Noodlanding in de groene hel

[p. 47]

Naar de Trio's

‘Heb jij dokter Gomez gezien, Kodjo?’ vroeg meneer Bos de volgende morgen toen hij slaperig uit zijn hangmat kwam. Het was de avond tevoren laat geworden. Hij had tot diep in de nacht met de dokter zitten praten.

De Braziliaan bleek een bereisd man te zijn die over zijn vele avonturen interessant wist te vertellen. Dokter Gomez was een opgewekte en joviale kerel en meneer Bos kon het al spoedig uitstekend met hem vinden. Zelfs had de dokter zich een nieuw stopwoord aangemeten.

Tijdens een spannend verhaal van de dokter over een gelukzoeker die hem tijdens een expeditie van zijn laatste drinkwater had beroofd, had meneer Bos zich het woord ‘schurkestreek’ laten ontvallen. Onmiddellijk had de Braziliaan naar de betekenis van dit woord gevraagd, want zijn kennis van de Nederlandse taal was maar gebrekkig. Hij bleek het zo'n mooi woord te vinden, dat bij het voortaan te pas en te onpas gebruikte. Het verschafte hem veel plezier en alles was van toen af aan ‘schurrrkestreek’.

De ouders van dokter Gomez waren vroeger uit Nederland naar Brazilië geïmmigreerd en daar was hij dan ook geboren. Vroeger had hij wel Nederlands geleerd maar daar was hij nu het meeste van vergeten. Portugees was zijn nieuwe moedertaal geworden.

Kodjo keek eens naar de verlaten hangmat van de dokter in het magazijnkampje. Het was aan drie kanten met een vlechtwerk van pinabladeren goed afgesloten zodat de voorraden in geval van regen droog stonden, terwijl er nog genoeg ruimte overbleef voor de dokter om er zijn hangmat in te spannen.

[p. 48]

‘Zeker een ochtendwandeling aan het maken,’ meende meneer Bos. Intussen was ook vlieger Polderman vanonder zijn muskietennet tevoorschijn gekomen. Hij rekte zich eens flink uit en zei geeuwend:

‘Ik heb nog een kleinigheid aan de Piper na te zien, Bos, ik hoop vanmiddag te vertrekken. Oké?’

‘Kun je niet één dag langer blijven, Pol?’ zei meneer Bos. ‘Als ik bij de Indianen geen arbeiders kan vinden, dan moet ik ze uit de stad halen. Nu we het dorp Appikalo gevonden hebben, wil ik er zo gauw mogelijk heen gaan. Als ik arbeiders kan krijgen, kun je meteen vertrekken. Zo niet, dan vlieg ik met je mee terug naar de stad, want dan moet ik dus arbeiders uit de stad halen.’

De vlieger was niet erg blij met het vooruitzicht nog een dag langer in dit onzalige oord te moeten vertoeven, maar meneer Bos was de baas en hij moest dus nog even geduld hebben.

‘Als je dat wilt,’ antwoordde de vlieger met een lang gezicht, ‘dan zal ik wachten. Wanneer ga je naar Appikalo?’

‘Ik had vandaag willen gaan. Zo gauw de dokter terug is kunnen we ons klaarmaken. Je kunt helaas niet mee. We mogen het vliegtuig hier niet onbewaakt laten staan.’

‘Gelukkig...,’ bekende de vlieger. ‘Ik ben er niet zo happig op om naar die Indianen te gaan.’

‘Ik denk niet dat we op één dag heen en terug kunnen, dus waarschijnlijk komen we morgenmiddag pas terug. Ik zal Jacob ook hier laten, dan ga ik met Kodjo en Gomez. De dokter spreekt gelukkig een beetje Triotaal; dat zal bij de Indianen we vertrouwen wekken.’

Kodjo had inmiddels voor het ontbijt gezorgd, maar toen hij zelfs zijn pannen al geschuurd had, was de dokter nog niet terug en meneer Bos begon zich ongerust te maken. De geleerde had helemaal niet gewaarschuwd dat hij van plan was er al zo vroeg op uit te trekken, voor dag en dauw... en nog wel helemaal alleen. Enfin, de man had ervaring genoeg, hij kende het bos.

