Rock 'n' roll

[p. 99]

VII Eddie Cochran in Leeuwarden
Een klapband in Engeland

Melody maker, 23 april 1960: ‘The show must go on, deze tijdloze showbusiness-slogan werd nog eens onderschreven door Gene Vincent. Hij deelde ons blad mee dat hij gewoon verder gaat ondanks de tragische dood van zijn collega Eddie Cochran. Cochran overleed de afgelopen 17de april aan de gevolgen van een autoongeluk. Zijn verloofde, de Amerikaanse songschrijfster Sharon Sheeley, overleefde de aanrijding. Hij was op weg naar de luchthaven van Londen.’

In de automobiel zat ook Gene Vincent, die zwaar gewond raakte. Niet voor de eerste of laatste maal. Vincent nam op zestienjarige leeftijd dienst in de u.s. Navy. Op twintigjarige leeftijd veroorzaakte hij in Korea een aanrijding met een motorfiets. Zijn linkerbeen moest eigenlijk geamputeerd worden. Vincent weigerde, leed zijn verdere leven vreselijke pijn en werd kreupel. Na zijn tweede verkeersongeluk rockte hij enigszins ongelukkig verder, viel regelmatig van podia, dronk als een ketter, leed aan maagbloedingen en stierf ten slotte op 12 oktober 1971 in Californië ‘fondly remembered by a few hardcore fans’, zoals Nick Logan en Bob Woffinden schrijven in The illustrated encyclopedia of rock.

Waar had de rock and roll-wereld deze ellende aan verdiend? Een jaar voor Cochran waren Ritchie Valens, The Big Bopper en Buddy Holly al bij een vliegtuigongeluk omgekomen (3 februari 1959). Talloze herdenkingssongs werden uitgebracht. En het verdriet hield niet op.

Mike Berry (hij zou als ‘jongste bediende’ in de Britse televisieserie Wordt u al geholpen? in latere afleveringen enige roem oog-

[p. 100]

sten) zou zijn ‘Tribute to Buddy Holly’ tweemaal opnemen, Don McLean zou in 1971 in ‘American pie’ het luisterpubliek nog eens wijzen op de ellendige gebeurtenissen: ‘The day the music died’. Het opvallendste voorbeeld van mourning-rock was Eddie Cochran. Een maand na Holles dood stond Cochran's hitje ‘Teenage heaven’ op de hitparade; Buddy Holly zelf stond op de hitlijsten met ‘It doesn't matter anymore’. Géén toeval was het dat Cochran vlak na de dood van Holly, met wie hij bevriend was, ‘Three stars’ opnam. Dit rouw-rocklied werd het eerst gezongen door Tommy Dee, die tevens de schrijver was van de wat lijkepikkerige tekst.

Deze tekst van Dee, die in werkelijkheid John D. Loudermilk heette, werd door Cochran bijgeschaafd. Vanwege allerlei moeilijkheden met zijn platenmaatschappij kwam de Cochran-versie van het lied over de drie neergestorte rocksterren pas na zijn eigen dood in de handel.

Well, you're singing for God now.
In his chorus in the sky
Buddy Holly - I'll always remember you.
With tears in my eyes.

Cochran was niet lang in staat om zich Buddy Holly te herinneren. Zoals gezegd kreeg hij autopech op zondag 17 april 1960 vlak bij Chippenham, Wiltshire. Zijn reeds tevoren geplande ‘Cut across shorty’ werd uitgebracht. Opnieuw wilde een morbide toeval dat de andere kant van dit plaatje de titel ‘Three steps to heaven’ droeg. Cochran was daar ondertussen reeds. ‘Three steps’ werd zijn grootste maar postume hit.

De vroege dood van The Three, de twee hits met ‘three’ in de titel, het tragisch overlijden van de mooie, eenentwintigjarige Cochran, het slepende bestaan van Gene Vincent enzovoort heeft allemaal geleid tot de wildste, supernatuurlijke en kabbalistische geschriften en niet in het minst tot onvergankelijke roem.

[p. 101]

Eddie verhuisde in 1953 met zijn ouders en vier broertjes en zusjes naar Californië. Dat beweert tenminste zijn platenmaatschappij; andere bronnen houden het op 1949. Platenmaatschappij Liberty houdt ook staande dat Cochran's eerste bandje, dat hij samen vormde met ene Hank Cochran, niet bestond uit Eddie en zijn broer Hank. Hank was niet zijn broer, hoewel het duo zich de Cochran Brothers noemde. Tot op de dag van vandaag houdt een neef van Eddie vol: ‘Geen broer, geen neef, niks geen familie.’ De waarheid zal ons waarschijnlijk voorlopig niet onthuld worden.

