De huilende libertijn

IV

Het is één ding de romantische redder te zijn van een bedreigde vrouw. Het is iets anders om voor haar verantwoordelijk te zijn, met haar opgescheept te zitten.

Wat mij het meeste kwelde was, dat ik absoluut niet zeker wist of Goffroy Daphne mishandelde. Ik had reflexmatig gereageerd, maar wie bewees mij dat Daphne geen hysterische leugenaarster was, Goffroy haar geduldige, goedmoedige therapeut? Het korte bezoek, de woorden die Goffroy tot zijn vrouw had gesproken, ja zelfs het duwende gebaar, waren verre van eenduidig.

Ik sleurde Daphne aan de hand achter mij aan, naar het huisje van Mamy. Het was zeer onverstandig dat ik hier, in dit land, mij met een echtelijk conflict had bemoeid en een man had neergeslagen. Telkens keek ik achterom, maar Goffroy volgde ons niet.

Van Mamy's huisje waren de luiken dicht. Hijgend leunden wij tegen de deur. Zij was op slot. Daphne tilde haar been op, haalde een schoentje van haar voet en klopte dat uit. Terwijl zij bezig was de steentjes uit haar andere schoen te verwijderen, liep ik om het huisje heen, maar het was aan alle kanten afgesloten.

Een vreemde zaak. Waarom zou Mamy zonder bericht zijn vertrokken en mij hebben buitengesloten? Niemand sloot hier ooit zijn huis af.

‘We moeten weg, Daphne,’ zei ik, toen ik terugkwam. ‘Tenminste: ik moet weg hier, en snel. Wil je met mij meegaan naar Athene of ga je liever terug naar Goffroy?’

Daphne ging liever mee. Ze was bleek, maar aarzelde niet.

‘We kunnen later verder praten en overleg plegen,’ zei ik. ‘Nu

[p. 131]

moet ik hier vlug weg. Kom.’

Opnieuw trok ik Daphne voort, over de stoffige weg tussen de platanen, tot we bij de hoofdweg kwamen waar we wachtten op een autobus of een liftauto naar Athene.

Op Syntagma, het wijde, vierkante plein in het hart van Athene, dat nazi's en hippies, bommen en boekwinkels, kiosken en hoeren, burgers en miljonairs in zich sluit, konden wij niet door het gedrang heen komen. Duizenden mensen waren op de been, leuzen schreeuwend, spandoeken meevoerend en tierend.

Plotseling realiseerden wij ons dat het allemaal vrouwen waren. A bas les hommes! werd er geschreeuwd. Het gezicht van de heersende klasse stond op houten borden, die aan lange stokken hoog opgetild werden. Daaronder was ruw geschilderd wat zowel twee ogen en een neus als een penis en testikels kon voorstellen. ‘De rechten van de mens!’ werd er gejoeld. Weg met het seksefascisme stond in rode letters op witte ballonnen die de massa meevoerde. Gelijke kansen, gelijk loon.

Vijftig procent vrouwen in de volksvertegenwoordiging! Het huis van de vrouw is de wereld, de wereld van de man is het huis.

De wapenindustrie ontmanteld! Vijtig procent vrouwen aan de universiteit! De kankerpit voor mannen.

Hogaam, higaam, de vrouw is polygaam. Higaam, hogaam, de man is monogaam. (Dit kan ook een citaat uit een wetenschappelijk onderzoek zijn, dat ik per ongeluk verwar met wat ik op de borden, ballonnen en spandoeken zag en hoorde schreeuwen.)

De man is een mislukte vrouw. Kunnen mannen denken? Heeft de man een ziel?

Nationaliseer de godsdienst. Te lang was zij in handen van de heersende kaste.

Weg met het seksefascisme van rechts en de rooien. Mensen aan de macht.

Er mag ook één man in de regering.

Het geluid van politiesirenes en politiefluiten zwol aan, en was plotseling alom. ‘Hier!’ schreeuwde ik tegen Daphne, en sleurde

[p. 132]

haar de trappen van hotel Queen Elisabeth op, totdat wij, op de vierde verdieping, vanaf een balustrade konden gadeslaan hoe de menigte werd vertrapt door politiepaarden, in elkaar geslagen door politieknuppels, verstikt met politietraangas, verward door het geroep van ‘penisnijd’, en als slachtvee weggevoerd in politiewagens.

