Caro en Tamara. In de groene hel

[p. 35]

Klaar voor de start

Er volgde een drukke dag voor Stunt. Hij moest verschillende keren naar de stad om de vlucht naar het binnenland voor te bereiden. Met de balatamaatschappij regelde hij, dat het pakket houwers ook op het vliegveld Zorg en Hoop zou worden ingeladen. Ook was er een groot pak met voedingsmiddelen voor de bleeders in het oerwoud, met rijst, suiker, zout, tabak en bakkeljauw (onaangenaam ruikende, gedroogde vissoort).

‘Alles wordt naar Zorg en Hoop gebracht,’ zei hij 's avonds. ‘Ook meneer Terhoog stapt daar in.’

‘Hoe laat moeten wij daar zijn?’ wilde Caro weten.

‘Laat 'es kijken, ik ga hier morgenochtend heel vroeg weg, dan ben ik om 'n uur of zeven op Zanderij. Daar start ik een halfuurtje later en dan ben ik om ongeveer acht uur op Zorg en Hoop. Wie niet op tijd is, gaat niet mee!’

‘Maak je niet ongerust dat de meisjes niet op tijd zullen zijn,’ merkte mevrouw Donkers op. ‘Ze zullen eerder een uur te vroeg dan te laat zijn!’

‘Het zal in de kist niet lekker ruiken, vrees ik,’ waarschuwde Stunt. ‘Ik krijg bakkeljauw mee en dat stinkt een uur in de wind!’

‘Is dat hetzelfde als kabeljauw?’ vroeg Caro.

‘Nee, zeker niet. Het heeft er zelfs niets mee te maken. Het woord bakkeljauw komt van het Portugese woord bacalhao. De vis wordt gedroogd in de zon en gezouten. Wist je dat bakkeljauw al sedert driehonderd jaar in Suriname wordt ingevoerd?’

‘Hoe vliegen jullie precies?’ informeerde meneer Donkers.

[p. 36]

‘Eerst vlieg ik naar de Suriname-rivier, en die volg ik dan tot de splitsing Gran Rio en Pikien Rio. Deze laatste komt uit zuidelijke richting, en die volg ik 'n kwartiertje. Dan zwaai ik af naar het zuidoosten, totdat ik aan de boven-Tapanahony-rivier kom. In de buurt van het Indianendorp Popokai (papegaai) hebben de balatableeders een stuk bos opengekapt. Daar hebben ze grote witte doeken uitgelegd, zodat we het gemakkelijker kunnen vinden!’

‘Weten ze precies wanneer jullie komen?’

‘Ze weten natuurlijk wel dat we houwers komen droppen. Maar of ze precies de dag weten, betwijfel ik. De balatamaatschappij heeft per radio de boodschap doorgegeven via Bensdorp. Daar komt zo nu en dan een van de bleeders, maar Bensdorp ligt aan de Lawa-rivier, en die is er een eind vandaan!’

Meneer Donkers haalde een atlas en sloeg de bladzijde van Suriname op. Stunt wees waar precies Bensdorp lag.

‘Heeft Bensdorp dan radio?’ vroeg meneer Donkers.

‘Ja zeker, Bensdorp is het hoofdkwartier van de Lawa-goudvelden. Een goede kennis van me, is daar administrateur. Hij heeft elke dag radioverbinding met de stad.’

‘Die man zit daar ver van de bewoonde wereld,’ zei mevrouw Donkers.

‘Inderdaad. Maar hij heeft z'n vrouw bij zich. Ze moeten een week de Marowijne-rivier stroomop met korjalen. Ze moeten veel vallen en stroomversnellingen over, de zogenaamde soela's. De boten moeten soms over land, dus door het bos, gedragen worden, zo woest zijn sommige stroomversnellingen. Naar de stad

[p. 37]

toe, dus stroomaf, gaat het heel wat vlugger. Dan doen ze er drie tot vier dagen over tot het plaatsje Albina. Vandaar zijn ze door middel van de goede bootverbinding met Moengo in één dag in de stad. Van Albina naar Paramaribo loopt tegenwoordig een behoorlijke weg.’

‘Dat is een hele krachttoer, een week de rivier op in korjalen!’

‘Ze hebben tegenwoordig buitenboordmotoren achter de korjalen, dus dat gaat wat vlugger. Dan hoeven ze niet meer te pagaaien!’ vertelde Stunt.

‘Er is op Bensdorp heel wat zwaar en groot materiaal, voor de goudwinning, hoor ik,’ zei meneer Donkers. ‘Hoe zouden ze dat daar helemaal naar toe gekregen hebben?’

‘Alles met korjalen, meneer Donkers!’

‘Over die vallen?’

‘Zeker! Tractoren en machinerieën werden helemaal uit elkaar gehaald en zó in stukjes en brokjes in boten vervoerd, over stroomversnellingen en langs watervallen!’

