Hoera voor het Leven

[p. 41]

De tante van Charley

Een anecdote, die een aardige illustratie van de verhoudingen in mijn studentijd geeft. In 1920 vierden het studentencorps van de V.U., N.D.D.D. - Nil Desperandum Deo Duce - een lustrum. Henk Colijn, de zoon van de grote Colijn, was rector, ik fiscus. Er was ook een lustrumcommissie, waarvan, als ik mij niet vergis, Ds T. Ferwerda en Dr. J.G. Geelkerken de leiding hadden. Enkele dagen vierden wij feest. Op één van die feestdagen zou in Bellevue door studenten de tante van Charley worden opgevoerd, een luchtig niemendalletje. Nu was toneel in mijn tijd in gereformeerde kring een bedenkelijke geschiedenis. Men stond er principieel en practisch nog al afwijzend tegenover. Zo'n vrolijk en luchtig stuk zou er echter wel tussen door kunnen, beter in elk geval dan Saul en David van Querido, waarvan de opvoering enkele jaren later zo'n beroering te weeg bracht. Er waren voor de toneelvoorstelling in Bellevue kaarten beschikbaar gesteld. De hele zaal was uitverkocht. Maar daar kwamen, uitgesproken één dag voor de voorstelling, drie reünisten bij de senaat, een groep van vijftig reünisten vertegenwoordigend, onder leiding van de Dr. J.C. de Moor. Ze hadden niets tegen toneel, maar wel tegen de tante van Charley, omdat in dit stuk een travesti voorkomt en het in strijd met de gereformeerde zeden is, dat een man in vrouwenkleren rondloopt. Het hele stuk is op die travesti gebaseerd. Wel nu, de drie heren, alle drie dominees, stelden de eis, dat de toneelvoorstelling geschrapt zou worden. Indien de senaat het stuk zou laten doorgaan, zouden de vijftig reünisten uit protest het lustrum verlaten.

Het was natuurlijk onmogelijk, de toneelvoorstelling op zo korte termijn af te gelasten. Maar als vijftig reünisten uit protest de feestvreugde zouden verstoren, was de aardigheid er natuurlijk af, om nog niet te denken aan de noodlottige gevolgen voor de V.U. als de kerkbodes los zouden komen. De senaat en de lustrumcommissie waren wild. Dat was echter geen oplossing. Als enige theoloog in de senaat stelde ik voor, de hoogleraar in de ethiek om advies te vragen, Aldus word besloten en ik werd naar Prof. Geesink afgevaardigd. Geesink was een merkwaardig man. Hij was niet gereformeerd van afkomst. Hij had echter voor het calvinisme

[p. 42]

gekozen als voor de godsdienst van grote keur, zoals hij altijd zei. Hij beminde het leven en de goede aarde. En in wezen vroom man, maar met een wereldse inslag. Geestig en nonchalant. Van een beminnelijke onverschilligheid. Hij liet zich eens op een melkwagen naar Keizersgracht 162 rijden. In mijn tijd slordig gekleed. Maar we hielden van Geesink.

Ik naar Geesink. Hij heette mij welkom met het gebruikelijke ‘wat is er mijn jongen?’ Ik deed mijn verhaal. ‘Daar heb je het gedonder weer’, was Geesink's reactie. Hij deed een voorstel. De volgende morgen - 's middags zou de tante worden opgevoerd - moesten de senaat, de lustrumcommissie en de commissie-De Moor om tien uur in Bellevue bijeenkomen. Geesink zou ook komen en samen zouden wij een oplossing voor onze toneelproblematiek zoeken. Om tien uur waren wij allen present behalve Prof. Geesink, die, zoals te doen gebruikelijk was, een half uur te laat kwam. Dr. de Moor kreeg gelegenheid zijn bezwaren tegen de tante uiteen te zetten. Toen nam Geesink het woord. Deelde mee, dat ik vorige avond bij hem was geweest. Hij vond het een moeilijk en ernstig probleem en had de gehele avond doorgebracht met na te gaan, hoe de calvinisten in de loop der eeuwen over de travesti geoordeeld hadden. Calvijn was er tegen. Een hele rij illustere calvinisten volgden. Allen tegen. Dan staat op een goed ogenblik de gereformeerde ethiek stop. Een hele sprong: de grote Kuyper was ook tegen, in een Herautartikel! En Prof. Geesink zelf? Zijn ethiek was nog niet verschenen, maar als zij zou verschijnen, dan zou ook hij tegen zijn: een travesti was in strijd met de gereformeerde zeden!

Dr. de Moor en zijn twee paranymphen zaten te gnuiven. Tijdens de uiteenzettingen van Prof. Geesink kreeg ik het benauwd. Hij moest mij verkeerd begrepen hebben. De bedoeling was geweest, dat de voorstelling door zou gaan en nu ging het kennelijk mis. Het zwaarste geschut van Calvijn tot Kuyper werd tegen de tante in stelling gebracht.

We zaten in een grote kring. Nog al geladen en gespannen. Maar aan het einde van zijn betoog, terwijl de woorden: ‘Mijn eindconclusie is, dat een travesti in strijd is met de gereformeerde zeden’ nauwelijks waren uitgesproken, stond Geesink op, stevende recht op Dr. de Moor af, hief zijn rechterhand bezwerend omhoog en zei: ‘Maar verder geen gesodemieter, vanmiddag gaat het door’.

[p. 43]

Het gezag van Geesink was zo groot, dat de anders zo welbespraakte Dr. de Moor geen woord meer gezegd heeft. En de tante ging door!