Er werd ook geschoten. Eén politieman raakte gewond, en vier demonstranten werden gedood. Twaalfhonderd vrouwen werden gearresteerd. Zevenhonderd zwaargewonden werden afgevoerd naar ziekenhuizen, waar zij zonder verdoving werden behandeld.

Wij huurden een kamer in Queen Elisabeth en na vier dagen was het weer rustig in de stad.

Daphne was, ook nadat zij enkele dagen de tijd had gehad om na te denken en tot rust te komen, vastbesloten niet naar Goffroy terug te keren. Zij was eens een elegante Française geweest, en ofschoon gehavend door twintig jaar huwelijk, was zij niet geheel uitgeblust.

Ze sliep twaalf tot zestien uur per dag aanvankelijk, terwijl ik achter de politie- en legerwachten om sloop, boeken kocht in een nabije universitaire boekwinkel in de Nikistraat die zeer goed was voorzien, en las.

Daphne baadde drie keer per dag, tijdens de korte uren dat zij wakker was. Maaltijden lieten wij op de kamer komen. We spraken weinig, omdat ik wilde dat ze onafhankelijk van mij tot een besluit kwam.

De vierde dag zei ze, dat ze het liefste wat met mij zou willen reizen, en later wellicht naar Parijs terugkeren, waar zij een nieuw leven zou beginnen.

Ik stemde met alles in, liet cheques uit Holland komen, en regelde voor ons een reis naar Turkije. Via diplomatieke vrienden van Stéphanie, met wie ik frequent correspondeerde, kreeg ik voor Daphne een nieuw paspoort.

Op de reis verheugde ik mij wel, maar ik voelde mij oud en

[p. 133]

vermoeid. Hoe anders zou ik vroeger hebben gereageerd. Op alle halve, voorzichtige pogingen van Daphne om mij te verleiden ging ik niet in. Gesprekken over wat Daphne bewoog, wat zij had meegemaakt, waar zij nu op hoopte, vermeed en coupeerde ik. Alle emoties, alle uitspraken over emoties, waren bekend en versleten. Het enige wat mij nog interesseerde was kennis, en het achterlaten van een redelijk rechtgetrokken spoor op aarde. Voor mijn vijftigste jaar hoopte ik voldoende materiaal bijeen te hebben om één boek te publiceren. Beyond Reductionism zou het heten, en het moest een totaalvisie zijn op verschillende empirische wetenschappen, van natuurkunde en biologie tot sociologie, en misschien psychologie, waarin een exact wetenschappelijke methode zou worden aangegeven, die de reductie van complexere wetenschappen tot eenvoudigere en de reductie van de laatste tot een atomair wereldbeeld overbodig zou maken. Het lagere zou uit het hogereworden verklaard, de simpele structuren en processen uit complexere systemen, in plaats van andersom.

Wat interesseerden mij gevoelens, vriendschap, liefde, orgasmes, acties, reisgenot? Het enige wat ter zake deed was het scheppen van optimale condities voor het boek, waar ik nog minstens drie jaar voor zou moeten studeren, drie jaar notities maken, en drie jaar aan schrijven en corrigeren. En passant hoopte ik op een sluitende bewijsvoering voor reïncarnatie te stuiten (de verklaring van één aardeleven uit tientallen voorafgaande), en op een verklaring voor het duistere feit dat na de zondeval onze hemelse Moeder tot een als man voorgesteld wezen was gereduceerd in de meeste godsdiensten.

Problemen genoeg. Wat heb je aan overtuigingen, vermoedens, inzichten en visies in de wetenschap? Het gaat om de toetsbaarheid van je proposities, en bij voorkeur een experimenteel bewijs.

Ondertussen streelde Daphne over mijn rug, aaide over mijn haar, bracht mij kopjes koffie uit de kan die wij op de kamer lieten komen, kleedde zich uit op het bed op een zwart kanten slipje en bh. na, en inspecteerde, een been in de lucht, haar teennagels,

[p. 134]

onder het uitroepen van aandachttrekkend commentaar.

Verbeten werkte ik door.

Over onze academie kreeg ik, zowel via Stéphanie en Laïs als van Paola, slechte berichten. Onder nieuwe leiding was het pionierselan snel verdwenen, en wat restte was een bizar instituut voor rijke, grillige jonge meisjes. Ook Babylon, Thebe, Sparta en Sybaris verdwenen van de aardbodem. Met een pincet trok ik mijn eerste grijze haren uit, en studeerde voort.