Men kan zich niet aan de indruk onttrekken dat Eddie Cochran de nieuwe James Dean moest worden. Een paar mislukte liedjes gingen aan twee filmoptredens vooraf. Iedere Cochran-fan weet dat hij ‘Twenty flight rock’ zong in de film The girl can't help it, met Jayne Mansfield in de hoofdrol. Het zwakke, Bill Haley-achtige muziekje was het eerste plaatje van Cochran dat een beetje bekendheid kreeg (1956). De tweede film waarin hij speelde, Untamed youth (die men met een beetje fantasie als een voortborduren op Dean's Rebel without a cause kan beschouwen), wordt in de Cochran-literatuur vaak vergeten. Evenals zijn samenwerking met de songwriter en platenbaas Jerry Capenhart. Toch heeft deze laatste de definitieve sound van Cochran ontworpen. De hits ‘Summertime blues’ (1958) en ‘C'mon everybody’ (1959) zouden zonder deze voortreffelijke man ondenkbaar zijn geweest.

Wat maakt het Cochran-geluid zo bijzonder? Eerst de dingen die daar niets mee te maken hebben: Cochran was mooi, had een lieftallige verloofde, gedroeg zich buitengewoon persvriendelijk... hij was kortom young and beautiful. Hoe aardig hij voor radiojournalisten was bewijzen twee zeldzame elpees waarop interviewfragmenten staan: The legendary Eddie Cochran (elpee van de Franse Eddie Cochran Memorial Fan Club; begin jaren zeventig) en Eddie Cochran on the air (1972; Franse herpersing 1981). Een heel lieve, beschaafde jongen - een trots voor elke schoonmoeder -; een rebel óók, maar een aanvaardbare rebel.

Als ik zijn muziek draai, vraag ik mij steeds af: wie heeft nu wat

[p. 102]

van wie? Was Buddy Holly eerder met zijn ‘hikjeszang’? Ongetwijfeld hebben Holly en Cochran elkaar beïnvloed. De stem van Holly komt zeker over, zijn hikje was echter, zijn gitaar een pietsie minder. Cochran's stem klinkt iets sentimenteler, zijn hikje is vager en veel minder overtuigend, maar zijn gitaar speelt in een hogere rockklasse dan die van Holly. Cochran kan zonder enige terughoudendheid een voorname gitaarheld worden genoemd. Zeer terecht zodoende dat Chris Charlesworth een apart hoofdstukje aan hem besteedt in A-Z of rock gitarists. Charlesworth: ‘Cochran's instrument, incidentally, was a large bodied Gretsch single cutaway, sunburst in colour but not unlike the White Falcon in shape and size.’

Wat Cochran's stem soms zo aandoenlijk sentimenteel maakt, is dat hij blijkbaar wilde zingen als een echte man. Het lijkt alsof hij de baard in de keel met alle geweld forceert. En toch beluister ik sedert jaar en dag een kwetsbaar kereltje. Het is een groot geluk voor de geschiedenis van de r&r-muziek geweest dat Cochran niet ouder werd dan eenentwintig jaar. Hij zou zonder twijfel een middle-of-the-road-kwijlebabbel zijn geworden. Datzelfde geldt voor Buddy Holly. Het is een groot rock and roll-geluk dat hij niet ouder werd dan tweeëntwintig. Had Holly nu nog geleefd, dan zong hij overgevoelige luisterliedjes in een derderangs nachtclub. Het was ronduit tragisch voor de rockgeschiedenis dat Gene Vincent het auto-ongeluk overleefde. Het is pijnlijk dat Neil Sedaka, Dion en Jerry Lee Lewis en vele anderen nog in leven zijn.

Ik was in Leeuwarden. De lente stond op uitbotten. Ik had een boekhandel geopend van een goede, oude vriend. 's Avonds dineerden wij in een restaurant met de naam Mata Hari. Mijn goede vriend had een andere vriend, die ook aan het diner aanzat, aan het werk gezet om een toepasselijk cadeau voor mij te kopen. De andere vriend had voor mij in Parijs de zeldzame elpee The legendary Eddie Cochran weten te bemachtigen. Mijn oude vriend Lodewijk deed mij een groot plezier door die andere vriend, Pieter, naast mij aan de eettafel te plaatsen. Pieter en ik hebben die

[p. 103]

avond in Leeuwarden over r&r gepraat, zachtjes Cochran's hits gezongen en het verdrietige geheim trachten te ontsluieren dat schuilgaat achter de muziek van deze zachtaardige rocker die mede aan de basis heeft gestaan van de Beatles en de Animals. Op 6 juli 1957 immers ontmoette John Lennon voor het eerst Paul McCartney. Paul zei tegen John dat hij voor hem graag de tekst van Cochran's ‘Twenty flight rock’ wilde uitschrijven. Hij deed dat, en zodoende hebben wij aan Cochran een beetje de Beatles te danken.

Eddie Cochran in Leeuwarden - dat had ik een dertig jaar geleden niet durven verzinnen. Drie decennia geleden ongeveer hoorde ik de stem van Cochran voor het eerst via de toen enige ontvangbare moderne muziekzender, Radio Luxemburg. Zijn fragiele geluid ving ik op via mijn Pionier i Zelfbouw Radio; laat in de avond, want dan drong zijn stem pas tot mij door vanuit Luxemburg via een heldere, onbewolkte hemel. Was de hemel zwaar en bewolkt, dan hoorde ik Eddie slechts zwevende fragmenten zingen.