‘Daar neem ik mijn petje voor af!’ zei meneer Donkers.

‘Hoelang wordt er in Suriname al goud gevonden, vader?’ vroeg Caro.

‘Al ruim driehonderd jaar, maar de eerste tweehonderd jaar zijn er alleen maar kapitalen in verloren. Pas in 1875 werd de eerste staaf van in Suriname gewonnen goud aan de Surinaamse Bank verkocht.’

‘De aanleg van de spoorweg had oorspronkelijk veel te maken met de goudwinning, heb ik weleens gehoord,’ zei Stunt.

‘Dat zit zó. In het gebied van de Lawa-rivier was toen

[p. 38]

goud gevonden. Dat was in het begin van deze eeuw. Men wilde toen een spoorlijn aanleggen van Paramaribo helemaal naar het Lawa-gebied,’ en meneer Donkers wees met zijn vinger het gebied aan, tussen de Tapanahony- en de Lawa-rivier. ‘Later werd besloten de spoorweg korter te maken en bij Dam te laten eindigen. Daar is de laatste stroomversnelling in de Sarakreek. Ze hebben totaal negen jaar aan de spoorweg gewerkt. Pas in 1912 was hij klaar.’

‘Hoe lang is die lijn, vader?’ vroeg Caro.

‘Vroeger was hij honderddrieënzeventig kilometer!’

‘Vroeger?’

‘Vroeger ja. Tegenwoordig is hij maar ruim honderddertig kilometer lang. Het stuk van Kabel naar Dam, het laatste stuk dus dat aan de overkant van de Suriname-rivier ligt, wordt niet meer gebruikt. En nu het grote stuwmeer klaarkomt, is de spoorlijn nog verder ingekort, want het eindpunt Kabel ligt nu onder de waterspiegel!’

‘Dus dan hebben ze vroeger voor niets een spoorbrug over de rivier gebouwd,’ meende Caro.

‘De rivier is daar ongeveer driehonderd meter breed. Ze hebben daar indertijd een kabelbaan gehad. Vandaar de naam van het dorpje Kabel. Je ging er dus door de lucht de rivier over. Tot voor kort kon je in Kabel nog de overblijfselen van die oude kabelbaan zien.’

‘We vliegen morgen over die streek, Caro, dan zal ik je weleens het een en ander wijzen.’

‘Je boft, Caro, jij maar vliegen en je oude vader zal wel thuisblijven!’

‘Ik wou maar dat het morgen was!’ verzuchtte Caro.

[p. 39]

‘Verwacht nu niet dat je zo erg veel zult zien!’ waarschuwde Stunt lachend, ‘want al die bossen zien er uit de lucht net uit als boerenkool!’

‘Maar je ziet toch zeker de rivieren?’

‘De heel grote rivieren, als de Suriname en de Tapanahony natuurlijk wel, maar de kreken zie je niet, hoor. Die liggen onder de bomen verscholen.’

‘De Marowijne-rivier is de grensrivier tussen Suriname en Frans Guyana, nietwaar?’ vroeg Caro.

‘Juist, maar de bovenloop van de Marowijne is de Lawa en nu zijn ze het er niet over eens, wat nu weer de bovenloop van die Lawa is. In de zuidoosthoek van Suriname ligt eigenlijk nog een betwist gebied.’

‘Daar heb ik weleens iets over in de krant gelezen,’ zei meneer Donkers. ‘Vroeger was al eens uitgemaakt dat de Lawa de grensrivier was, omdat hij de bovenloop vormt van de Marowijne. Toen er tussen de Lawa- en de Tapanahony-rivieren goud werd gevonden, beweerden de Fransen dat de Tapanahony de bovenloop van de Marowijne was. In dat geval zou dus dat hele goudgebied in Frans Guyana vallen! Ze hebben de kwestie vroeger voorgelegd aan een buitenlands staatshoofd. Deze moest als scheidsrechter optreden, en hij heeft toen beslist dat de Lawa de bovenloop en dus ook de grensrivier was. Weten jullie wie dat staatshoofd was?’

‘Nooit van gehoord!’ moest Stunt bekennen.

‘Dat was de Tsaar van Rusland, in 1891. Tsaar Alexander de Derde van Rusland heeft Suriname dat gebied toegewezen!’

Allen bogen zich weer over de atlas. Dat een Tsaar van Rusland iets te maken had met de geschiedenis van Suriname!

[p. 40]

‘We vliegen ook over het Oranjegebergte, nietwaar?’ vroeg Caro.

‘Alleen over de noordelijke uitlopers ervan.’

‘Is dat gebergte hoog?’

‘Niet erg. Het hoogste punt is achthonderd meter. Voor de hogere bergtoppen moet je meer naar het westen gaan. Daar zijn toppen van ongeveer twaalfhonderd meter, dus je ziet dat Suriname geen land is voor alpinisten!’

