Noodlanding in de groene hel

[p. 14]

Slangen en een oude schoen

‘Ziezo, vannacht hebben we tenminste een dak boven ons hoofd,’ zuchtte meneer Bos, toen ze na hard werken een voorlopig onderdak hadden gebouwd. De vlieger en meneer Bos hadden voor acht flinke palen en een groot aantal palmbladeren gezorgd, maar het waren Kodjo en Jacob die daar snel een kampje met een waterdicht dak uit optrokken, groot genoeg om de vier hangmatten en de bagage in onder te brengen. Het kampje stond aan de rand van de kleine, langgerekte savanna, die aan alle kanten door hoog opschietend oerwoud was omgeven. Toen ze met hun eerste werkzaamheden klaar waren, ging Kodjo voor het eten zorgen, terwijl meneer Bos met de vlieger en Jacob alvast begon met het openkappen van een voorlopige strip, waarop overmorgen de Auster met voorraden en materialen zou kunnen landen.

‘Morgen ga ik contact zoeken met de Indianen,’ zei meneer Bos, die het zweet op het voorhoofd stond.

De savanna was gedeeltelijk bedekt met laag struikgewas. Alleen in het midden was een open stuk, dat net groot genoeg was geweest om de lichte Pipercup aan de grond te zetten. Onbarmhartig brandde hier de zon op hun blote armen en benen.

‘Spreek je de Triotaal?’ informeerde vlieger Polderman. ‘Ik heb wel eens gehoord dat die Trio's nog ongeveer in het stenen tijdperk leven en allesbehalve gemakkelijke mensen zijn.’

‘Ik spreek de bosnegertaal en de taal van de Indianen in de kuststreek, maar deze mensen hebben weer een geheel andere taal. Tijdens onze expeditie naar het zuiden heb ik wel wat woorden opgepikt, maar echt spreken doe ik hun taal niet. Ik moet proberen onder hen arbeiders aan te werven.’

[p. 15]

‘Dat zal dan niet meevallen, als je de taal niet machtig bent,’ meende de vlieger. ‘Waar liggen hun dorpen? Ik heb vanuit de lucht nergens een teken van leven kunnen ontdekken.’

‘Ruw geschat ligt de Braziliaanse grens vijftien kilometer in oostelijke richting en een zelfde afstand in zuidelijke richting. Over de grens liggen in elk geval een paar dorpen, maar ook naar het noordwesten, in Suriname dus, moet een Triodorp Eggen. Het heet Appikalo, ook een kilometer of vijftien hier vandaan. Zei je niet dat Lens, vóór hij terugging, opmerkte dat hij hier dicht in de buurt in noordwestelijke richting rook uit het bos zag opstijgen? Daar zal dus ook wel een nederzetting liggen. Ik wilde daar morgen eens gaan kijken. Van hoe dichterbij we arbeiders kunnen krijgen, hoe beter natuurlijk.’

In de verte hoorden ze het ruisen van een waterval of een stroomversnelling.

‘We zitten hier vlak bij de Sipaliwini,’ merkte meneer Bos op. ‘Ik heb wel eens ergens gelezen dat er in de grensstreek diamant gevonden is. Zou daar wat van waar zijn?’ vroeg de vlieger, terwijl hij een sigaret opstak.

‘Een vroegere expeditie schijnt in deze streken een diamantje gevonden te hebben, maar daar is verder niets over bekend voor zover ik weet,’ antwoordde meneer Bos nadenkend. ‘Geven jullie je ogen maar goed de kost,’ voegde hij er glimlachend aan toe.

‘Er wordt immers beweerd dat onder de Surinaamse groene deken geweldige rijkdommen te vinden zouden zijn. Het is juist de bedoeling van deze airstrips dat de geleerden van hieruit het hele land kunnen onderzoeken, maar dat is werk voor de geologen. Wij houden ons maar bij de aanleg van deze Sipaliwinistrip. Kom mannen, aan de slag; denk erom, Kodjo, als de dagtaak er straks op zit, hebben we een flinke honger.’

Meneer Bos trok, gevolgd door de vlieger en Jacob, de savanna in. Ze waren ieder gewapend met een vlijmscherpe houwer. Hier en daar stond een enkele Mauritiuspalm en op vele plaatsen stond het verdroogde savannagras tot kniehoogte zodat ze nogal eens struikelden over verborgen granietblokken. Op enige af-

[p. 16]

stand, aan het einde van de savanna, verrezen grote kale granietklompen als grillige monsters zomaar uit de grond op.

