Brieven. Deel 1. 1847-1876

[p. 218]

Aan dezelfde.

Soerabaja, Zaturdag 7 Augustus.

Lieve Vrouw,

Heden ochtend vroeg schreef ik U; en heden avond reeds, ofschoon gij dit briefje minstens één dag later ontvangen zult, schrijf ik U op nieuw. Dat komt... omdat ik heden niet minder dan vier brieven van U ontvangen heb; allen in den loop van den dag, en toen mijn briefje van dezen ochtend reeds op de post bezorgd was. Eerst ontving ik door Bergsma uw allereersten brief (van 13-19 Julij!), en daarna van het postkantoor drie latere brieven, die mij nagereisd zijn, deels naar Pasoeroean, deels naar Probolingo. En ik, die veertien volle dagen (van 15 Julij tot 2 Augustus) zonder tijding van U gebleven ben! Ik wist dat gij mij geschreven hadt, herhaaldelijk geschreven; maar wat, dat wist ik niet. Doch nu heb ik vandaag zoo onophoudelijk aan U en Gideon loopen denken, dat ik niet naar bed wil gaan, zonder eerst nog wat met U gekeuveld te hebben.

In Indië te reizen, alléén te reizen, zonder vrouw of kind, is zoo goed als tweemalen van huis te zijn, en doet de voorregten, die men achterliet, dubbel missen en dubbel appreciéren. En daarom, - wilt gij mij, zoo niet ‘onder den duim’ dan toch ‘aan het lijntje’ houden, laat mij nu en dan veilig uitvliegen. Ik ben even hokvast als de best gedresseerde duif, en snor in gedachten telkens en telkens weder naar mijne til terug.

Dat gij naar de opera geweest zijt, vind ik heel wijs

[p. 219]

en natuurlijk van U; alleen spijt het mij, dat gij U niet beter geamuseerd hebt. Toch geloof ik, dat wij wijzer zullen doen zamen eens naar Buitenzorg te gaan. Ik weet nu zoo wat, hoe men op Java reist, en zou U dus eenigszins tot geleider kunnen verstrekken. Over het algemeen is de Indische natuur in het groot even als zij op Kramat in het klein is; doch er zijn nogtans oogenblikken, vooral 's morgens en tegen het vallen van den avond, dat haar aanblik een wezenlijk genot en eene heilzame afleiding verschaft.

Tot mijn groote spijt moest ik heden ochtend vernemen, dat Anemaet, dien ik stellig gerekend had te zullen aantreffen, naar Probolingo vertrokken is en eerst maandag (overmorgen, den dag van mijn vertrek) terugkeert. Dat incident kontrarieert mij zeer; want ik had mij van een ander gesprek met Anemaet over den Nieuwsbode veel goeds voor den Java-Bode beloofd. Tot mijne schadeloosstelling ben ik heden avond een bezoek aan N. gaan brengen, doch het spijt mij te moeten zeggen, dat de kompensatie gering geweest is. Hij is mij tegengevallen. Iets ploertigs, iets oppervlakkigs, iets ligtzinnigs. Met zulk een mede-arbeider zou ik, indien hij te Batavia woonde, het op den duur bezwaarlijk kunnen vinden.

Allerbespottelijkst is het bezoek geweest, dat ik heden in den vóóravond, eer ik naar N. ging, bij Bisschop Grevelinck heb afgelegd. Verbeeld u een zwaar gebouwd man van leeftijd, die in nachtbroek en kabaai, tusschen licht en donker, in zijne binnengalerij bezig is met het rangschikken eener kleine verzameling van mineralien. Ik kom binnen en noem mijn naam.

Hij: ‘Mijnheer Huet van... van... van den Java-Bode, geloof ik?’

[p. 220]

Ik: ‘Dezelfde.’

Hij: ‘U komt zeker hier, ten einde voor uw blad eenige bijzonderheden omtrent de Ambachtschool te vernemen.’

Ik: ‘Gaarne zou ik de Ambachtschool (waarvan Bisschop Grevelinck direkteur is) meer van nabij leeren ken nen; doch op dit uur van den dag zijn de lessen natuurlijk afgeloopen.’

Hij (steeds voortgaande met zijne mineralien te rangschikken): ‘De jongelui worden hier opgeleid voor de industrie; maar er is in Indie geen industrie. Nu wil het gouvernement dat ik hun wat kennis van mineralien zal mededeelen enz. enz.’ (een speechje van een paar minuten over dat onderwerp).

Ik: ‘U is immers dezelfde heer Grevelinck, met wien ik het genoegen heb gehad een aantal brieven te wisselen?’

Hij: ‘Noemt U dat een genoegen?’

Ik: ‘Aanvankelijk vond ik het werkelijk een genoegen; later is onze korrespondentie ontaard.’

Hij: ‘Over dat onderwerp heb ik U niets te zeggen.’

Ik: ‘Dan zal ik U niet langer van uw kostbaren tijd berooven.’

Hij: ‘Dat is zeer consideraat (?) van U.’

Ik: ‘Uw dienaar, mijnheer.’

Hij: ‘Uw dienaar, mijnheer.’

En zoo ben ik heengegaan. Het geheele onderhoud heeft geene vijf minuten geduurd. Die goede man is blijkbaar zoo boos als een spin. Laboreerde hij niet aan de zeer gewone kwaal van gekwetste auteurs-ijdelheid, ik zou denken, dat onze Lieve Heer mij heeft toegerust met een zeer bijzonder talent om mij vijanden te maken.

[p. 221]

Lieve hemel, wat heb ik toch ten aanzien van dien Bisschop Grevelinck misdreven, en hoe komt die warme korrespondent van weinige maanden geleden herschapen in zulk een bitsen, spijtigen, armzaligen tegenstander?

Morgenochtend ga ik een bezoek brengen aan den agent der Handelmaatschappij alhier, den heer S., een vriend van Anemaet, ten einde nogmaals te beproeven iets voor den Java-Bode uit te werken. Wanneer gij dit briefje ontvangt, zit ik misschien reeds te Solo. Dat zal het einde zijn van mijnen togt. Den 17^den vertrek ik van Samarang naar Batavia; den 19^den 's morgens kom ik te Batavia aan. Als ik U een goeden raad mag geven, ga dien ochtend dan niet naar de stad om mij af te halen. Ik kan het denkbeeld niet verdragen, dat gij misschien uren lang aan den Boom zoudt moeten wachten.

Dag lieve snoes. Zoen Gideon van mij, en zeg hem, dat ik zoo spoedig terug kom als maar eenigszins mogelijk is.

Uw getrouwe.

[1869]