‘Heeft de dokter zijn geweer meegenomen, Kodjo?’ vroeg meneer Bos hoopvol.

[p. 49]

‘Het staat tenminste niet in het magazijn,’ luidde het antwoord.

Toch niet helemaal gerustgesteld begon meneer Bos zich klaar te maken voor de lange en ongetwijfeld vermoeiende voettocht naar Appikalo.

‘Desnoods dan maar zonder dokter Gomez,’ besliste hij, ‘want als hij terugkomt zal hij wel te moe zijn om onmiddellijk weer met ons op pad te gaan.’

‘Als die Braziliaan een beetje Triotaal spreekt, zou ik zeker niet zonder hem gaan,’ luidde het advies van de vlieger. ‘Ook mèt een tolk lijkt het me al gevaarlijk genoeg, laat staan zonder tolk.’

‘Misschien heb je wel gelijk,’ antwoordde meneer Bos, maar op dat moment klonk de stem van Jacob:

‘Daar komt meneer Gomez aan!’

Inderdaad kwam de dokter juist aanwandelen, zijn geweer over de schouder. Hij zag er bemodderd uit maar kwam vlug en kwiek op hen toe lopen.

‘Hé daar!’ riep hij al van een afstand. ‘Hebben jullie nog een slokje thee overgelaten?’

‘De thee is op, dokter,’ bekende Kodjo toen de man hen had bereikt, ‘maar ik zal nog wat maken.’

‘Schurrrkestreek nog aan toe, wat een prachtige omgeving!’ riep de dokter breedlachend uit. De vrolijke kerel scheen weer in een puik humeur te verkeren.

‘Waar heeft u gezeten?’ wilde meneer Bos onmiddellijk weten. ‘Ik begon me een beetje ongerust te maken.’

‘Over mij? Dat spijt me. Dat is de eerste keer dat iemand zich over mij ongerust maakt, haha! Ik was vanmorgen al heel vroeg wakker en kreeg ineens zin de omgeving wat te verkennen. Ik heb niemand wakker gemaakt want het was nog veel te vroeg. De vroege ochtenduren zijn de mooiste! Ik ben geen langslaper!’ zei hij met een knipoogje naar meneer Polderman, die nog wel een uurtje slaap had kunnen gebruiken.

‘Nog iets bijzonders?’ vroeg de vlieger. ‘Vanuit de lucht ziet het er als dicht oerwoud uit. Weinig open plekken.’

‘Valt wel mee,’ luidde de mening van de ondernemende dok-

[p. 50]

ter. ‘O ja, meneer Bos, ik heb een eind naar het noorden een open savanna ontdekt die me heel geschikt leek om een airstrip op aan te leggen... Vanaf een graniettop kon ik hem in de verte zien liggen.’

‘Eh... ik ga vandaag proberen het Triodorp Appikalo te bereiken want ik heb nu dringend een aantal arbeiders nodig,’ antwoordde meneer Bos. ‘Gaat u mee naar Appikalo... ik bedoel, bent u niet te moe?’

‘Schurrrkestreek! Ik moe? Waarvan? Ik heb beloofd u te zullen helpen zoveel ik kan, dus natuurlijk ga ik met u mee.’

‘Uitstekend,’ antwoordde meneer Bos, ‘zodra u klaar bent kunnen we vertrekken.’

De Braziliaan verdween in het magazijnkamp maar kwam al spoedig weer tevoorschijn. Kodjo had intussen de pap opgewarmd en na nog een flinke kop sterke thee en wat beschuit was de dokter reisvaardig. Meneer Bos en Kodjo stonden al te wachten en onmiddellijk vertrokken ze, alle drie gewapend met geweer en houwer, terwijl ieder zijn hangmat en voeding voor twee dagen op zijn rug droeg.

