Het nationaalsocialisme als bedreiging van de kerk: de les van Duitschland!

II. ‘Positief Christendom’.

Wij vertrouwen, dat de Rijksregeering, teneinde de toespitsing van den geloofsstrijd in Duitschland te vermijden, het woord van de evangelische kerk zal hooren. Toen de N.S.D.A.P. (Nationaal-Socialistische Duitsche Arbeiderspartij) in haar program verklaarde, dat zij op den grondslag staat van een ‘positief christendom’, heeft de gezamenlijke kerkelijke bevolking dit zoo moeten verstaan en ook behooren te verstaan, dat in het Derde Rijk het christelijk geloof in overeenstemming met de belijdenisschriften

[p. 44]

en de prediking der kerk vrijheid en bescherming, ja hulp en steun zou ondervinden.

Later echter is het daartoe gekomen, dat toonaangevende personen in den staat en in de partij de uitdrukking: ‘positief christendom’ willekeurig hebben uitgelegd.

Weldra gaf de Rijksminister voor propaganda en volksontwikkeling voor positief christendom uit, wat uitsluitend humanitair streven is, en verbond hij met deze uitlegging in bepaalde gevallen een aanval op de christelijke kerken en haar vermeende onvoldoende praestaties op het gebied der christelijke liefdadigheid, dat toch de staat zelf sedert 1933 door zijn verboden belangrijk ingeperkt had (zie redevoeringen van Goebbels voor het werk van de Winterhulp; o.a.: ‘Indien de kerken bezield waren met den echten christelijken geest, dan hadden zij het nimmer aan den staat overgelaten om in dezen winter de armen door honger en koude heen te helpen...Ik geloof, dat Christus zelf in ons doen meer van Zijn leer ontdekken zou dan in die theologische haarkloverijen...Het volk zou wellicht eerder begrijpen, wanneer de kerk zich toelegde op het ware christendom...’); weldra verkondigde de Rijksopvoedingsleider Rosenberg zijn mystiek van het bloed als positief christendom en partij-autoriteiten brachten op zijn voorbeeld het confessioneele en openbaringsgeloovige christendom als negatief in een slechten roep (zie Rosenberg: ‘Wij zien heden in, dat de centrale hoogste waarden van de Roomsche en de Protestantsche kerk als negatief christendom niet passen bij onze ziel, dat zij aan de organische krachten van de noordsch-rassig gestemde volken in den weg staan, voor deze plaats moeten maken, en zich nieuw moeten laten omstempelen in den zin van een Germaansch christendom’. Schrijven van de 11de Brigade der S.A. aan de Voorloopige Leiding:....Geen positief christen

[p. 45]

wordt uit de S.A. verwijderd, wel de negatieve christenen, die door hun gebonden-zijn aan middeleeuwsche dogma's in tegenspraak zijn met het nationaalsocialisme...De negatieve christen strijdt voor de kerk, tot schade van het volk, voor haar dogma's en voor de instandhouding van priesterleugens en daarmede voor den duivel...S.A.-manzijn en tot het belijdenis-front behooren is een innerlijke tegenstrijdigheid...Ofschoon wij als positieve christenen niet zoo slecht van onze medemenschen denken, zoo zijn wij toch op onze hoede tegen dwarskijkers, drijvers en ontbindende elementen...’). In den mond van weer andere vertegenwoordigers der Rijksregeering werden onder den dekmantel van het positieve christendom begrippen, die zeer bepaald behooren tot het christelijk geloof (geloof, liefde, eeuwigheid, gebed, opstanding) ontdaan van hun openbaringsgehalte en gevuld met een geheel anderen, zuiver wereldlijken en psychologischen zin, zelfs in uitlatingen van den Rijksminister voor kerkelijke aangelegenheden Kerrl (zie o.a. Göring: ‘Wij hebben tegenover de kerk verklaard, dat wij op den grondslag staan van het positieve christendom. Wij hebben over het algemeen door onzen geloofsijver, onze geloofskracht, aan de kerk juist weer laten zien, wat geloof beduidt’; Kerrl: ‘Dat, n.l. het zich verklaren voor het positieve christendom, heeft niets te maken met dogma's, maar is onafhankelijk geloof en die liefde, welke practisch doen is, die ons zelfs beveelt te zeggen: “Heer, vergeef het hun, want zij weten niet, wat zij doen.” Het wezen van het nationaalsocialisme is geloof, zijn daad is liefde, en nationaalsocialistisch positief christendom is liefde tot den naaste’).

De schade, door dergelijke uitlatingen teweeggebracht, is te grooter, omdat aan de kerk nimmer de mogelijkheid gegeven werd om de van hooger hand afkomstige misvattingen aan-

[p. 46]

gaande het christelijk geloof voor even uitgebreiden kring te weerleggen.