.
Meint gy, dat uwe liefde ook my verleyen zal?
Neen, neen, als liefde oprecht geprent staet in de zinnen,
Kanze alles buiten liefde omzetten, en verwinnen.
Dreigt gy my zelf met vrees voor uw behoudenis?
| |
| |
Mijn ondergang, die u zo hoog noodtzaek'lik is,
Verstrekt een kleine zoen, en zuiv'ring van mijn schande.
Uw bloedt, uw bloedt verzoekt van u deeze offerhande:
En zo de liefde u die vergeeten doet, voor my,
Gy maekt, dat ik te meêr daer aen gedachtig zy.
Corisbe laet ons doch beletten, dat zy 't leeven....
Mijn Heer, het is te laet; zy heeft zich zelf vergeeven.
Ik heb uw bloedt te wreeken zelf bestaen,
Opdat uw ziel de zorg der straffe zou ontgaen.
Die hoop zou ydel weezen;
't Vergif is veel te sterk, ik ben niet te geneezen.
teegen Sichëus.
Zijt gy 't ontmenschte, die dees wreede daedt besloot?
Neen, gy zijt my alleen verplicht voor mijne doodt.
Ik dacht, dat, om de schim van uw vermoorden Vader
Te paeyen, my de wraek best paste, en niemandt nader;
Opdat ik, buiten hoon van liefde en van het bloedt,
U zonder misdaedt mogt behaegen in 't gemoedt.
Ook laet my d'onspoedt, daer my 't Noodtlot meê wil plaegen,
Niets in de weereldt, datme in 't leeven kan behaegen.
Al 't goedt, daer ik op hoopte, (eilaes!) verlaetme nu;
Ik hiel veel van de Kroon, maer meerder noch van u.
Het licht, en gy alleen kont my vernoeging geeven;
Maer zonder Kroon, en u, wat geef ik om het leeven?
't Is noodig, datge eerst op uw redding denkt, en ziet
| |
| |
Astrate, ei, terg mijn liefde niet;
Maer gun my stervende d'ontlastinge der pijnen,
Van my de doodt te laet zo haetlik te doen schijnen.
Ei, roep toch te vergeefs mijn leeven niet weêrom.
De liefde en 't hertzeer maekt u stom,
Dit zwijgen zeit my meêr, als d'allerluitste klachte;
Voor welbespraektheidt moet men zulk een stomheidt achten.
Vaer wel: Want u te zien, en sterven kan ik niet;
Dat stelt uw wraek slechts uit, en meerdert mijn verdriet.
'k Voel in mijn stervend hert, dat uw bekoorlike oogen
Ontsteeken 't geen 't vergift vast uitblust. Het vermogen
Van die betoov'ring is in mijn gemoedt zo groot,
Dat gy mijn ziel weêrhoudt, en opschort mijne doodt.
Gy zijt ten troon verheeven.
Durft gy.... Maer ach! zy heeft de geest gegeeven.
Hy valt, en 't schijnt hy sterft, door deeze doodt te zien;
Maer 't is ons wettig Heer, laet ons hem bystandt biên.
Astrate wordt binnen gebraght.
EINDE.
|
|
Auteursrechtvrij