Meneer Bos had bij zijn bagage nog enkele ruilmiddelen gepakt, zoals vishaken, kralen, lapjes rode katoen en wat zakspiegeltjes.

‘We zullen er flink de pas in moeten zetten,’ zei hij en na een blik op zijn kompas koos hij onmiddellijk de noordwestelijke richting.

‘Als we geen terreinmoeilijkheden te overwinnen krijgen kunnen we het rechttoe rechtaan in een uur of vijf halen, verwacht ik. Vanuit de lucht gezien moeten we alleen de Koewinikreek oversteken.’

‘Maar noordwest van hier ligt een geweldige zwamp (Sur. moeras), dat herinner ik me nog heel goed,’ waarschuwde de dokter. ‘Ik denk dat we vlugger opschieten als we daar omheen trekken door eerst een paar uur de noordelijke richting aan te houden. Daar liggen enkele open savanna's en het bos is er ook niet zo dicht. Die zwampen kun je natuurlijk vanuit de lucht niet zien, ze zijn verborgen onder het oerwoud.

[p. 51]

‘U bent hier eerder geweest dus u zult het wel weten,’ stemde meneer Bos direct in. ‘Wij volgen u!’

Al kappend verdwenen ze kort daarna in de groenige schemer van het oerwoud. Nu en dan bleef meneer Bos een ogenblik staan om rond te kijken. Zouden ze soms weer door Indianen bespied worden?

‘Gisteren werden we van alle kanten bespied door Indianen,’ vertelde meneer Bos, ‘maar nu zie ik niemand.’

‘De Trio's zwerven hier natuurlijk door de bossen. Hun dorp zal wel gealarmeerd zijn en nu houden ze u en uw mensen in de gaten. Ze zijn heel erg wantrouwend en u mag van geluk spreken dat u er gisteren zonder kleerscheuren van af bent gekomen. Je kunt hier nu eenmaal als vreemdeling ieder ogenblik een pijl verwachten... het zal moeilijk zijn met de Trio's te onderhandelen. Op mijn wandelingetje vanmorgen heb ik verschillende voetsporen van Indianen gezien.’

Even zweeg de dokter en bleef plotseling staan... maar het volgende ogenblik stapte hij alweer verder.

‘Ik dacht dat ik iets zag...’

‘Wij hebben gisteren nergens een voetspoor van Indianen kunnen ontdekken,’ merkte meneer Bos wat verbaasd op. ‘Wel echter een afdruk van een schoen!’

Ontsteld keek dokter Gomez hem aan.

‘Van een schoen? Dat kan niet!’

‘Toch is 't zo, zelfs een vrij duidelijke schoenafdruk, in de kreekoever. Bij het openkappen van de airstrip heb ik overigens een oude schoen gevonden. Voor zover mij bekend lopen de Trio's toch niet op schoenen?’

‘Dat moet een afdruk van uw eigen schoenen geweest zijn... schurrrkestreek!’ riep de dokter uit en trok eens aan zijn baardje. ‘Misschien bent u in een kringetje rondgelopen zonder dat u er erg in had!’

Zwijgend liepen ze enige tijd verder. Meneer Bos nu met zijn kompas voorop, gevolgd door de dokter, terwijl Kodjo het rijtje sloot. Aan zijn manier van lopen kon Kodjo direct zien dat dokter Gomez een echte woudloper was. Hij kapte niet meer

[p. 52]

dan nodig was en had niet de minste moeite om meneer Bos bij te houden. Deze bleef een ogenblik staan en klopte met zijn houwer tegen de stam van een boom. Onmiddellijk kwamen uit de vele holten in de stam duizenden kleine, zwarte mieren tevoorschijn.