‘Heb je radio aan boord, Stunt?’ informeerde meneer Donkers.

‘Ik heb een goede ontvanger, maar mijn zender reikt niet ver. Ik gebruik 'm alleen maar als ik vlak bij het vliegveld ben. Dan moet ik toestemming vragen om te landen.’

‘Mag ik morgen ook eens luisteren?’ vroeg Caro gretig.

‘Mij best, hoor. Ik heb een extra koptelefoon, dus die zet je maar op je hoofd,’ antwoordde Stunt lachend.

‘Ga jij nu maar vlug naar je bed, Caro, want morgen wordt het een vermoeiende dag voor je,’ zei vader.

‘Ik loop nog vlug even naar Tamara om te zeggen dat ze morgenochtend vroeg klaar moet staan!’ antwoordde Caro.

Toen het meisje weg was, zei meneer Donkers: ‘Zul je voorzichtig zijn met die twee meisjes aan boord, Stunt? Ze zijn pas zestien jaar!’

‘Ja hoor, meneer, ze zijn in goede handen! Maakt u zich nergens zorgen over,’ antwoordde Stunt geruststellend.

‘Maar ze zijn soms zo branieachtig en nergens bang voor,’ meende mevrouw Donkers. ‘Ik vind het toch

[p. 41]

helemaal geen rustig idee. Zou je die twee wel meenemen?’

‘Ik zie er beslist geen gevaar in, mevrouw,’ zei Stunt. ‘Maar als u er bezwaar tegen heeft, dan neem ik ze vanzelfsprekend niet mee!’

‘Nee, nee!’ kwam meneer Donkers tussenbeide. ‘Dat kunnen we nu niet meer doen. De meisjes rekenen er vast op en Stunt zal echt wel voorzichtig zijn, daar ben ik zeker van!’

‘Ja, maar toch...’ zei mevrouw nog. ‘Is je motor goed in orde, Stunt?’

Heel gerust was ze toch niet.

‘Daar heb ik nog nooit last mee gehad,’ zei Stunt.

‘Kom, moeder, ik zou me nu maar niet ongerust gaan maken. Haal geen rare dingen in je hoofd,’ zei meneer Donkers. ‘De moderne vliegtuigen zijn niet meer zoals dat kistje van Lindbergh, waarin hij de oceaan overvloog.’

‘Zul je morgen voor alle zekerheid je vliegtuig nog eens goed nakijken? Je kunt toch maar nóóit weten!’ meende mevrouw Donkers.

‘Kom, we praten er niet meer over,’ hakte meneer Donkers de knoop door. ‘Mijn vrouw zou het liefst zelf je vliegtuig nakijken!’ voegde hij er met een knipoogje aan Stunt aan toe. ‘Kijk, daar is Caro ook alweer!’

‘Alles is afgesproken met Tamara!’ riep Caro opgewonden uit. ‘Morgenochtend vroeg staat ze klaar!’

‘Nemen jullie een boterhammetje mee?’ zei Stunt. ‘Hoog in de lucht krijg je honger!’

‘Hoe laat zijn jullie weer thuis?’ wilde moeder weten.

‘Dat zal een uur of een zijn, mevrouw. Ik zet ze aan de grond op Zorg en Hoop, en dan kunnen ze om twee

[p. 42]

uur in de middag weer hier zijn. Heen en terug zal het ongeveer zevenhonderd kilometers zijn.’

‘Welterusten, Stunt. Welterusten allemaal!’ zei Caro. ‘We zijn op tijd hoor!’

‘Nou, daar twijfel ik geen ogenblik aan!’ riep Stunt haar nog na, toen ze de kamer uitging.

‘Hoe luidt het weerbericht voor morgen?’ informeerde meneer Donkers, toen zijn vrouw even de kamer uit was.

‘We zitten in de regentijd, dus er zal wel weer een buitje vallen. De verwachting is niet zo slecht. Verspreide onweersbuien, maar daar vlieg ik wel omheen. Ik ben wel slecht weer gewend.’

‘Niet dat ik me ongerust maak, o nee, maar mijn vrouw heeft het niet erg op vliegen begrepen!’ zei meneer Donkers.

Stunt keek meneer Donkers even aan. ‘Mensen die geen verstand van vliegen hebben, denken vaak dat vliegen gevaarlijk is!’ zei hij. ‘Mijn eigen moeder was ook dikwijls bang.’

Toen ze later allen naar bed gingen, zei meneer Donkers. ‘Ik zal je morgenochtend wel niet meer zien, Stunt. Ik wens jullie een goede reis. Eh... pas vooral goed op de meisjes... en, o ja, bekijk die Oyarikoelè's niet van al te dichtbij!’