Brieven. Deel 2. 1876-1886

Aan denzelfden.

Parijs, 4 Mei 1885.

Waarde Heer Ten Brink,

Het voor den heer M. Fatio bestemde exemplaar van uw Heinsius is hem door mijn zoon ter hand gesteld. Uw boek zal hem zeker belang inboezemen. Hij interesseert zich voor de geheele spaansche litteratuur en voor hare verbreiding buiten Spanje, vertalingen, navolgingen, enz.

Aan verschillende knappe lui heb ik gevraagd of hun eenig nieuws omtrent ‘la Fuite à Varennes’ bekend was. Doch te vergeefs. Men verzekert mij dat er in de laatste jaren geen monografie van beteekenis over dit onderwerp het licht heeft gezien.

Avenel ken ik persoonlijk niet. Taine is op dit oogenblik onbereikbaar. Zijn kursus aan de Ecole des Beaux-Arts is afgeloopen; en zoodra hij dien achter den rug heeft, pleegt hij naar buiten te gaan, ver weg, bij Aixles-Bains, zijne eigenlijke woonplaats.

[p. 315]

Doch ik verbeeld mij dat U in Taine's aanteekening bij zijne Révolution, op het jaar 1791, wel het een en ander vinden zult. Die noten zijn eene goudmijn.

De beste bron zijn zeker de Mémoires van den markies de Bouillé, die zelf, als luitenant-generaal, de vlugt van Lodewijk XVI organiseerde. Door Carlyle is van Bouillé's gedenkschriften, die voor eene autoriteit gelden, ijverig gebruik gemaakt ten behoeve zijner French Revolution Doch dit alles is U bekend.

Van André Theuriet bestaat een bundel novellen Sous Bois (Charpentier, 1878) waarin bladz. 197 vgg. enkele historische bijzonderheden over het gebeurde te Varennes voorkomen. Echter slechts incidenteel en accidenteel, bijna buiten verband met de fraaije vertelling ‘La chanson du Jardinier.’

Ziedaar al mijne wetenschap!

U zijt wel goed het te betreuren dat de Gids, de Spectator, de Tijdspiegel van mijn Land van Rembrand zoo weinig notitie nemen. Ik zelf heb indertijd de opmerking gemaakt (in eene beschouwing over de Nederlandsche Tijdschriften van 1878) dat over de boeken waaraan het meest te kluiven valt, in onze periodieken het schrikkelijkst gezwegen wordt. Niettemin gaan de uitgevers voort met uitgeven, waaruit moet opgemaakt worden dat er een publiek van koopers bestaat, hetwelk aan het zwijgen der kritiek zich niet stoort. Laast gij ooit eene grondige studie over Fruin's Tien Jaren, over Veth's Java, over Bakhuizen's Studien en Schetsen, over Potgieter's Florence, Potgieter's Gedroomd Paardrijden, Potgieter's Biografie van Bakhuizen van den Brink?

Met vriendschappelijke gevoelens

Uw dienstwillige.