‘Dit is een “mierenboom”, Kodjo,’ vertelde hij. ‘Kijk, de bladeren zijn behaard aan de onderkant en ze scheiden een zoete stof af waar de mieren dol op zijn. Deze bomen hebben nooit last van de gevreesde parasolmieren, je weet wel, die bladsnijdende vernielers waar ik je al eens eerder wat van verteld heb. Zodra de parasolmieren een aanval op deze boom doen wordt hij afgeslagen door het mierengarnizoen dat in de boom woont. Terwijl alle andere bomen dik begroeid zijn met mossen, orchideeën en alle mogelijke slingerplanten, is de stam van deze boom altijd helemaal schoon. Daar zorgt ook alweer dit mierenleger voor. Ze houden de stam schoon ter wille van de verdediging, zoals men in een vijandelijk gebied het terrein rond een versterking schoonhoudt, om tegen een onverwachte overval beveiligd te zijn.’

‘Schurrrkestreek, u bent goed op de hoogte,’ prees de geleerde hem.

‘Eh... bent u op uw vroegere expedities ook te Appikalo geweest, dokter?’ vroeg meneer Bos, nadat ze weer enkele kilometers gevorderd waren.

‘Jazeker, we hebben daar één nacht doorgebracht. Enkele Trio's daar zullen mij nog wel kennen. Ik vertelde u al dat wij twee man in deze streek hebben verloren... vermoord door de Trio's.’

‘Maar hoe kwam dat dan? Deden de Indianen een onverhoedse aanval op uw expeditieleden?’ informeerde meneer Bos belangstellend. ‘Het was toch, hoop ik, niet te Appikalo?’

‘Nee, het gebeurde in een Triodorp Akakoe genaamd, hoewel ook te Appikalo de ontvangst allerminst vriendelijk was,’ vertelde de dokter. ‘Akakoe ligt meer naar het westen. Toen we dit dorp bereikten was het geheel verlaten. Ze wisten blijkbaar dat we onderweg waren en alle inwoners van Akakoe waren het oer-

[p. 53]

woud ingevlucht. Ook wij hadden gehoord dat de Trio's vredelievende Indianen waren en maakten het ons gemakkelijk in hun dorp. De Trio's hebben altijd een hele grote, ronde hut, waarin eventuele bezoekers uit andere dorpen of handeldrijvende bosnegers hun hangmat kunnen spannen. Dat hebben wij dus ook gedaan. We verwachtten dat de Trio's wel een voor een zouden komen opdagen, maar toen de avond viel was er nog niemand gekomen en met een onbehaaglijk gevoel gingen we de nacht in. Midden in het dorp hadden we een groot kampvuur gemaakt. Plotseling belandde een grote pijl midden in het vuur. Niemand wist waar hij vandaan kwam, maar we begrepen natuurlijk wel dat de Trio's zich in de duisternis rondom ons ophielden en het vallen van de avond hadden afgewacht. Onze dragers stoven angstig uiteen en zochten dekking in de hutten. We waren met vier blanken, allemaal Brazilianen, en tien inheemsen...’

Hier wachtte de dokter even en keek meneer Bos en Kodjo beurtelings aan. Toen ging hij verder:

‘Ja, u ziet... de Trio's zijn geen gezellige mensen om als buren te hebben.’

‘Gaat u verder,’ drong meneer Bos aan.

‘We begrepen dat we bij het vuur een prachtig doelwit vormden, dus we moesten daar gauw weg. Ik was met de leider van de expeditie al in de duisternis verdwenen toen mijn twee collega's, die nog aarzelend bij het vuur stonden, ieder door een pijl dodelijk werden getroffen. De Trio's lieten zich echter niet zien, beducht als ze natuurlijk waren voor onze geweren. Later in de nacht voegden we ons bij de dragers in de logeerhut en wachtten daar de morgen af. Ook toen was er geen Indiaan te bekennen. We hebben onze doden begraven en 't dorp verlaten. We konden niets tegen de Trio's beginnen want er was geen mens te zien. U ziet dus, ze zoeken bij hun aanvallen de dekking van de duisternis.’

‘Een gewaarschuwd man telt voor twee,’ vond meneer Bos, die er maar niet verder op inging. Hij had gemerkt dat Kodjo niet bijzonder op zijn gemak was... dat was hij overigens, na dit trieste verhaal zelf ook niet.

