Hoera voor het Leven

Nico Stufkens

Aan Nico Stufkens ben ik de grootste dank verschuldigd.

Stufkens was een leerling van de Vrije Universiteit. Hij studeerde rechten, maar op zijn wijze. Tegelijkertijd wist hij meer van theologie af dan de meeste theologen. Hij gaf zich vooral rekenschap van wat de moderne maatschappij en de moderne mens beweegt. Vele studentengeneraties hebben zijn grote en blijvende invloed ondergaan. Beroemd waren zijn causerieën bij de boekentafel op de Nunspeetse hei. Zonder enige pretentie, zo maar langs zijn neus weg, vertelde hij over de inhoud van de boeken, die door van Seters op de jaarlijkse conferenties werden verkocht. Hij had ze alle gelezen en beoordeelde ze zelfstandig. Altijd liep hij met het een of andere boek in zijn zak, dat nog niemand - ook nog geen professor - kende. Zijn toespraken had hij nooit op schrift, maar freewheelen deed hij niet. In de beheersing en de vormgeving van het onderwerp, waarover hij sprak, had hij zijns gelijke niet. Tot diep in de nacht zat hij met ons te discussiëren, terwijl hij de ene cigaret na de andere rookte. Hij had aandacht voor de enkeling en kon geduldig zitten luisteren. Hij had vreemde zonderlinge gewoonten, maar honderden zijn door hem gezegend en wij namen van Stuf wat wij van geen ander ooit genomen zouden hebben. Zijn zondagse toespraken waren van een bijzonder soort. Men kan ze vinden in de bundel Geloof, een van de rijkste bundels overdenkingen, die ik ken. Hij droeg die bundel aan de

[p. 66]

N.C.S.V. op bij zijn afscheid als secretaris in 1930. In deze overdenkingen - echt N.C.S.V.-werk - tracht hij het gespannen geestelijke zoeken der generaties van na de wereldoorlog 1914-1918 te ontmoeten. Zijn gehele aandacht is bij hun worsteling betrokken. Daarbij komt hij tot het inzicht, dat de geestelijke verwarring en onmacht binnen en buiten het eigen erf onder één noemer te brengen zijn: wij weten niet meer wat geloof is, zoals de bijbel en de reformatie het wisten. Dat gold zo goed voor zijn eigen generatie, die, ontnuchterd, het leven greep als een roof, als voor de vorige, die haar bloeiend hart aan duizend idealismen verkwistte. Heel Stufkens' werk in de N.C.S.V. was de bijbel te laten zeggen, wat hij onder geloof verstaat, en dat in de jaren, die hij in zijn inleiding op zijn Geloof niet ten onrechte de moeilijke en vaak koortsachtige twintiger jaren noemt. Stufkens heeft in zeer sterke mate de invloed van Karl Barth en zijn theologie ondergaan. Men kan echter onmogelijk zeggen, dat men, Stufkens horende, his masters voice hoorde. Het was alles zo levendig, zo bewegelijk, zo actueel, zo oorspronkelijk. Met vrijwel alle belangrijke figuren uit de naoorlogse jaren had Stufkens persoonlijk contact. Wat de politieke en sociale vragen betreft, stond hij al in mijn studententijd vrij links. Hij heeft ons geleerd wat socialisme is. Tientallen oud-N.C.S.V.ërs zijn er, die, door Stufkens beïnvloed, de weg naar de S.D.A.P. of later naar de P.v.d.A. gevonden hebben. Aan zijn arbeid in de A.J.C. en de A.M.V.J. - de namen van Koos Vorrink en Jopie Eykman moeten in dit verband worden genoemd - is zijn waardevol boek Evangelie en Jeugd te danken. Banning heeft Stufkens een volksopvoeder genoemd en daarbij vooral gedacht aan de kring der intellectuelen.

Stufkens is lid van de S.D.A.P. geworden en later van de P.v.d.A., die hij tot voor korte tijd vertegenwoordigde in de Tweede Kamer.

Ik kan het alleen maar betreuren, dat Stufkens zo weinig geschreven en gepubliceerd heeft, zodat zijn invloed beperkt is gebleven tot conferenties, commissies en persoonlijke contacten.