Het kost mij weinig moeite om toe te geven dat Cochran niet tot de allergrootste rockers behoort. Hij was een overgangsfiguur die - en dat is geen geringe verdienste - muzikaal gezien de beat aankondigde. Verscheurende harde rock and roll kwam er niet uit zijn keel. Daarentegen is zijn orkestratie vaak behoorlijk massief. De zuiver instrumentale nummers van Cochran, zeldzaam verkrijgbare rariteiten als ‘Drum city’ en ‘Fourth man theme’, laten een zuivere maar amateuristische rock horen.

Vooral het beluisteren van de Franse, in 1982 herperste elpee Inédits en de evenwichtige verzamelelpee Rock and roll classics vol. 3- Eddie Cochran heeft mij het antwoord gegeven op de vraag waarom Cochran zo speciaal is.

Cochran was op de plaat zichzelf. Dat moet hem niet zoveel moeite gekost hebben, want bijna de helft van zijn nummers heeft hij alleen of met een co-writer geschreven. De tekst is die van een opgroeiende jongen; Cochran heeft zich nooit vertild aan grote problemen. Het is steeds de verliefde puber die zingt: puberrock van niveau. Nooit geplastificeerd of verkitscht. Waar-

[p. 104]

schijnlijk verklaart dat zijn blijvende roem in Frankrijk, waar het chanson zelden banaal is. Wat dat betreft zijn wij in Nederland nooit verder gekomen dan het Corry en de Heikrekels-niveau. Als er in ons land ooit een volwassen liefdesliedje werd gezongen, bij voorbeeld Rob de Nijs' ‘Ritme van de regen’, dan was het een vertaling.

Eddie Cochran valt de laatste jaren een beetje weg in de rock-literatuur. Als hij genoemd wordt, dan heeft hij al niks te klagen. In het overigens voortreffelijke The r&r story from the sounds of rebellion to an american art form van Charles T. Brown treedt Eddie niet op. Dave Marsh noemt in zijn Record guide Eddie met ere: ‘Zijn beroemde songs verdienen een standbeeld.’ Voor Hank Cochran, die als country-singer nog steeds aan het werk is, heeft Marsh geen goed woord over. Dick Clark's the first 25 years of r&r wijdt geen woord aan Cochran. Savile en Jasper citeren met instemming in hun Nostalgia hit singles dat ‘C'mon everybody’ een song is die beschouwd kan worden ‘als een der beste prestaties in rock and roll-muziek’. Jo en Tim Rice (e.a.) menen in 500 Number one hits: ‘Zijn grootste invloed op de huidige popmuziek was niet zijn zingen maar zijn gitaarspel. Luisterend naar zijn gitaar op “Hallelujah I love her so” en “Don't ever let me go”, hoort men de wortels van menige rockgitarist uit de jaren zestig en zeventig.’

Daaraan zou ik willen toevoegen dat wat mij betreft het samenspel van zang en gitaar in nummers als ‘Teresa’ - een evergreen van verheven verliefdheid - en ‘Am I blue’ (dat door Akst en Clarke geschreven werd) ook een monument verdient. Het laatste nummer heeft bij mij reeds een erezuil verkregen: er gaat geen week voorbij of het draait zijn rondje op mijn draaitafel.

Op de elpee The legendary Eddie Cochran staat, twee minuten en vijfendertig seconden lang, het waarschijnlijk laatste interview dat van Cochran op de band is vastgelegd. Het werd afgenomen te Ipswich in 1960. Het is nagenoeg onverstaanbaar; Cochran spreekt er vanwege een te lage bandsnelheid met de stem van een oude man. Hij zit nog boordevol plannen. Hij zegt in ie-

[p. 105]

der geval door te willen gaan met het acteren in films als hij terug is in de u.s.a. Voorts vertelt de rocker dat hij in drie films optrad. Dat maakt deze elpee, die ik vanuit Leeuwarden als een schat naar huis bracht, voor mij extra waardevol. Twee filmoptredens van Cochran kende ik, maar waar kan ik ooit Cochran's optreden zien in een derde film, die ik nooit vermeld vond in mijn boekenkasten die omvallen van de r&r-boeken? Na tientallen keren het interviewfragment afgeluisterd te hebben, weet ik eindelijk hoe de film heet: Go, Johnny, go.

Om het verhaal af te maken: de auto waarin hij zat, kwam tegen een lantaarnpaal tot stilstand als gevolg van een klapband. Hij heeft nog een paar uur geleefd. Hij stierf - en dat weet ik uit Chris May's Rock 'n' roll - in het Somerset Hospital, Bath. Ziedaar de poëzie van het jonggestorven talent. Teenage heaven.