[p. 54]

Die Trio's waren blijkbaar toch wel heel anders dan de vluchtige indruk die hij tijdens de vorige expeditie van hen had gekregen. Het was maar gelukkig dat dokter Gomez was gekomen, anders waren ze misschien met open ogen hun ongeluk tegemoet gelopen.

Overal om hen heen klonken blijde vogelgeluiden. Water was hier schaars, want alle kreken stonden droog. In deze tijd van het jaar viel er maar zelden een regenbui en de kleine stukjes open en steenachtige savanna, die hier in het dichte bos als kleine oasen verspreid lagen, waren zonder uitzondering dicht begroeid met lang, verdroogd savannagras dat zo scherp was dat hun blote knieën en armen al spoedig vol sneden zaten.

‘Moeten we langzamerhand niet naar het westen afbuigen?’ vroeg meneer Bos, zijn kaart bestuderend.

‘Nog niet. Het stroomgebied van de Sipaliwini is hier erg moerassig en op vele plaatsen behoorlijk diep. Gelooft u me maar, dit is misschien iets langer maar we hoeven nu niet tot ons

[p. 55]

middel door het water te ploeteren. Daar heb ik altijd een hekel aan...’

Nu, daar konden meneer Bos en Kodjo van meepraten, als ze tenminste terugdachten aan de nachtelijke expeditie, door de diepe moerassen achter het Kabalebokamp aan de Corantijn...! (zie ‘Sporen door 't moeras’).

Lange tijd voerde hun weg nu over heuvels en door dalen, afgewisseld met stukken savanna die grotendeels bedekt waren met grote rotsblokken. Het oerwoud was hier veel minder dicht dan meneer Bos had verwacht en ze maakten goede vorderingen. Na enige uren de noordelijke richting te hebben aangehouden zei dokter Gomez:

‘Nu west, dan moeten we de Indiaanse jachtpaden bereiken, die naar Appikalo leiden.’

En inderdaad duurde het niet lang of ze kwamen op een veel belopen voetpad. Hier hield de dokter halt. Hij zette zijn geweer en vracht op de grond. Met zijn zakdoek veegde hij zijn voorhoofd af.

‘Pfff... we zijn nu niet ver meer van het dorp af,’ zei hij. ‘Het lijkt me verstandiger dat ik alléén vooruitga.’

‘Alléén?’ vroeg meneer Bos hoogst verbaasd. ‘Dat kan gevaarlijk zijn, naar wat u ons over de Trio's heeft verteld. Ik wil in geen geval dat u ter wille van ons in moeilijkheden komt!’

‘Maar u kent dokter Gomez nog niet,’ antwoordde de Braziliaanse geleerde zelfverzekerd. ‘Met de paar woorden Triotaal die ik ken, red ik me wel. Ik zal uw komst voorbereiden en hun proberen uit te leggen wat uw bedoeling is. Ik ben blij dat ik deze kleinigheid voor u kan doen. Ik heb uw regering immers beloofd dat ik u zal helpen waar ik kan?’

‘Nou... kleinigheid...,’ mompelde meneer Bos. Bewonderend keek hij de stoere Braziliaan aan, de man was niet voor een kleintje vervaard. Maar Kodjo vond het wel een veilig idee dat deze kenner van de Trio's vooruitging.

‘Goed dan...,’ stemde meneer Bos toe. ‘Wanneer moeten wij volgen?’

‘U hoort me wel schieten,’ antwoordde de dokter. ‘Zogauw

[p. 56]

als u één schot hoort is de kust veilig. Hoort u echter twee schoten of meer dan is er onraad en heb ik uw hulp nodig, afgesproken?’

Daarop nam hij zijn rugbepakking weer op en vertrok, het geweer in de aanslag. Nog een maal keek hij om en beduidde meneer Bos en Kodjo dat ze voorlopig hun gemak maar moesten nemen. Hij zwaaide nog even met zijn arm en was in het dichte groen verdwenen... alléén de Trio's tegemoet.