‘Hoe lang moet de voorlopige baan zijn?’ vroeg meneer Bos.

‘Vierhonderd meter is genoeg,’ luidde het oordeel van vlieger Polderman. ‘De permanente Sipaliwinistrip moet zeshonderd meter worden, maar dat is van later zorg. Ik denk wel dat we de permanente strip op deze zelfde plek kunnen aanleggen.’

Meneer Bos gaf geen antwoord. Hij had zich gebukt en een oude schoen opgeraapt waarvan de zool helemaal scheef gelopen was.

‘Wel heb je ooit!’ riep hij verwonderd uit. ‘Een oude schoen!’

‘Die moet van een lid van een vroegere expeditie zijn geweest,’ meende de vlieger.

‘Dat lijkt me sterk, Pol, dan zou die schoen hier meer dan twintig jaar gelegen hebben... en daar ziet hij toch niet naar uit!’ antwoordde meneer Bos beslist, de uitgedroogde schoen van alle kanten bekijkend. Ten slotte gooide hij de schoen weg.

In gedachten verzonken ging meneer Bos verder met het kappen van struikgewas en 't wegrollen van stenen. Toch vreemd, een schoen te vinden in de Sipaliwinisavanna...

Opeens sprong hij met een schreeuw achteruit. Een geelbruine savannaslang, een soort die hij nooit eerder gezien had, was plotseling uit het gras voor zijn voeten opgeveerd en maar ternauwernood ontkwam meneer Bos aan de beet van het reptiel. Jacob sprong op hem af en door een welgemikte slag van zijn houwer werd de slang afgemaakt. Het beest was ongeveer twee meter lang.

‘Daar bent u op 't nippertje aan de dood ontsnapt!’ riep de Surinamer geschrokken uit.

Hij gaf de onbekende slang een vreemde naam en vertelde dat het beest zwaar vergiftig was.

‘Ze komen vooral op de steenachtige savanna's voor,’ vertelde hij. En Jacob kon het weten want hij was vroeger met meer dan één expeditie het binnenland in geweest.

‘Maar goed dat Kodjo er niet bij is,’ zei meneer Bos, ‘want die is nog steeds niet over zijn bijgeloof heen. Hij werkt nu al

[p. 17]

heel wat jaartjes bij me maar 't doden van slangen werkt nog altijd sterk op zijn verbeelding. Hoewel, ik moet bekennen dat het vinden van een oude schoen en vlak daarna deze kwaadaardige slang wel vreemd is. Zou het een teken zijn dat er meer onwelkome dingen voor de deur staan?’

Vlieger Polderman klopte zijn vriend eens op de schouder en zei glimlachend:

‘Je begint ook al bijgelovig te worden, Bos. Je zit te lang in het oerwoud!’

‘Bijgelovig ben ik niet,’ verweerde de ander zich, ‘maar ik heb al heel wat vreemde dingen meegemaakt. Kodjo kan hierover meepraten!’

Zwijgend werkten ze daarna verder, met z'n drieën in één lijn naast elkaar. Het was intussen al laat in de middag geworden. De zon kon elk ogenblik achter de bosrand schuilgaan. Vlieger Polderman keek eens om. Met een pijnlijk gezicht richtte hij zich op.

‘Wat denk je ervan, Bos?’ riep hij. Deze keek eens rond en antwoordde goedkeurend:

‘We zijn vanmiddag een heel eind opgeschoten! Als jullie morgen dit stuk klaarmaken en een paar van die Mauritiuspalmen in de start- en landingsrichting opruimen, dan hebben we hier voorlopig een veilige airstrip. Dan ga ik morgen eens kijken of ik wat Indiaanse arbeiders op de kop kan tikken.’

‘Alleen?’ vroeg de vlieger verwonderd.

‘Ja, waarom niet?’ Maar onwillekeurig moest hij even aan die schoen denken, hij aarzelde en herhaalde toen: ‘Waarom zou ik niet alleen gaan?’

‘Och, ik weet niet,’ luidde het vage antwoord van de vlieger, ‘ik dacht zo... je kent die Trio's helemaal niet. Maar misschien gaan ze wel voor je op de loop...’

‘Misschien ook niet,’ bracht Jacob in het midden. ‘U heeft ook kans dat ze met giftige pijlen schieten.’

