Brieven. Deel 2. 1876-1886

Aan Mevrouw Bosboom-Toussaint.

Parijs, 22 Oktober 1879.

Hooggeachte Mevrouw,

Telkens en telkens is er spraak van geweest, dat ik naar Amsterdam zou moeten komen; en telkens stelde ik om die reden, hopend U dan te zullen zien en spreken, bij het aanleggen in Den Haag, het schrijven uit. Doch nu mag het niet langer. Uwe laatste, belangstellende letteren, waarin U mij raadt Jozefine's geschiedenis nog eens geducht na te zien, zijn van 26 Augustus, en in al dien tijd deed ik niets van mij hooren!

Ik geloof, mevrouw, dat, dank zij uwe aanmerkingen, mijne novelle òf verder in portefeuille zal blijven, òf daaruit eerst later en gewijzigd te voorschijn zal komen. Geen enkel oogenblik heb ik, sedert in Februarij van dit jaar het verhaal voltooid en naar Indie gezonden werd, om in mijne Bataviasche courant geplaatst te worden, mij met het handschrift bezig kunnen houden. Telkens kwamen nieuwe studies tusschenbeide, over andere onderwerpen. Nog op dit oogenblik ben ik niet vrij, maar zit tot over de ooren in Dante en de litteratuur over Dante. En nog minder lust krijg ik Jozefine weder ter hand te nemen, nu men mij wat knipsels uit hollandsche couranten zendt, die mijne vertaling van

[p. 141]

Montepin's Koning der Eeuw eene openbare ergernis noemen. Vrees dus niet, bid ik, dat uwe aanmerkingen ongebruikt zullen blijven.

De uitgever De Graaff moet U van dien Koning der Eeuw een exemplaar gezonden hebben. Welligt vindt U tijd noch lust, met het boek kennis te maken. Doch indien ook U, hetzij het talent, hetzij de moraliteit van dezen roman betwist, dan verklaar ik, zoomin verstand te hebben van de eene als van het andere.

Dante interresseert mij op dit oogenblik in hooge mate. Mijn opstel over hem zal naar aanleiding van Ten Kate's vertaling der Hel geschreven worden. Doch hoe weinig heeft men aan Ten Kate, wanneer men den auteur, dien hij vertaalt, regt wil leeren verstaan! Hij rijmt, rijmt, rijmt, met een gemak, dat onze niet-rijmende dichters van den dag tot wanhoop moet brengen. Maar onder al die rijmen verdwijnt de ware toon, de ware zin, van het oorspronkelijk; en na volbragte lektuur der vertaling, weet men niets van Dante. De overzetting van Dr. Hacke is mij onbekend. U bezit die ongetwijfeld, evenals de twee boekjes van Gunning. De laatsten ontving ik ter lezing. Gunning beschouwt Dante voornamelijk uit een godsdienstig oogpunt, als een verheven mysticus. Doch hij tenminste, heeft Dante in zich opgenomen, terwijl ik bij Ten Kate slechts klanken aantref. Ten Kate, zie ik, heeft ook eene vertaling van Milton het licht doen zien. Maar zoo zijn Verloren Paradijs het niet wint van zijne Hel, dan gevoel ik weinig lust, er eene aankondiging van te schrijven.

Mijne vrouw en Gideon zijn gelukkig volmaakt gezond. Hoe gaarne zou ik van U vernemen dat het ook

[p. 142]

met uzelve en met den heer Bosboom goed gaat! Kan het zijn, verblijd ons dan met een woordje van uwe hand. Wij denken zoo dikwijls aan U, en spreken zoo vaak over U. Mogt er van mijne hollandsche reis nog iets komen, en voeren de zaken mij naar Den Haag, dan zal mijn eerste bezoek voor U zijn.

Ontvang, lieve mevrouw, met den heer Bosboom onze hartelijke groeten, en geloof mij

Uw gehoorzame.