‘Maken jullie je over mij maar niet ongerust,’ zei meneer Bos luchtig, ‘ik loop in geen zeven sloten tegelijk. En bovendien is dit niet mijn eerste contact met de Trio's.’

Achter het kampje zagen ze al een pluimpje rook opstijgen.

[p. 18]

Kodjo was bezig met de maaltijd en niet lang daarna zaten ze op een paar kisten, met hun bord op schoot, te eten.

Veel werd er niet gesproken. Ze waren alle vier met hun eigen gedachten bezig. De vallende avond zou gevolgd worden door de eerste nacht. Een nacht in een onbekende streek waar primitieve Indianen geheimzinnige machten opriepen.

In dit land der Indianen regeerden talloze goede en kwade goden. Goede en slechte weergoden, riviergoden en vele andere goden, maar ook de talloze bosgeesten maakten het de primitieve Indianen lastig. In stenen, in bomen, ja zelfs in 't vuur huisden vriendelijke maar ook vreselijk kwade geesten die steeds weer gunstig moesten worden gestemd.

De man die met deze goden en geesten kon spreken, noemden ze hun ‘piai’. Hij wist precies hoe er gehandeld moest worden om boze geesten in een betere stemming te brengen en hoe goede geesten voor hun goedheid beloond moesten worden. Meestal nam de piai zelf deze beloning in ontvangst... Hij was het ook die met veel hokus-pokus hogere machten aanriep om een zieke te genezen.

De Trio-Indianen vormden een uitstervend ras. Wellicht dat de aanleg van de Sipaliwini-airstrip het begin betekende van een betere tijd voor deze Indianen, een betere verzorging van hun zieken in de eerste plaats. Deze mensen leefden nog in het stenen tijdperk.

De vlieger zette zijn bord neer, haalde een pijp uit zijn zak en begon die aandachtig te stoppen.

‘Jij stond een uurtje geleden plotseling tegenover een giftige savannaslang, Bos, maar mij is dat in de lucht overkomen, een week of drie geleden. Ik was met wat vracht aan boord opgestegen van de Eilerts de Haanstrip in het Kaysergebergte. In de lucht - we waren op weg naar de strip bij de Tafelberg - kwam een arbeider, die ik als passagier had, me doodsbenauwd vertellen dat we een oeroekoekoeslang aan boord hadden. Ik wees de man onmiddellijk waar mijn houwer lag en riep: “Maak hem af!” “Dat betekent ongeluk, meneer!” antwoordde de bijgelovige kerel.’

[p. 19]

Even zweeg de vlieger en keek meneer Bos, Kodjo en Jacob een voor een aan.

‘Jullie weten dat een oeroekoekoe een giftige boomslang is, dus jullie begrijpen dat ik niet erg op mijn gemak achter mijn stuurknuppel zat. Het was nog zeker een uur vliegen naar de Tafelberg. Achter het stuur vandaan komen om de slang af te maken kon ik natuurlijk ook niet want ik was met de arbeider alleen.’

‘Èn de slang,’ merkte meneer Bos droogjes op.

‘Een paar minuten later vertelde de man dat de oeroekoekoe spoorloos verdwenen was. Het reptiel moest hier of daar tussengekropen zijn. Sidderend en met opgetrokken benen kwam de arbeider naast mij zitten.’

‘En verder?’ vroeg Kodjo gespannen toen de vlieger niet onmiddellijk zijn verhaal vervolgde.

‘Maar bij die oeroekoekoeslang bleef het niet,’ ging Polderman verder. ‘Ik had net besloten naar de Eilerts de Haanstrip terug te keren, toen mijn bibberende buurman schreeuwde: “Nòg een slang! Een sakka!”’

‘Hoe kan dat nou!’ riep meneer Bos ongelovig uit. ‘Nòg een tweede giftige slang?’

‘Luister!’ antwoordde Polderman rustig. ‘Ik begon natuurlijk aan het verstand van de man te twijfelen en zei: “Man, klets niet. Je lijdt aan hallucinaties!” Maar voor alle zekerheid draaide ik me zover mogelijk om, om me met mijn eigen ogen te overtuigen. Op dat moment kroop tussen onze beide stoelen een grote sakkaslang...’

‘Hoe kan dat nou!’ riep meneer Bos nogmaals uit. ‘Zit je ons voor de gek te houden, Pol?’

‘Zowaar als ik hier zit,’ zei Polderman ernstig, ‘vlug trok ik mijn benen van het voetenstuur terug want plotseling was de toestand heel gevaarlijk geworden. Ik kon mijn plaats niet verlaten. “Geef me mijn houwer!” schreeuwde ik tegen de arbeider, maar die staarde slechts in panische angst naar de kronkelende slang. Er moest echter onmiddellijk iets gedaan worden. Hoe het allemaal zo vlug gebeurde, begrijp ik nog niet maar plotseling

[p. 20]

herinnerde ik me wat ik eens een zogenaamde slangenbezweerder op de kermis had zien doen. Ik plantte mijn rechtervoet op de kop van de slang...’

‘U trapte zijn kop in?’ vroeg Kodjo opgewonden.

‘Nee, met gymschoenen aan ging dat niet. Ik bukte me en greep de slang daarna achter zijn kop zodat hij onmogelijk kon bijten, en daar zat ik, de stuur knuppel in mijn linkerhand en een giftige slang in mijn rechter, terwijl achterin nog ergens een tweede exemplaar rondkroop. Onmiddellijk draaide de sakkaslang zich om mijn arm maar zolang ik mijn greep niet liet verslappen, kon het ondier niets beginnen. Het beest had zijn lelijke bek wijd opengesperd en ik kon duidelijk zijn giftanden zien zitten. Maar wat nu?’

‘Kon je hem niet uit het raampje gooien?’ vroeg meneer Bos.

‘Geen denken aan! Het beest zat rond mijn arm gekronkeld en de arbeider kon mij niet helpen. Die durfde geen vinger uit te steken. Enfin, ik hield de slang natuurlijk stevig vast en zo landde ik een half uur later weer op de Eilerts de Haanstrip. Ik zal nooit de uitdrukking op de gezichten van de arbeiders vergeten toen ze me zagen uitstappen, nadat eerst mijn passagier grauw van angst naar buiten was gesprongen. Toen ik mijn linkerhand vrij had, kon ik de slang bij zijn staart pakken en hem van mijn arm los wikkelen. Met kracht gooide ik hem daarna op de grond waar hij een ogenblik versuft bleef liggen, lang genoeg om door een van de mannen afgemaakt te worden.’

‘En die oeroekoekoe?’ vroeg Kodjo.

‘Die heb ìk gevonden,’ mengde Jacob zich in het gesprek.

‘Ja,’ vervolgde de vlieger, ‘Jacob werkte ook op de strip en hij vond de oeroekoekoe helemaal achterin de staart van het vliegtuig. Daar zat hij tussen de besturingskabels. Gelukkig had hij zich er niet omheen gedraaid want anders had het nog slecht kunnen aflopen.’

‘Ik vind het een sterk verhaal,’ bekende meneer Bos. ‘Twee giftige slangen in een vliegtuig!’

‘Minder sterk als je weet wat er gebeurd was. Er werkte een man op de strip die voor een exporteur van dieren giftige slan-

[p. 21]

gen verzamelde, maar niemand van ons wist daar iets van. Hij had er twee in een kartonnen doos verpakt maar er niets van gezegd. Hij had mij alleen gevraagd of ik een doos voor hem mee naar Paramaribo wilde nemen. Die zou daar door iemand worden afgehaald. De doos was niet zwaar dus ik had er geen bezwaar tegen. Had ik geweten wat er inzat, dan had ik de doos apart gezet. Maar nu was hij tussen een paar kistjes terechtgekomen, het karton scheurde en de slangen kwamen vrij.’

[p. 22]

De vlieger stak zijn pijp opnieuw aan.

‘Toen we weer opstegen, had ik een tweede passagier aan boord, de eigenaar van de slangen. Hij was natuurlijk op staande voet ontslagen...’

Het was intussen donker geworden en Kodjo stak de petroleumvergasser aan. Daarna ging hij voor meneer Bos en de vlieger een hangmat spannen. Erg op zijn gemak voelde hij zich niet na het verhaal van de vlieger.

‘Meneer Polderman,’ vroeg hij voorzichtig voor hij zijn hangmat inkroop, ‘vallen zulke slangen mensen aan?’

De vlieger schudde het hoofd.

‘Ga maar rustig slapen, Kodjo!’ antwoordde hij slechts. ‘Welterusten.’

‘Welterusten...’

De man had makkelijk praten!